Είναι σαφές ότι χρόνο με το χρόνο πληθαίνουν τα παραδείγματα στα οποία παλιοί και σύγχρονοι ελαιώνες γίνονται βάση για μικρές, καλοκουρδισμένες επιχειρήσεις με προϊόντα ταυτότητας, κτηνοτροφικές μονάδες μετατρέπονται σε τυροκομεία επανασυστήνοντας ξεχασμένα παραδοσιακά τυριά, αμυγδαλεώνες εξελίσσονται σε μοντέρνες αλυσίδες καταστημάτων ξηρών καρπών.
Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν είναι εύκολο, ωστόσο έχει αποδειχθεί ότι σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, με γεωγραφική ποικιλομορφία και έντονα χαρακτηριστικά κάθε τόπου, το μοντέλο αυτό μπορεί να δώσει θεαματικά αποτελέσματα και να αποτελέσει τη βάση για μια «μικρή βιομηχανία» παραγωγής προϊόντων υπεραξίας με έντονο τοπικό χρώμα και ξεχωριστή ταυτότητα.
Το γεγονός ότι η Ελλάδα φιλοξενεί κάθε χρόνο περί τα 20 εκατομμύρια τουρίστες, δηλαδή δύο φορές τον πληθυσμό της, συνιστά έναν ακόμα λόγο για τον οποίο τέτοιου είδους επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και προϊόντα μικρής κλίμακας μπορούν να διαμορφώσουν σημαντική παράμετρο βιώσιμης ανάπτυξης. Άλλωστε, ο επαναπροσδιορισμός του διατροφικού μοντέλου σε διεθνές επίπεδο, διαδικασία στην οποία η Ευρώπη δείχνει να έχει αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο, έρχεται να διευκολύνει την επιχειρηματικότητα αυτής της μορφής. Έναν δρόμο για τον οποίο η Ελλάδα άρχισε να δείχνει ζωηρό ενδιαφέρον στα χρόνια που ακολούθησαν την οικονομική κρίση (2010).
Ο χρόνος της πανδημίας ήδη λειτουργεί ως επιταχυντής αυτής της μετάβασης, με τα καλά παραδείγματα να αποτελούν πόλο έλξης για πολλούς από τους νέους που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αγροτικής παραγωγής. Βεβαίως, δεν είναι όλα ρόδινα. Οι τεχνοοικονομικές αναλύσεις αλλά και η εμπειρία αναδεικνύουν πολλά από τα προβλήματα που συναντούν στο διάβα τους τέτοιου είδους πρωτοβουλίες. Τα μικρά μεγέθη που χαρακτηρίζουν συνήθως αυτές τις επιχειρήσεις, καθιστούν σχεδόν απαγορευτική την εφαρμογή μεθόδων σύγχρονου management.
Την ίδια στιγμή, παρεμποδίζουν την ταχεία ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας και των αναγκαίων αυτοματισμών (συστήματα ρομποτικής κ.ά.) που εγκαθίστανται με θεαματικά αποτελέσματα σε μεγαλύτερες παραγωγικές μονάδες του κλάδου. Σε κάθε περίπτωση, λύσεις είναι εφικτό να βρεθούν, αρκεί να αναζητηθούν σε πρώιμο στάδιο, να αποτελέσουν μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού και να μην παραγνωριστεί η σημασία τους στην πορεία των πραγμάτων. Το πώς και πόσο πουλάω είναι συνήθως συνάρτηση του τι και με ποιο τρόπο παράγω.
