Θεωρούµε απίθανο ότι οι Ευρωπαίοι που ανέλαβαν επικεφαλής οργάνων το 2014 περίµεναν αυτό που θα ερχόταν. Προέβλεψε κανείς την εκλογή Τραµπ και τις συνεπακόλουθες πιέσεις στην αµερικανοευρωπαϊκή συµµαχία και τη διεθνή τάξη, όπως διαµορφώθηκε µετά το 1945; ∆ιαφαινόταν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνέτασσε κείµενο που θα αναφερόταν στην Κίνα ως συστηµικό αντίπαλο; Ποιος είχε δει τις συνθήκες έκτακτης ανάγκης που προκάλεσε το µεταναστευτικό ρεύµα το 2015-16; (…) Ήταν προετοιµασµένος κανείς για το Brexit; Ή για το ότι οι Ιταλοί θα ψήφιζαν µια κυβέρνηση που επικρίνει βασικές ευρωπαϊκές πολιτικές; (…)
∆ιαθέτοντας κατά κύριο λόγο «µαλακή ισχύ (soft power)» (…), η ΕΕ ασκεί µικρή επιρροή σε θέµατα πέρα από το εµπόριο και την επιχειρηµατική νοµοθεσία. Στο εσωτερικό της, οι κοινωνίες των κρατών-µελών µοιράζονται ανάµεσα σε πολίτες που αγκαλιάζουν και επωφελούνται από την πολιτική και τα ιδανικά της και σε εκείνους µε τους οποίους δεν συµβαίνει το ίδιο. Η ανεργία στους νέους είναι σε υψηλά επίπεδα, η εµπιστοσύνη στους πολιτικούς χαµηλή. Ο κατακερµατισµός της πολιτικής των κοµµάτων σε εθνικό επίπεδο καθιστά τη χάραξη ευρωπαϊκής πολιτικής ακόµη δυσκολότερη. Οι µέρες που η παθητική συναίνεση των ψηφοφόρων στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θεωρούταν δεδοµένη, έχουν περάσει.
Τα επόµενα πέντε χρόνια, δεν πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόµενο, το πραγµατικά απρόσµενο - µέσα από µια ριζική αλλαγή στην ηγεσία ή την πολιτική κατεύθυνση ή την κατάρρευση της διεθνούς τάξης όπως την ξέρουµε – να επισυµβεί σε µία ή περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Τότε η ερώτηση µε την οποία θα έρθουν αντιµέτωποι οι επικεφαλής των οργάνων της Ένωσης θα είναι µε ποιες µεθόδους και ποιο τίµηµα θα την κρατήσουν στη σηµερινή της µορφή.
*Αρθρογράφος στους Financial Times
