
Και πρέπει, γιατί, η χώρα παράγει εξαιρετικής ποιότητας βαμβάκι χάρις στο περιβάλλον της και την μακροχρόνια εμπειρία των βαμβακοκαλλιεργητών μας σε Θεσσαλία και Μακεδονία, όπου χτυπά η καρδιά της βαμβακοκαλλιέργειας. Είμαστε η πρώτη σε ποσότητα παραγωγός χώρα στην Ευρώπη των 28 χωρών, με την Ιταλία, Ισπανία και Βουλγαρία να εμφανίζουν μικρή παραγωγή. Επίσης, το βαμβάκι ως ποτιστική καλλιέργεια εναλλάσσεται στα αρδευόμενα χωράφια της χώρας (περίπου το 25% των εκτάσεων μας) κυρίως με τεύτλα, βιομηχανική ντομάτα και καλαμπόκι. Το κλείσιμο των εργοστασίων ζάχαρης το 2011 και το αβέβαιο μέλλον της ΕΒΖ διώχνει την τευτλοκαλλιέργεια, ενώ το κλείσιμο όλων σχεδόν των Συνεταιριστικών Εργοστασίων Τοματοπολτού (τι αμαρτίες πληρώνουμε Θεέ μου) συρρικνώνει την βιομηχανική ντομάτα. Αν φύγει και το βαμβάκι, (ήδη μόνο φέτος έχασε το 25% των εκτάσεων του) θα μείνουμε στη μονοκαλλιέργεια καλαμποκιού με όλες τις δυσάρεστες επιπτώσεις της. Κι’ αυτό δεν πρέπει να τ’ αφήσουμε να συμβεί. Ο εξοπλισμός για την εκμηχάνιση της βάμβακο-καλλιέργειας που υπάρχει θα αχρηστευθεί. Όπως κι’ όλα τα μεταποιητικά εργοστάσια από τα εκκοκιστήρια ως την τελική μεταποίηση (ήδη έκλεισαν τα περισσότερα ένεκα του ακριβού ηλεκτρικού ρεύματος). Πρέπει να σώσουμε τμήμα της βαμβακοκαλλιέργειας.
Προβλήματα υπάρχουν σε όλα τα βήματα του Κλάδου: Το Ινστιτούτο Βάμβακος που κάποτε φιλοξενούσε 50 άτομα, έκλεισε πρίν 10 χρόνια! Η καλλιέργεια υποφέρει από υπερβολική χρήση νιτρικών λιπασμάτων και νερού με σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον (νιτροποίηση εδαφών και υποβάθμιση υπόγειου ορίζοντα νερού). Ο συνεχής ανταγωνισμός της φυσικής ίνας βάμβακος στην νηματουργία από την συνθετική ίνα (πλαστική) που φτιάχνεται από το πετρέλαιο και είναι διεθνώς πολύ πιο φθηνή.
Παρ’όλα αυτά η καλλιέργεια, έστω και σε περιορισμένες εκτάσεις, πρέπει να σωθεί για τους λόγους που προανέφερα. Kαι μπορεί να σωθεί. Το καταφέρανε οι γονείς μας στο παρελθόν κάτω από πολύ δυσκολότερες συνθήκες, μπορούμε και εμείς λοιπόν! Πώς μπορούμε να το κάνουμε; Ανατρέποντας όλα τα παραπάνω που συρρίκνωσαν την καλλιέργεια. Ήδη:
- Το Ερευνητικό Ινστιτούτο επάνα-λειτουργεί τόσο με τους νέους επιστήμονες του ΑΓΡΟ-ΕΤΑΚ (175 σε όλα τα Ινστιτούτα) και κυρίως με τους 100 νέους ερευνητές που οσονούπω ολοκληρώνονται οι προσλήψεις σε όλα τα Ινστιτούτα από την προκήρυξη του 2014.
- Η μεταποιητική βιομηχανία μπορεί να βοηθηθεί μιας και οι τότε προτάσεις μου για το λεγόμενο ‘Διακοπτόμενα’ φθηνό ρεύμα ήδη υλοποιούνται. Δηλαδή οι βιομηχανίες μπορεί 10-11 μήνες να έχουν φθηνό ρεύμα, όχι όμως στους 1-2 καλοκαιρινούς μήνες (όταν ένεκα της ζέστης χρειάζεται περισσότερο ρεύμα για τα air conditions). Το βαμβάκι συγκομίζεται τον Οκτώβριο περίπου, άρα όλα μπορούν να λειτουργούν φθηνά. Ας δώσουν στο προσωπικό άδεια τον Αύγουστο! Ίσως, μια διακρατική συμφωνία με το Μπαγκλαντές, ναι η χώρα αυτή, είναι η 2η μετά την Κίνα χώρα στον κόσμο στην μεταποιητική βιομηχανία βάμβακος και την ενδιαφέρει η συνεργασία με μια χώρα σαν τη δική μας που έχει πρωτογενή παραγωγή, καλή ποιότητα και πολλά κλειστά εργοστάσια!
- Όσο αφορά τα προβλήματα της καλλιέργειας στα χωράφια, η μόνη σωτήρια λύση είναι οι εναλλαγές (αμειψισπορά) της βαμβακοκαλλιέργειας με ψυχανθή φυτά και ειδικά, μια και μιλάμε για αρδευόμενα χωράφια με το πολυετές ψυχανθές τριφύλι. Τα ετήσια ψυχανθή, κυρίως δε, το πολυετές τριφύλι μπορούν να μας «σώσουν» από την νιτρορύπανση των εδαφών και να περιορίσουν την χρήση νερού. Τα ετήσια χειμερινά ψυχανθή δεν χρειάζονται καθόλου νερό χάρις στο βάθυ ριζικό σύστημα τους. Αλλά και το τριφύλι χάρις στην πολυετία του και την αξιοποίηση των νερών της άνοιξης και αρχών του καλοκαιριού χρειάζεται πολύ λιγότερο νερό από το βαμβάκι. Επίσης το τριφύλι θα περιορίσει την χρήση ζιζανιοκτόνων φαρμάκων. Με τις επανειλημμένες κοπές (μαχαίρια) τα ζιζάνια, οι αρρώστιες και τα έντομα του βάμβακος εξαφανίζονται. Άρα θα περιοριστούν και τα μυκητοκτόνα και τα εντομοκτόνα φάρμακα. Φυσικά το πιο σημαντικό είναι η πολυετία του. Ξέρεις τι θα πει να οργώσεις για να σπείρεις μια φορά και να συγκομίσεις 6-7 χρόνια, 9-10 κοπές (συγκομιδές) κάθε χρόνο! Και στο τέλος να σου παραδίδεται το χωράφι με φυσική αζωτολίπναση για βαμβάκι και μάλιστα χωρίς αρρώστιες και ζιζάνια! Αντί όπως γίνεται σήμερα να κυνηγάς την ουρά σου ζητώντας επιδότηση για την καλλιέργεια και την λίπανση του βαμβάκου και μετά άλλη επιδότηση για την απονιτροποίηση του χωραφιού, καλλιέργησε τριφύλλι! Το τριφύλλι ικανοποιεί δυο κριτήρια από την έξτρα επιδότηση της νέας ΚΑΠ για το πρασίνισμα της α) είναι ψυχανθές και β) είναι πολυετές, (σε αντίθεση με τα ετήσια ψυχανθή), εξασφαλίζοντας διπλή επιδότηση. Το τοπικό Ινστιτούτο Κτηνοτροφικών Φυτών του ΥΠΠΑΤ έχει κάνει εξαιρετική δουλειά με τις νέες ποικιλίες. Και Τριφυλλοπαραγωγοί να θυμάστε οι ότι πέραν αυτού, οι κτηνοτρόφοι της ΘΕΣΓΑΛ, ΕΒΟΛ κι όλης της χώρας θα σας ευγνωμονούν. Τα τριφύλλια είναι η πιο εξαιρετική αζωτούχος ζωοτροφή. Σώστε λοιπόν βαμβακοπαραγωγοί το βαμβάκι, εναλλάσοντας το με ψυχανθή.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην Agrenda τον Απρίλιο του 2016