Η ανομοιογένεια της αγροτικής παραγωγής και οι φτωχοί αγρότες

Η ανοµοιογένεια στον τοµέα της αγροτικής παραγωγής και η πολυπλοκότητα που αυτή δηµιουργεί, συνιστά αφετηρία για πολλά από τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει σήµερα η ελληνική γεωργία. Για παράδειγµα, στους παλιούς ισχυρούς κλάδους των µεγάλων καλλιεργειών, έχουν «παρεισφρήσει» δεκάδες καινούργιες καλλιέργειες, όπως π.χ. αυτές της βιοµηχανίας κατεψυγµένων λαχανικών (σπανάκια, αρακάς, πράσα κ.α).

Εκεί που υπήρχε η παραδοσιακή κτηνοτροφία η κατάσταση έχει αλλάξει άρδην µε τις λεγόµενες «ξένες φυλές» και τις αντίστοιχες εκµεταλλεύσεις εντατικής µορφής. Εκεί που υπήρχαν πέντε ειδών οπωροφόρα, έχουν «ξεφυτρώσει» τώρα 500 καινούργιες ποικιλίες και καλλιέργειες. Εποµένως δεν βρίσκεται εύκολα άκρη. Μάλιστα, η ανοµοιογένεια στον αγροτικό χώρο, συχνά καθιστά δύσκολη την αποτύπωση της πραγµατικής κατάστασης και τον προσδιορισµό µε σαφήνεια της εικόνας που παρουσιάζουν οι αγροτικές εκµεταλλεύσεις, κι αυτό δυσκολεύει τις συνεργασίες σε όλα τα επίπεδα.

Οι τράπεζες π.χ. δεν µπορούν να καταλάβουν εύκολα µε ποιον έχουν να κάνουν, οι εταιρείες µηχανηµάτων και αγροτικού εξοπλισµού δεν κινούνται µε την ίδια ευκολία στην παροχή εγγυήσεων, τα καταστήµατα αγροτικών εφοδίων επαναπροσδιορίζουν την πιστωτική τους πολιτική. Ακόµη και οι φέροντες πολιτική ευθύνη για τη διαχείριση θεµάτων του αγροτικού χώρου προτιµούν να βλέπουν τους επόµενους κρίκους της αλυσίδας αξίας. Όχι τους αγρότες!

Απλοποιώντας κάπως τα πράγµατα, θα µπορούσε να πει κανείς ότι σήµερα υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες αγροτών, κι αυτό ανεξάρτητα από το µέγεθος των εκµεταλλεύσεων:

• Οι παραδοσιακοί αγρότες που ακολουθώντας συντηρητική πολιτική, χωρίς µεγάλες επενδύσεις και µε πολλή προσωπική εργασία, έχουν καταφέρει να κινούνται σε θετικό οικονοµικό πεδίο.
• Οι καλά οργανωµένοι µε ξεκάθαρο επιχειρηµατικό πνεύµα και πολλές επενδύσεις που κατέχουν ξεχωριστή θέση στο αγροτικό γίγνεσθαι.
• Οι µη δυνάµενοι να αντιληφθούν τα µηνύµατα των καιρών, οι οποίοι, είτε µε «άτσαλες» επενδυτικές κινήσεις είτε µε αναβλητικότητα στις αποφάσεις ακολουθούν φθίνουσα πορεία και οδηγούνται στην έξοδο.
• Οι ετεροεπαγγελµατίες που διαθέτοντας κάποια κεφάλαια από δραστηριότητες εκτός του πρωτογενούς τοµέα επιχειρούν να διαµορφώσουν ενδιαφέρουσες συνθήκες παραµονής στην αγροτική δραστηριότητα.

Τα χρόνια που έρχονται προβλέπονται καθοριστικά για το ξεκαθάρισµα της κατάστασης. ∆εν υπάρχει αµφιβολία ότι στη γεωργία, όπως και στην κτηνοτροφία θα µείνουν λίγοι. Κατά βάση οι πολύ καλά οργανωµένοι αγρότες της δεύτερης κατηγορίας.

Σε ξεκαθάρισµα οδηγούν οι νέες τεχνολογίες

Στους οργανωµένους αγρότες οι απώλειες θα είναι µικρές στις άλλες τρεις κατηγορίες που είναι και οι πλέον πολυπληθείς, αναµένεται µεγάλο «ξεσκαρτάρισµα». Μεγάλο µέρος αυτών που αποκαλούνται «παραδοσιακοί νοικοκυραίοι» θα χάσουν πιθανότατα το τρένο λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων. Οι έχοντες ήδη σοβαρά οικονοµικά προβλήµατα της τρίτης κατηγορίας, πολύ δύσκολα θα µπορέσουν να γυρίσουν το παιχνίδι, ενώ µέρος των ετεροεπαγγελµατιών, πιθανότατα να αποτελέσουν µε τον καιρό µια σταθερή «δεύτερη ταχύτητα». Στα καλά νέα, η σταδιακή αποκατάσταση της κινητικότητας στην αγορά αγροτικών µηχανηµάτων. Κι αυτό, είτε η διαβούλευση αφορά στις «καθαρές» αγοραπωλησίες, κατά βάση µικρών µηχανηµάτων, είτε επενδύσεις συνδεδεµένες µε τα Σχέδια Βελτίωσης. Στη δεύτερη κατηγορία, η αρχή έγινε µε τις «τριµερείς» συµφωνίες, αγροτών, τραπεζών και αντιπροσώπων αγροτικών µηχανηµάτων.