Πρώτα μέτρα ήταν η προσπάθεια στήριξης της αλιείας μέσω των Ταμείων Αλληλοβοήθειας του κλάδου και μέσω της υδατοκαλλιέργειας μέσω της ασφάλισης των αποθεμάτων λόγω του COVID-19.
Γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι τα μέτρα αυτά είχαν μικρή θετική επίπτωση στους κλάδους αυτούς και η νέα προσπάθεια της Ε.Ε. εκδηλώθηκε την Πέμπτη 2/4 με νέα πρόταση Κανονισμού που για την αλιεία εστιάζονταν στην προσωρινή παύση των σκαφών (άρθρο 33 του Καν. (ΕΕ) 508/2014), ενώ στην υδατοκαλλιέργεια στην διεύρυνση της δράσης «Μέτρα για την δημόσια υγεία» (αρ. 55) και της «Ενίσχυσης στην αποθεματοποιήση» (αρ.67). Η διαδικασία ψήφισης της τροποποίησης του Κανονισμού βαίνει προς την ολοκλήρωση της (το αργότερο την 16/4) και δεν αναμένονται σημαντικές διαφορροποιήσεις.
Πως όμως διαμορφώνεται η κατάσταση εν όψει αυτών στη χώρα μας?
Η αλιεία βιώνει μια έντονη και πρωτόγνωρη κρίση καθώς η παράκτια αλιεία με το κλέισιμο των εστιατορίων, ταβερνών και τοπικών αγορών αντιμετωπίζει το φάσμα της απόλυτης κατάρρευσης, ενώ η μέση αλιεία με επιπρόσθετο το ουσιαστικό κλείσιμο των εργοστασίων μεταποίησης βλέπει επιπλέον τις τιμές να έχουν κατρακυλήσει στο 50%.
Ταμείο αλληλοβοήθειας Αλιείας δεν υπάρχει στην Ελλάδα, οπότε η μόνη διέξοδος για Κοινοτικές ενισχύσεις είναι η προσωρινή παύση σκαφών. Αυτή για λόγους διοικητικού ελέγχου είναι δύσκολο να εφαρμοστεί στην παράκτια αλιεία (καθώς δεν αρκεί η ύπαρξη άδειας επαγγελματικής αλιείας), ενώ μπορεί να εφαρμοσθεί με ευχέρεια στην μέση αλιεία (γρι γρι και μηχανότρατες), αλλά με ταυτόχρονη εναλλαγή (rotation) των σκαφών που θα αλιεύουν ορισμένες ημέρες για την τροφοδοσία των αγορών και σε ικανοποιητικές τιμές.
Για την υδατοκαλλιέργεια η αξιοποίηση της δράσης «Μέτρα για τη δημόσια υγεία» φαίνεται σημαντική, αφού δίνει τη δυνατότητα να υπάρξει αποζημίωση για το «απολεσθέν εισόδημα» κατά την περίοδο 1/2/2020 – 31/12/2020. Δεδομένου ότι υπάρχει μια πτώση πωλήσεων κατά 40% τουλάχιστον και αυξημένες ανάγκες για σίτιση των ιχθυοπληθυσμών, ενώ και μετά τη σταδιακή άρση των μέτρων θα συνεχίσει να υπάρχει αναταραχή στις αγορές (μειωμένες τιμές πώλησης λόγω υπερπροσφοράς), οι απώλειες θα είναι μεγάλες και τίθεται σε κίνδυνο η βιωσιμότητα πολλών επιχειρήσεων.
Το πλαίσιο ενεργοποίησης της δράσης αυτής είναι πολύ ευρύ καθώς η Ε.Ε. αφήνει στα Κράτη Μέλη να προσδιορίσουν την έννοια του απωλεσθέντος εισοδήματος στις ιδιαίτερες ανάγκες τους, για το λόγο αυτό πρέπει να ξεκινήσει άμεσα η επεξεργασία των σχετικών αποφάσεων εφαρμογής.
Η αξιοποίηση της αποθεματοποίησης στο πλαίσιο του άρθρου 67 δεν είναι εφικτή συλλογικά καθώς στην χώρα μας η Ο.Π. θαλάσσιας ιχθυοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ) δεν ασκεί εμπορία, αλλά μεμονωμένες επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας μπορούν να προχωρήσουν σε ιδιωτική αποθεματοποίηση στο πλαίσιο του άρθρου 55.
Σε επίπεδο εθνικών ενισχύσεων μπορεί και πρέπει να ενισχυθούν τα σκάφη παράκτιας και μέσης αλιείας με αποζημιώσεις σύμφωνα με τον κανόνα de minimis τουλάχιστον για τον πρώτο μήνα της κρίσης και για τις ΜΜΕ υδατοκαλλιεργειών να χορηγηθούν δάνεια με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, ενώ μπορεί να γίνει αξιοποίηση και των οριζόντιων μέτρων για τις επιχειρήσεις μέσω των Υπουργείων Ανάπτυξης, Οικονομικών και Εργασίας.
Φαίνεται ότι θα υπάρξει και νέος κύκλος αποφάσεων για μέτρα της Ε.Ε.. Για αυτό ως χώρα πρέπει να εμμείνουμε στη ανάγκη στήριξης των Ο.Π. υδατοκαλλιεργειών μέσω χορήγησης ενισχύσεων σε ποσοστό 100% σε εφαρμογή Σχεδίων Παραγωγής και Εμπορίας (αρ. 66 του Καν. (ΕΕ) 508/2014) που θα στοχεύουν σε προωθητικές καμπάνιες προϊόντων σε καταναλωτές.
Συμπερασματικά είναι επιτακτική ανάγκη για την άμεση ενεργοποίηση των παραπάνω μέτρων με την υπογραφή των σχετικών Υπουργικών Αποφάσεων και προσκλήσεων απο το ΥΠΑΑΤ πριν η κρίση στην αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια καταστεί μη αναστρέψιμη.
