Χάθηκε το εύκολο πριμ για σπορές, ίσως μείνει 50άρικο των eco-schemes

Χάθηκε το εύκολο πριμ για σπορές, αλλά ίσως μείνει ατόφιο 50άρικο για λίγους μέσω δράσης στα eco-schemes 2025

Η πρώτη αλλαγή που πρέπει να αντιληφθούν άµεσα οι παραγωγοί λόγω των χειµερινών σπορών που βρίσκονται σε εξέλιξη, αποτελεί η κατάργηση της επιδότησης σποράς σιτηρών και ψυχανθών, στην οποία εντάχθηκαν 3,5 εκατ. στρέµµατα µε πριµ 13 και 28 ευρώ αντίστοιχα (στοιχεία 2023). Η δεύτερη αλλαγή αφορά τους βαµβακοπαραγωγούς, οι οποίοι, θα έχουν «δέλεαρ» για ένα νέο Μέτρο ΠΑΑ µε επιδότηση 31 ευρώ το στρέµµα, ώστε να φύγουν από την ενίσχυση διατήρησης βιολογικών των 25 ευρώ το στρέµµα.

Αναλυτικότερα:

Οι επιλογές στα χειµερινά σιτηρά και τα ψυχανθή

Υπάρχουν οι εξής περιπτώσεις:

Πρώτη περίπτωση: Οι παραγωγοί που δήλωσαν στο ΟΣ∆Ε 2024 αγροτεµάχια µε κωδικό καλλιέργειας βαµβάκι, καλαµπόκι ή µηδική, και προχωρήσουν τώρα στις ίδιες εκτάσεις στη σπορά καλλιέργειας ψυχανθών (Βίκος, µπιζέλι, ρόβι, λαθούρι, κουκιά, φακή, ρεβύθια, λούπινα κ.λπ) ή χειµερινών σιτηρών.

Η πιο φιλόξενη επιλογή οικολογικού σχήµατος, αποτελεί η ∆ράση ∆ράση 31.1-Α «Ενίσχυση παραγωγών για την καλλιέργεια χειµερινών ψυχανθών και χειµερινών σιτηρών, συµπεριλαµβανοµένων των τοπικών ποικιλιών αυτών, σε αντικατάσταση απαιτητικών σε αρδευτικό νερό καλλιεργειών και συγκεκριµένα αραβοσίτου, µηδικής και βάµβακος».

Η επιδότηση ορίζεται ως εξής:

• Αντικατάσταση Μηδικής µε χειµερινά ψυχανθή: 48,8 ευρώ το στρέµµα µέγιστη ενίσχυση.
• Αντικατάσταση Βαµβακιού µε χειµερινά ψυχανθή: 10,9 ευρώ το στρέµµα. 
• Αντικατάσταση Αραβοσίτου µε χειµερινά ψυχανθή: 31,6 ευρώ το στρέµµα. 17,5 ευρώ το στρέµµα.
• Αντικατάσταση Μηδικής µε χειµερινά σιτηρά: 52,2 ευρώ το στρέµµα.
• Αντικατάσταση Βαµβακιού µε χειµερινά σιτηρά: 14,3 ευρώ το στρέµµα.
• Αντικατάσταση Αραβοσίτου µε χειµερινά σιτηρά: 29,7 ευρώ το στρέµµα.

Μάλιστα, υπάρχει περίπτωση, τα παραπάνω πριµ να πληρωθούν ως έχουν, χωρίς µείωση υπερβάλλουσας ζήτησης, καθώς η συµµετοχή θα είναι πολύ µικρότερη αυτή τη φορά και ο προϋπολογισµός παραµένει στα 50 εκατ. ευρώ.

• ∆εύτερη περίπτωση: Αγροτεµάχια που δηλώθηκαν στο ΟΣ∆Ε 2024 µε χειµερινά σιτηρά και ψυχανθή, και θα σπαρθούν και φέτος µε τις παραπάνω καλλιέργειες. Εδώ, πλέον, µπλοκάρεται η ένταξη αυτών των αγροτεµαχίων στη ∆ράση 1. Αντί για τη ∆ράση 1 λοιπόν, οι παραγωγοί µπορούν να επιλέξουν στη θέση της:
• ∆ράση 9 Βιολογική Γεωργία: Θα πρέπει οι καλλιεργητές να συνάψουν σύµβαση µε πιστοποιητή µε διάρκεια 1η Ιανουαρίου 2025 έως 31 ∆εκεµβρίου 2025. Η επιδότηση που πληρώθηκαν το 2023 τα βιολογικά  χειµερινά σιτηρά ήταν 8 ευρώ το στρέµµα (12 ευρώ προβλέπει η ΚΑΠ) και τα ψυχανθή 29,5 ευρώ το στρέµµα (49,1 ευρώ προβλέπει η ΚΑΠ). Καλύτερη εικόνα θα υπάρξει µόλις γίνει και η πληρωµή των eco-schemes 2024. Πάντως, να σηµειωθεί εδώ, πως το 2025 η ζήτηση για τη διατήρηση βιολογικών προβλέπεται να ξεπεράσει τα 400 εκατ. ευρώ, ως εκ τούτου, το πριµ µπορεί να µειωθεί δραστικά.

Επίσης, η ένταξη στα Βιολογικά µπλοκάρει την επιλογή οποιασδήποτε άλλης δράσης οικολογικών σχηµάτων.

• Νέα ∆ράση 3 ∆άσωση γαιών: Στις εκµεταλλεύσεις που διαθέτουν αρόσιµη έκταση, ενισχύεται η δηµιουργία νέων στοιχείων του τοπίου ως περιοχών οικολογικής εστίασης στο 10% της εκµετάλλευσης. Αυτά περιλαµβάνουν δενδροστοιχίες, συστάδες δέντρων, µεµονωµένα δέντρα και θαµνοστοιχίες. Η µέγιστη επιδότηση έχει οριστεί στα 25 ευρώ το στρέµµα. ∆εν υπάρχει κάποιο ιστορικό πληρωµής καθώς για πρώτη φορά θα εφαρµοστή η παραπάνω δράση το 2025.

Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για ακόµη µία φορά πάντως, κράτει στο «σκοτάδι» τους παραγωγούς για τα οικολογικά σχήµατα και ενώ δροµολογούνται τόσες αλλαγές για το 2025, οι οποίες προβλέπονται στο στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ. Μέχρις ότου να αποτυπωθούν τα παραπάνω και επίσηµα σε ΦΕΚ για την τροποποίηση του θεσµικού πλαισίου, οι αγρότες δεν θα µπορούν να είναι σίγουροι για το ποια πορεία πρέπει να ακολουθήσουν.

Καλλιέργεια βάµβακος

Οι καλλιεργητές βάµβακος παρακολουθούν µε ενδιαφέρον τις εξελίξεις που αφορούν το νέο Μέτρο δέσµευσης άνθρακα στο χωράφι µε επιδότηση 31 ευρώ το στρέµµα. Οι αρµόδιες αρχές προσπαθούν να το προωθήσουν αφενός ως αντικαταστάτη της Απονιτροποίησης και, αφετέρου, ως ένα δέλεαρ για την αποσυµφόρηση της διατήρησης βιολογικών των eco-schemes όπου πληρώθηκαν µε 25 ευρώ το στρέµµα 600.000 στρέµµατα βάµβακος το 2023.

∆ηλαδή, ο βαµβακοπαραγωγός το 2025 θα έχει να επιλέξει ανάµεσα στο πριµ βιολογικών και στην ένταξη του Μέτρου µείωσης άνθρακα στο χωράφι, µε τη δεύτερη επιλογή να αποτελεί µία σίγουρη 3ετής επιδότηση χωρίς αυξοµειώσεις στο ποσό. ∆εν είναι τυχαίο άλλωστε ότι προβλέπεται σχετική χρηµατοδότηση κοντά στα 100 εκατ. ευρώ για την τριετία.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη 2η τροποίηση της ΚΑΠ για το Μέτρο δέσµευσης άνθρακα: «Το συνολικό ποσό της παρέµβασης για το σύνολο των τριών ετών δεσµεύσεων και για τις καλλιέργειες βαµβάκι, βιοµηχανική τοµάτα και κινόα ανέρχεται στο ποσό των 81,6 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο προήλθε από την παρέµβαση Π3-70-2.1 - Ενισχύσεις για τη µετατροπή σε βιολογικές πρακτικές και µεθόδους (νεοεισερχόµενοι στη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία) και συγκεκριµένα από τη βιολογική καλλιέργεια του βάµβακος δεδοµένου ότι έχει προγραµµατιστεί να υπάρχει δυνατότητα επιλογής από τους βαµβακοπαραγωγούς για µια εκ των δύο παρεµβάσεων (ασυµβατότητα παρεµβάσεων), λόγω της χρηµατοδοτικής πίεσης στους κατανεµηµένους πόρους της κατηγορίας παρεµβάσεων του άρθρου 70».

Πάντως, θα πρέπει σύντοµα το ΥΠΑΑΤ να πάρει θέση για το πότε και αν τελικώς θα προχωρήσει στην πρόσκληση του Μέτρου, ώστε να κανονίσουν και οι παραγωγοί βάµβακος την πορεία τους. Οι δεσµεύσεις του προγράµµατος είναι προς το παρόν γενικώς αποτυπωµένες και δεν αποτελούν κάποιον ασφαλή οδηγό.

Ενεργοί γεωργοί... ΕΛΓΟ και οι Ιερές Μονές

Στη 2η τροποποίηση της ΚΑΠ, προβλέπονται και κάποιες αλλαγές στον ορισµό του ενεργού αγρότη ώστε να µπορούν να λαµβάνουν βασική ενίσχυση ο ΕΛΓΟ-∆ήµητρα και οι Μονές του Αγίου Όρους. Συγκεκριµένα πλέον: «Θεωρούνται ως ενεργοί γεωργοί τα νοµικά πρόσωπα µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που ως σκοπό έχουν
την παροχή αγροτικής εκπαίδευσης, καθώς και οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, των οποίων οι γεωργικές δραστηριότητες δεν είναι ασήµαντες, εφόσον καλλιεργούν εκτάσεις τουλάχιστον 50 στρµ. [...]».