Νοµοθεσία η οποία µπορεί να αποτελέσει τον πιλότο για τις επιταγές της ΚΑΠ µετά το 2027, ετοιµάζει η Ισπανία, καθορίζοντας τις «οικογενειακές εκµεταλλεύσεις» ως µία ξεχωριστή οντότητα που χρήζει ειδικής αντιµετώπισης αναφορικά µε το σύνολο των επιδοτήσεων, το φορολογικό και τη διαχείριση των καλλιεργήσιµων γαιών (µισθώσεις, κληρονοµικό δίκαιο κ.λπ).
Αν ένας αγρότης έχει δικαιωθεί µε ένσταση για παλιές οφειλές άµεσων ενισχύσεων, αυτή η εκ του νόµου απαίτηση θα λαµβάνεται πλέον υπόψη στον υπολογισµό των ενίσχυσης από το έτος στο οποίο αφορά η απόφαση. Και όχι, από το έτος στο οποίο εκδόθηκε η εν λόγο απόφαση, το οποίο συνήθως είναι µεταγενέστερο, µε αποτέλεσµα να χάνονται παλιές επιδοτήσεις.
Το 2024 µας αποχαιρέτησε και όλοι ελπίζουµε σε ένα καλύτερο νέο έτος. Καθώς περιµένουµε (έπρεπε να είχε γίνει ήδη) την τροποποίηση της απόφασης για τη συµβολαιακή γεωργία και τις βελτιώσεις στη χρήση της, να δούµε τα δικαιολογητικά που πρέπει να συγκεντρώσει ο αγρότης, ώστε να διαµορφώσει το τελικό αποτέλεσµα προς φορολόγηση.
Για να διατηρούν στην εκµετάλλευσή τους τοπικές ποικιλίες από σιτηρά και ψυχανθή, µέχρι οινάµπελα, θα πριµοδοτούνται οι αγρότες που θα δείξουν ενδιαφέρον ένταξης στο Μέτρο «Προστασία και διατήρηση τοπικών αβελτίωτων πληθυσµών - ποικιλιών (φυτογενετικού υλικού) που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση». Σε κάθε περιοχή, υπάρχει συγκεκριµένη ποικιλία που µπορεί να µπει για το πριµ: Για παράδειγµα ο Καπλουτζάς (µονόκκοκο σιτάρι) µπορεί να µπει µόνο σε Θεσσαλία, Μακεδονία ενώ το κριθάρι Νάξου σε Αιγαίο, Ήπειρο, Μακεδονία και Στερεά Ελλάδα.
Σε αντίθετη πορεία µε τα έξοδα παραγωγής, το κόστος πρώτων υλών κατασκευής και εξοπλισµού και τις τιµές στο ράφι, βρίσκονται οι αγροτικές επιδοτήσεις, µε τον µέσο όρο των άµεσων ενισχύσεων ανά στρέµµα στην Ελλάδα σε µία 10ετία να πέφτει από τα 52 ευρώ στα 48,7 ευρώ. Λαµβάνοντας υπόψη πως για την ερχόµενη περίοδο κυκλοφορούν σενάρια πτώσης 50% στις άµεσες ενισχύσεις για τη χώρα µας, γίνεται πλέον αντιληπτό ότι αυτό το «δίχτυ ασφαλείας» για τους αγρότες τρυπάει χρόνο µε το χρόνο, την ώρα που το κόστος παραγωγής τραβάει την ανιούσα.
Τον κατάλογο κυρώσεων για τα οικολογικά σχήµατα µε εφαρµογή το έτος ενίσχυσης 2024 και µετά, προβλέπει νέα τροποποιητική απόφαση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστα Τσιάρα (ΦΕΚ 6717/Β’/2024). Σύµφωνα µε την εν λόγω απόφαση οι µειώσεις στα πριµ θα ξεκινάνε από το 30% και θα αφορά όσα αγροτεµάχια διαπιστωθεί µε οποιαδήποτε τρόπο ότι εφαρµόστηκαν εισροές λίπανσης και φυτοπροστασίας που απαγορεύονται µε βάση τις δεσµεύσεις.
Κοντά στα περσινά επίπεδα, προβλέπεται πως θα φτάσει η υπερβάλλουσα ζήτηση στα οικολογικά σχήµατα του 2024, κάτι που σηµαίνει πως κατά µέσο όρο η επιδότηση θα µειωθεί οριζόντια κατά περίπου 40-45% στην πληρωµή τους.
Αν η τρέχουσα ΚΑΠ δηµιούργησε κλυδωνισµούς στην ελληνική γεωργία, η επόµενη προγραµµατική περίοδος θα προκαλέσει σεισµό µε τα σενάρια της ένταξης της Ουκρανίας και της εξωτερικής σύγκλισης σε ορισµένες εκδοχές τους να κάνουν λόγο µέχρι και για περικοπή κοντά στο 50% του προϋπολογισµού του Πυλώνα των άµεσων ενισχύσεων, δηλαδή οι επιδοτήσεις θα µείνουν µισές. Οι αγροοικονοµολόγοι επισηµαίνουν ότι το ερώτηµα πλέον δεν είναι αν θα υπάρξουν µειώσεις, αλλά πόσο µεγάλες θα είναι. Παράλληλα, προτρέπουν τα κράτη-µέλη, όπως η Ελλάδα, να προετοιµαστούν εγκαίρως, δηµιουργώντας στρατηγικές συµµαχίες εντός της ΕΕ για να διασφαλίσουν όσο το δυνατόν µεγαλύτερο µερίδιο από τις επιδοτήσεις.
Xαμένες επιδοτήσεις για το έτος εφαρμογής 2024 και κωλυσιεργία που εκθέτει τον προγραμματισμό των προκηρύξεων του ΠΑΑ, αποτυπώνονται στο έγγραφο «Πορεία υλοποίησης ΚΑΠ 2023-2027».
Κατάλογο κυρώσεων µε περικοπές σε όλες τις αγροτικές επιδοτήσεις, καλείται να ετοιµάσει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ενόψει της εφαρµογής της λεγόµενης «κοινωνικής αιρεσιµότητας» από 1η Ιανουαρίου του 2025. Οποιαδήποτε παράβαση εντός των εκµεταλλεύσεων που θα αφορά στο εργασιακό δίκαιο όπως ανασφάλιστη εργασία, µη επαρκείς δοµές φιλοξενίας θα κοινοποιούνται πλέον και στον ΟΠΕΚΕΠΕ που θα είναι ο αρµόδιος για την επιβολή των κυρώσεων.
