Συνέντευξη στον Γιάννη Πανάγο
Στο ίδιο πλαίσιο και υπενθυµίζοντας την υποβάθµιση που έχουν υποστεί για πολλά χρόνια τα ελληνικά εδάφη λόγω της υπολίπανσης ο κ. Ρουσσέας τονίζει η αύξηση της αποδοτικότητας της λίπανσης µέσω εφαρµογής καλλιεργητικών πρακτικών και προϊόντων που µειώνουν τις απώλειες των θρεπτικών στοιχείων, αποτελεί τη µόνη ασφαλή ρότα στα «αχαρτογράφητα νερά» που κινείται σήµερα το αγροτικό επιχειρείν.
Σε δύσκολους καιρούς αναλαµβάνετε πρόεδρος του ΣΠΕΛ.
Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον προηγούµενο πρόεδρο, Γιάννη Βεβελάκη, και αναλαµβάνοντας τη συνέχεια του πολύ σηµαντικού έργου που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια στον ΣΠΕΛ, οµολογουµένως η πρόκληση είναι µεγάλη.
Ωστόσο η ενασχόλησή µου µε τον Σύνδεσµο µετράει πια ως µέλος του ∆Σ 12 χρόνια, από τα οποία τα τελευταία οκτώ χρόνια στη θέση του Αντιπροέδρου. Είναι λοιπόν λογικό να αισθάνοµαι ότι υπάρχει µια συνέχεια. Η νέα ∆ιοίκηση σκοπεύει να συνεχίσει µε τις ίδιες αρχές και την ίδια προσήλωση, το έργο του απερχόµενου ∆ιοικητικού Συµβουλίου.
Ποιοι θα είναι οι κύριοι άξονες της θητείας του νέου ∆Σ;
Οι κύριοι άξονες της θητείας µας θα είναι µέσα από τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες µας να συµβάλουµε στην ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας, την ανάδειξη του ρόλου της θρέψης στην αύξηση της ποσότητας και της ποιότητας της αγροτικής παραγωγής και στην ενίσχυση της αποδοτικότητας της λίπανσης. Η ελληνική γεωργία καλείται τα επόµενα χρόνια να ενσωµατώσει µεγάλες αλλαγές που συντελούνται διεθνώς στις διαδικασίες παραγωγής, αλλά και στην αλλαγή καταναλωτικών συµπεριφορών, καθώς και ένα νέο ευρωπαϊκό νοµοθετικό πλαίσιο που έχει σκιαγραφηθεί µέσα από τη Στρατηγική «Από το Αγρόκτηµα στο Πιάτο», καθώς και από τα Στρατηγικά Σχέδια των κρατών-µελών για τη Νέα ΚΑΠ.
Στο πλαίσιο αυτό ο κλάδος των λιπασµάτων, ως βασικός συντελεστής της γεωργικής παραγωγής, µε την εµπειρία, την ευρύτητα της γνώσης και την τεχνογνωσία του, θα συµβάλλει ουσιαστικά στον επαναπροσδιορισµό του αγροδιατροφικού κλάδου. Η αύξηση της αξίας της γεωργικής παραγωγής µέσω της θρέψης, καθώς και η σύνδεση της θρέψης των καλλιεργειών µε το τελικό προϊόν της καλλιεργητικής διαδικασίας, δηλαδή το τρόφιµο, αποτελούν πεδία όπου ο ΣΠΕΛ έχει επενδύσει πολύ έντονα µέσα από τις δράσεις του και τις πρωτοβουλίες του. Είναι δηλαδή αλληλένδετες οι υψηλές και ποιοτικές αποδόσεις των καλλιεργειών µε την ορθολογική θρέψη των καλλιεργειών και εν τέλει µε το εισόδηµα του παραγωγού.
Παράλληλα, στην εξίσωση είναι αναγκαίο να προστεθούν η αύξηση της αποδοτικότητας της λίπανσης, καθώς και ο ρόλος της θρέψης και των προϊόντων λίπανσης στην αντιµετώπιση των επιπτώσεων της κλιµατικής αλλαγής. Όλα αυτά στοιχειοθετούν µια εξίσωση για δυνατούς λύτες, που πρέπει να αντιµετωπιστεί µε ρεαλισµό, επιστηµονική γνώση και συνεργασία. Πιστεύω όµως ότι µε τη συνδροµή όλων των µελών του νέου ∆Σ αλλά και της γενικής διευθύντριας του Συνδέσµου, ∆ρ. Φωτεινής Γιαννακοπούλου, θα συνεχίσουµε την επιτυχηµένη πορεία µας.
Τι σας ανησυχεί πιο πολύ σ’ αυτήν τη φάση;
Οι αλλαγές που ζούµε τα τελευταία χρόνια σε όλα τα επίπεδα είναι καταιγιστικές. Η κανονικότητα έπαψε να θεωρείται δεδοµένη, οι αντοχές όλων δοκιµάζονται, ενώ η πλοήγηση σε αχαρτογράφητα νερά έγινε µέρος της καθηµερινότητάς µας.Μέσα σε αυτές τις νέες συνθήκες που διαµορφώνονται, το «επιχειρείν όπως το ξέραµε» δεν υπάρχει, ενώ δυστυχώς αρκετές φορές το αυτονόητο δεν είναι και αυτό που συµβαίνει. Ζούµε σίγουρα µια εποχή µεγάλων πιέσεων, αλλαγών και επαναπροσδιορισµού πολλών δεδοµένων.
Γι’ αυτό η αποφασιστικότητα, η ψυχραιµία, η ταχύτητα, αλλά και η προσαρµοστικότητα, µε γνώµονα πάντοτε τις θεµελιώδεις ανθρώπινες αξίες και την επιστηµονική γνώση, αποτελούν θεµέλια για τη διαµόρφωση της νέας εποχής.
Αντίστοιχα, οι προκλήσεις που καλείται να αντιµετωπίσει ο κλάδος των λιπασµάτων µέσα σε ένα µεταβαλλόµενο περιβάλλον είναι πολλές. Ασφυκτικές γεωπολιτικές συνθήκες και αστάθεια, έντονη παγκόσµια ενεργειακή κρίση, επισιτιστική ασφάλεια, υποστήριξη της ποιοτικής γεωργικής παραγωγής µε σεβασµό στο περιβάλλον, ικανοποίηση των διατροφικών αναγκών του σύγχρονου καταναλωτή, νέες έννοιες, νέες τεχνολογίες συνθέτουν µια διαφορετική και πολλές φορές αντικρουόµενη πραγµατικότητα.
Πόσο βλέπετε να κρατάει η άνοδος των τιµών στα λιπάσµατα;
Η επικαιρότητα και οι εξελίξεις αυτό το διάστηµα ξεπερνούν τις προβλέψεις. Ιδιαίτερα µετά τα τελευταία γεγονότα στην Ουκρανία αντιλαµβάνεστε ότι προβλέψεις ειδικά για ένα τέτοιο θέµα δεν µπορεί να κάνει κανείς.
Ο ΣΠΕΛ δεν έχει στοιχεία για τη διακύµανση των τιµών των λιπασµάτων, ούτε µπορεί να κάνει εκτιµήσεις. Τα στοιχεία που παραθέτουµε έχουν συλλεχθεί από ειδικά εβδοµαδιαία περιοδικά CRU Group και είναι δηµόσια ή αποτελούν στοιχεία από άλλους αντίστοιχους Συνδέσµους.
Η ενεργειακή κρίση που άρχισε το 2021 έχει εκτοξεύσει την τιµή του φυσικού αερίου-από το οποίο εξαρτάται σχεδόν το σύνολο της ευρωπαϊκής λιπασµατοβιοµηχανίας-όπου σε συνδυασµό µε το υψηλό κόστος των µεταφορικών και τις γεωπολιτικές εξελίξεις, έχουν επιφέρει δραµατικές αυξήσεις των λιπασµάτων παγκόσµια.
Σύµφωνα µε στοιχεία από τον Παγκόσµιο Σύνδεσµο Λιπασµάτων (IFA), το 70-80% του κόστους παραγωγής αµµωνίας επηρεάζεται από το κόστος της ενέργειας. Αντίστοιχα, η παραγωγή φωσφορικών λιπασµάτων λόγω της άµεσης χρήσης αµµωνίας και θείου ως πρώτη ύλη, επηρεάζεται επίσης από τη µεταβλητότητα που υπάρχει στον ενεργειακό κλάδο. Οι υψηλές τιµές ενέργειας επιβαρύνουν σηµαντικά το κόστος παραγωγής πολλών λιπασµάτων σε όλο τον κόσµο. Μαζί µε τη µελέτη του IFA που αποτύπωσε τους βασικούς λόγους που επηρεάζουν το κόστος των λιπασµάτων, να προσθέσουµε επίσης ότι η Ουκρανία και η Ρωσία, είναι από τις σηµαντικότερες γεωργικά παγκοσµίως χώρες, µε σηµαντικά µερίδια στην κατανάλωση, στην παραγωγή και τις εξαγωγές λιπασµάτων, αλλά και στην παραγωγή σιτηρών. Ταυτόχρονα, η Ρωσία αποτελεί τον κυριότερο προµηθευτή σε φυσικό αέριο της ευρωπαϊκής λιπασµατοβιοµηχανίας, οπότε αντιλαµβανόµαστε ότι η κατάσταση είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη.
Πώς αντιδρά ένας καλλιεργητής µέσα σ’ αυτό το κλίµα;
Είναι γεγονός ότι σε συνθήκες αβεβαιότητας και έλλειψης οικονοµικής ρευστότητας, σε συνδυασµό µε τη συνολική αύξηση του κόστους παραγωγής, η πρώτη εισροή που µειώνει ή ακόµη και κόβει ο αγρότης είναι δυστυχώς η λίπανση. Ο µεγαλύτερος κίνδυνος από αυτή την αύξηση του κόστους παραγωγής είναι οι αγρότες της χώρας να περιορίσουν τη λίπανση των καλλιεργειών τους, µε αποτέλεσµα να υπάρξει σηµαντική µείωση της ποσότητας της παραγωγής, αλλά και υποβάθµιση της ποιότητας των παραγόµενων αγροτικών προϊόντων καθώς και των αγροτικών γαιών.
Ενδεικτικά αναφέρω ότι στην παγκόσµια κρίση του 2008, όπου αντίστοιχα οι διεθνείς τιµές των λιπασµάτων αυξήθηκαν δραµατικά, η κατανάλωση λιπασµάτων στη χώρα µειώθηκε 36%, από 1.170.000 τόνους σε 748.000 τόνους, και χρειάστηκαν σχεδόν 10 χρόνια για να ανακάµψει, χωρίς να φθάσει ξανά το επίπεδο αυτό. Συνεπώς, τα ελληνικά εδάφη έχουν υποστεί µεγάλη υποβάθµιση για πολλά χρόνια, αντιµετωπίζοντας συνθήκες υπολίπανσης, καθίσταται δε ιδιαίτερα σηµαντικό να µην απειληθεί εκ νέου η παραγωγικότητα των εδαφών µας.
Ήδη αυτό που παρατηρούµε στην αγορά είναι ότι οι αγρότες φέτος, παρόλο που γνωρίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις που θα έχει στην καλλιέργειά τους η µη λίπανση, περιορίζουν σηµαντικά τη χρήση λιπασµάτων.
Η µη λίπανση των καλλιεργειών είναι δεδοµένο ότι θα επιφέρει µείωση της παραγωγής, καθώς και υποβάθµιση του τελικού παραγόµενου αγροτικού προϊόντος και εποµένως περαιτέρω µείωση του εισοδήµατος του Έλληνα αγρότη και συρρίκνωση της γεωργίας.
Φτάνει η µείωση του ΦΠΑ στο λίπασµα από το 13% στο 6%;
Ξεκάθαρα όχι. Για τους περισσότερους επαγγελµατίες αγρότες, ο ΦΠΑ αποτελεί φορολογικό στοιχείο που συµψηφίζεται, άρα το µόνο που προσφέρει είναι µία πρόσκαιρη ταµειακή διευκόλυνση. Σηµειώστε δε, ότι σηµαντικά λιπάσµατα που αυτήν τη στιγµή είναι στον υψηλό συντελεστή, δεν φαίνεται να κατατάσσονται και αυτά στο χαµηλό, παρά τις επανειληµµένες ενέργειές µας ως ΣΠΕΛ.
Xρόνιο αίτηµα του ΣΠΕΛ είναι η υπαγωγή όλων των προϊόντων λίπανσης σε χαµηλό συντελεστή ΦΠΑ, µια ενέργεια που θα ωφελήσει σηµαντικά την ανταγωνιστικότητα του Έλληνα αγρότη και δεν θα τον διαφοροποιεί από τον αντίστοιχο Ευρωπαίο αγρότη, όπου στις περισσότερες χώρες το ΦΠΑ είναι χαµηλό.
Ιδιαίτερα αυτή την πραγµατικά πρωτόγνωρη και δύσκολη χρονική στιγµή, µε τις πιέσεις που αντιµετωπίζει ο Έλληνας αγρότης οι παρεµβάσεις είναι αναγκαίο να είναι πιο δυναµικές. Η πρόταση του ΣΠΕΛ είναι να υπάρξει ουσιαστική ενίσχυση του Έλληνα αγρότη για να µπορέσει να προµηθευτεί λιπάσµατα και να καλυφθεί τουλάχιστον ένα µέρους του κόστους τους.
Είναι ιδιαίτερα σηµαντικό η παρέµβαση να είναι άµεση, καθόσον τώρα βρισκόµαστε στην αιχµή της καλλιεργητικής περιόδου, η δε χρήση των λιπασµάτων είναι εποχιακή, ενώ οι ανάγκες θρέψης των καλλιεργειών είναι ανελαστικές. Ήδη έχουµε αργήσει, γι’ αυτό τα µέτρα πρέπει να είναι άµεσα και στοχευµένα.
Το κόστος των µέτρων δεν είναι τόσο σηµαντικό, εάν αναλογιστεί κανείς τις επιπτώσεις που θα έχει στο εισόδηµα του Έλληνα αγρότη η µειωµένη παραγωγή ή/και η ποιοτική υποβάθµιση των προϊόντων του.
Ανακοινώσεις που δεν υλοποιούνται άµεσα, προκαλούν προβλήµατα στην αγορά, µπερδεύουν τους αγρότες και µόνο αρνητικές επιπτώσεις έχουν για την ελληνική γεωργία.
Τι µαθαίνετε µετά την τελευταία συνεδρίαση του Συµβουλίου Υπουργών Γεωργίας για τη βούληση της Ε.Ε. να περιορίσει το κόστος λίπανσης;
Το θέµα απασχολεί το σύνολο των κρατών - µελών και έχει πυροδοτήσει σηµαντικές συζητήσεις και σε επίπεδο του Συµβουλίου των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ.
Ο κίνδυνος της µείωσης του αγροτικού εισοδήµατος, της αύξησης των τιµών και της εισαγωγής προϊόντων µε µειωµένες υγειονοµικές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις είναι ορατός πια από όλους και απαιτείται να δοθεί µια λύση σε ευρωπαϊκό επίπεδο άµεσα.
Έχουµε την πεποίθηση ότι η ΕΕ θα είναι αρωγός στην κρίση που αντιµετωπίζει σήµερα ο αγροτικός κόσµος της Ευρώπης.
Θεωρείτε ότι έχει τύχη το «κουπόνι» ενίσχυσης µέχρι 200 ευρώ τον τόνο για αγορά λιπασµάτων; Μαθαίνετε κάτι άλλο;
Ο κλάδος συζητάει µε την πολιτική ηγεσία και τις αρµόδιες αρχές και καταθέτει προτάσεις και τεκµηριωµένες θέσεις. Η ενίσχυση των αγροτών µας για να προµηθευτούν λιπάσµατα είναι απαραίτητη. Είναι αναγκαίο να µην έχουµε µείωση της παραγωγής και των ποιοτικών χαρακτηριστικών, για παράδειγµα των σιτηρών µας, να µην µειωθεί η παραγωγή των ελαιόδεντρων και γενικά να µην πληγεί η ελληνική γεωργία. Αναµένουµε κι εµείς τις παρεµβάσεις της πολιτείας και πιστεύουµε ότι θα είναι άµεσες.
Σαν να µην φτάνουν αυτά, έχουµε και τους περιορισµούς που επαγγέλλεται η EE σχετικά µε τη χρήση λιπασµάτων.
Η σύγχρονη τάση είναι να παράγουµε περισσότερο µε λιγότερα. Προς αυτή την κατεύθυνση ευθυγραµµίζονται όλες οι πολιτικές, αλλά και ο κλάδος των εισροών και ειδικότερα ο κλάδος των προϊόντων λίπανσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε συντάξει ένα φιλόδοξο σχέδιο που αποτυπώθηκε µέσω της Πράσινης Συµφωνίας και των Στρατηγικών από το «Αγρόκτηµα στο Πιάτο» και της «Βιοποικιλότητας», που αφορούν τη γεωργία. Ωστόσο είναι απαραίτητο οι στόχοι που τίθενται να είναι ρεαλιστικοί και να έχουν και ως επίκεντρο τόσο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής γεωργίας, όσο και τη βελτίωση του εισοδήµατος του Ευρωπαίου αγρότη.
Η πρόσφατη υγειονοµική κρίση, εξαιτίας του COVID19, αλλά και η παγκόσµια ενεργειακή κρίση ανέδειξαν τη σηµασία της ευρωπαϊκής γεωργίας και την ανάγκη µην διαταραχθεί η επισιτιστική ασφάλεια των κρατών-µελών, να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη λειτουργία των αλυσίδων εφοδιασµού και να διατηρείται διαθεσιµότητα των τροφίµων.
Έχουν δηµοσιευτεί πολλές µελέτες για τις επιπτώσεις της εφαρµογής των Στρατηγικών από το «Αγρόκτηµα στο Πιάτο» και της «Βιοποικιλότητας» από ευρωπαϊκούς και διεθνείς φορείς, όπως το Πανεπιστήµιο Wageningen, το Πανεπιστήµιο Keil της Γερµανίας, το Κέντρο Ερευνών της ΕΕ (JRC) αλλά και το USDA των ΗΠΑ, που όλες συγκλίνουν σε παρόµοια συµπεράσµατα. Συνοπτικά αναφέρουν οτι αν εφαρµοστούν αυτές οι στρατηγικές, θα επιφέρουν µείωση της γεωργικής παραγωγής στην ΕΕ, αύξηση των τιµών σε όλα τα γεωργικά προϊόντα, αύξηση του όγκου των γεωργικών εισαγωγών στην ΕΕ και µείωση των εξαγωγών της και κατά συνέπεια µείωση του ΑΕΠ της ΕΕ, καθώς και γενικότερη µείωση της κοινωνικής ευηµερίας. Συνεπώς πιστεύουµε ότι και λόγω των πρόσφατων γεωπολιτικών εξελίξεων, η στόχευση και οι πολιτικές της ΕΕ θα προσανατολιστούν στο να µην θέσουν σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή γεωργική παραγωγή, µε όρους ποιότητας και ποσότητας, αποτρέποντας τον κίνδυνο να οδηγηθούµε σε µοντέλο τύπου «Brazilian Farm to European Fork».
Τι εκκρεµεί σε επίπεδο θεσµικών παρεµβάσεων σε εθνικό επίπεδο και ποιες είναι οι επισηµάνσεις από την πλευρά του ΣΠΕΛ στους ιθύνοντες;
Είναι γεγονός ότι η αναθεώρηση της εθνικής νοµοθεσίας είναι πιο επείγουσα από ποτέ.
Τέσσερις µήνες πριν την εφαρµογή του νέου Ευρωπαϊκού Κανονισµού, που ορίζει τους όρους κυκλοφορίας των λιπασµάτων στην ευρωπαϊκή αγορά και αλλάζει κυριολεκτικά όλο το νοµικό πλαίσιο τόσο σε επίπεδο φιλοσοφίας όσο και σε επίπεδο πρακτικής, και ακόµη υπάρχουν πολλές ανησυχίες και κενά τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε ευρωπαϊκό.
Οι επιχειρήσεις του κλάδου τόσο στη χώρα µας όσο και σε όλη την ΕΕ βρίσκονται σε µεγάλη αναταραχή και σε συνθήκες αβεβαιότητας και υπάρχει µεγάλη πίεση να υπάρξει κάποια λύση. Συγκεκριµένα µέχρι σήµερα στον υπάρχοντα Ευρωπαϊκό Κανονισµό (ΕΚ 2003/2003) περιλαµβάνονταν µόνο τα ανόργανα λιπάσµατα, ενώ στο νέο Κανονισµό περιλαµβάνονται όλα τα προϊόντα λίπανσης (Οργανικά, Οργανο-ανόργανα, Ανόργανα Λιπάσµατα, Υλικά ασβέστωσης, Βελτιωτικά εδάφους, Υποστρώµατα καλλιέργειας, Αναστολείς, Βιοδιεγέρτες φυτών και Σύµµεικτα προϊόντα λίπανσης). Ο Κανονισµός θέτει συγκεκριµένες προδιαγραφές στον τρόπο κυκλοφορίας, διάθεσης, επισήµανσης και αξιολόγησης όλων των προϊόντων λίπανσης και θα φέρουν τη σήµανση CE.
Το µεγαλύτερο πρόβληµα που εντοπίζεται αυτήν τη στιγµή είναι ότι έχουν δηµιουργηθεί µόνο τρεις φορείς που θα πραγµατοποιούν τη διαδικασία αξιολόγησης της συµµόρφωσης σε όλη την ΕΕ και για όλα τα Προϊόντα Λίπανσης που απαιτείται να αξιολογηθούν µε αυτό τον τρόπο. Αυτό πρακτικά σηµαίνει ότι θα υπάρξουν µεγάλες καθυστερήσεις για την αξιολόγηση των προϊόντων και την κυκλοφορία τους στην ευρωπαϊκή αγορά.
Με δεδοµένες τις δυνατότητες που έχει στην εφαρµογή του ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισµός 1009/2019, αλλά και τη δυνατότητα που επιτρέπει την προαιρετική εναρµόνιση των παρασκευαστών στο νέο νοµοθετικό πλαίσιο, ο ΣΠΕΛ έχει καταθέσει σε όλα τα αρµόδια όργανα αίτηµα για άµεση θέσπιση νοµοθετικής πράξης που θα επιτρέπει τα λιπάσµατα που σήµερα κυκλοφορούν µε βάση τον Ευρωπαϊκό Κανονισµό 2003/2003, να ενταχθούν µε τους ίδιους όρους κυκλοφορίας που διέπονται σήµερα από την ευρωπαϊκή νοµοθεσία, στην εθνική νοµοθεσία. Ήδη η Ισπανία το έχει κάνει!
Σε κάθε άλλη περίπτωση...
Εάν δεν υπάρξει άµεση νοµοθετική ρύθµιση από το ΥΠΑΑΤ, θα υπάρξει νοµοθετικό κενό στην εθνική αγορά στην κυκλοφορία λιπασµάτων που σήµερα κυκλοφορούν µε βάση τον Καν. ΕΚ 2003/2003 και θα δηµιουργηθούν τεράστια προβλήµατα στη διάθεση των προϊόντων λίπανσης.
Παράλληλα, ο ΣΠΕΛ επανειληµµένα έχει καταθέσει τις προτάσεις του προς όλους τους αρµόδιους φορείς και έχει συζητήσει µε την πολιτική ηγεσία την ανάγκη γενικότερης ολοκληρωτικής αναθεώρησης της εθνικής νοµοθεσίας, ώστε να προσαρµοστεί στις σύγχρονες απαιτήσεις και εξελίξεις της αγοράς, της επιστήµης και της καινοτοµίας.
Η βελτίωση του νοµοθετικού πλαισίου συγκαταλέγεται µεταξύ των κορυφαίων προτεραιοτήτων του ΣΠΕΛ, προκειµένου να απελευθερωθεί το δυναµικό του κλάδου των λιπασµάτων και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητά του. Οι παρεµβάσεις του ΣΠΕΛ στα αρµόδια υπουργεία αποτυπώνονται µέσω πρωτοβουλιών και δράσεων για την άρση του διοικητικού βάρους και των χρονικών καθυστερήσεων για την αδειοδότηση και κυκλοφορία των εθνικών λιπασµάτων, καθώς και την άρση νοµοθετικών ρυθµίσεων που δυσχεραίνουν τη λειτουργία των επιχειρήσεων και που θα δηµιουργούν ένα φιλικό επιχειρηµατικό περιβάλλον µε υψηλή κανονιστική ποιότητα και καλά οργανωµένη δηµόσια διοίκηση.
Πώς είδατε την αναφορά στο Στρατηγικό Σχέδιο της νέας ΚΑΠ για την επιδότηση κάποιων τύπων λιπασµάτων πιο φιλικών προς το περιβάλλον.
Βασική θέση του ΣΠΕΛ είναι στο σχεδιασµό των παρεµβάσεων για τη νέα ΚΑΠ να υιοθετηθεί η φιλοσοφία της αύξησης της αποδοτικότητας της λίπανσης και η εφαρµογή καλλιεργητικών πρακτικών και προϊόντων λίπανσης που µειώνουν τις απώλειες των θρεπτικών στοιχείων. Είναι σηµαντικό να είναι ξεκάθαρο ότι η Στρατηγική από το «Αγρόκτηµα στο Πιάτο» προβλέπει για τα λιπάσµατα, µείωση των απωλειών των θρεπτικών στοιχείων και όχι οριζόντια µείωση των ποσοτήτων στη χρήση λιπασµάτων. Αλλά και η διατήρηση της γονιµότητας των εδαφών αποτελεί επίσης στόχο της Στρατηγικής, που αναφέρεται σε όλα τα ευρωπαϊκά κείµενα. Σε αυτό το πλαίσιο, για να επιτευχθεί η µείωση των απωλειών των θρεπτικών στοιχείων, οι προτάσεις του ΣΠΕΛ επικεντρώνονται στη χρήση τριών πυλώνων που µπορούν να ενισχύουν το Συντελεστή Απόδοσης των Λιπάνσεων (Nutrient Use Efficiency - NUE):
- Εφαρµογή Καλλιεργητικών Πρακτικών που προάγουν τις αρχές της Ορθολογικής Λίπανσης των 4Κ. Ενδεικτικά, συγκεκριµένες καλλιεργητικές πρακτικές είναι: Ενσωµάτωση λιπασµάτων, υδρολίπανση, σπαστές εφαρµογές, γραµµική εφαρµογή των λιπασµάτων κ.λπ.
- Χρήση προϊόντων λίπανσης που ενσωµατώνουν νέες τεχνολογίες. Ενδεικτικά τέτοια προϊόντα λίπανσης είναι: λιπάσµατα µε αναστολείς (νιτροποίησης και ουρεάσης), λιπάσµατα περικαλυµµένα, προϊόντα λίπανσης µε βιοδιεγέρτες, οργανοανόργανα λιπάσµατα.
- Χρήση ψηφιακών εργαλείων (είτε φορητά, είτε µέσω εφαρµογών) που µπορούν να χρησιµοποιούν οιαγρότες εύκολα.
- Συνεπώς, η αναφορά στο Στρατηγικό Σχέδιο της νέας ΚΑΠ για την επιδότηση κάποιων τύπων λιπασµάτων βρίσκεται προς τη σωστή κατεύθυνση.
Οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες κάνουν απόσβεση στην περίπτωση της θρέψης; Πώς βλέπετε την εξάπλωση στην Ελλάδα;
Η πανδηµία ανέδειξε την ανάγκη για τον ψηφιακό µετασχηµατισµό και λειτούργησε ως καταλύτης για την υιοθέτηση πολλών νέων τεχνολογιών σε όλα τα επίπεδα.
Ωστόσο, πριν την εφαρµογή όλων αυτών των νέων τεχνολογιών που προσφέρονται, µέσω drown και internet of things, πρέπει να λύσουµε ορισµένα από τα βασικότερα διαρθρωτικά προβλήµατα της ελληνικής γεωργίας, όπως το επίπεδο ενηµέρωσης των αγροτών µας, τα περιορισµένα χρηµατοδοτικά εργαλεία και η µειωµένη ρευστότητα των αγροτών. Είναι σηµαντικό τα εργαλεία αυτά να σχεδιαστούν για τους αγρότες από ανθρώπους που γνωρίζουν τη γεωργική παραγωγή, ώστε να µην αποτελέσουν οικονοµικά ασύµφορες λύσεις ή να µην µπορούν να χρησιµοποιηθούν από τους Έλληνες αγρότες.
Στο πλαίσιο αυτό, να τονιστεί ότι η γεωργία δεν δουλεύει µε τηλεργασία. Η αγροτική παραγωγή θέλει φυσική παρουσία στο χωράφι, όχι µόνο από τους αγρότες µας, αλλά και από εµάς τους γεωπόνους. Οπότε φυσικά και στη θρέψη των καλλιεργειών οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες θα δράσουν βοηθητικά και ως εργαλεία, αλλά θα είναι λειτουργικά µόνο εάν χρησιµοποιηθούν µε βάση την επιστηµονική γνώση. Στην Ελλάδα το τελευταίο διάστηµα αναδύονται πολλά τέτοια εργαλεία. Αναµένεται να αξιολογηθούν στην πράξη και να δούµε την ανταποδοτικότητά τους.
Πώς ανταποκρίνεται η βιοµηχανία λιπασµάτων στις νέες δυνατότητες του τεχνολογικού εξοπλισµού και των συστηµάτων ευφυούς γεωργίας;
Εάν κανείς αναλογιστεί τις αρχές της ορθολογικής λίπανσης είναι ο ορισµός της ευφυούς γεωργίας. Πάντα ο κλάδος των λιπασµάτων υποστήριζε ότι η λίπανση πρέπει να γίνει χρησιµοποιώντας τον κατάλληλο τύπο λιπάσµατος, στην κατάλληλη ποσότητα, τον κατάλληλο χρόνο και µε τον κατάλληλο τρόπο εφαρµογής. Ποιο, πόσο, πότε, πώς είναι οι ερωτήσεις που καλείται να απαντήσει ο αγρότης πριν λιπάνει. Συνεπώς στο DNA της έχει η βιοµηχανία λιπασµάτων την ευφυή γεωργία. Σήµερα ο κλάδος µας χρησιµοποιεί την τεχνολογία πολύπλευρα. Τόσο στις µονάδες παραγωγής κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας, όσο και για την ανάπτυξη νέων προϊόντων λίπανσης µε καινοτόµες τεχνολογίες, καθώς και στην ανάπτυξη λύσεων θρέψης µε βάση ψηφιακά εργαλεία και ψηφιακές εφαρµογές.
Επίσης τα συστήµατα ευφυούς γεωργίας µπορούν να µειώσουν τις απώλειες των θρεπτικών στοιχείων και να µεγιστοποιήσουν την απόδοση της λίπανσης. Η τεχνολογία µπορεί να µας βοηθήσει να επέµβουµε σε κάθε στάδιο ανάπτυξης του φυτού µε στόχο την πλήρη αξιοποίηση του δυναµικού παραγωγής σε συνδυασµό και µε τις άλλες εισροές. Ωστόσο οι τεχνολογίες µπορούν να είναι ωφέλιµες µόνο όταν χρησιµοποιούνται µε γνώση και συµπληρωµατικά µε τις βασικές καλλιεργητικές πρακτικές.
Πέντε οι παράγοντες που επηρεάζουν τις τιµές των λιπασµάτων
«Tο ∆εκέµβριο του 2021, ο Παγκόσµιος Σύνδεσµος Λιπασµάτων (IFA), του οποίου ο ΣΠΕΛ αποτελεί συνδεδεµένο µέλος, δηµοσίευσε µελέτη που αποτύπωσε τους βασικούς λόγους που επηρεάζουν το κόστος των λιπασµάτων. Κωδικοποιώντας τους λόγους αξίζει να αναφερθεί ότι η διαµόρφωση του παγκόσµιου κόστους των λιπασµάτων εξαρτάται από (α) τις υψηλές τιµές στις πρώτες ύλες, (β) τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις (γ) τις ανακατατάξεις στην εφοδιαστική αλυσίδα (δ) τη ζήτηση των λιπασµάτων και (ε) τις τοπικές πολιτικές αποφάσεις.»
«Πρώτος γνώµονας η ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας»
Ο νέος πρόεδρος του Συνδέσµου Παραγωγών Εµπόρων Λιπασµάτων, ∆ηµήτρης Ρουσσέας, αποτελεί µέλος του ∆ιοικητικού Συµβουλίου του ΣΠΕΛ από το 2010. Απόφοιτος του Γεωπονικού Πανεπιστηµίου Αθηνών, ο κ. Ρουσσέας είναι παντρεµένος µε δύο παιδιά και σήµερα τελεί χρέη ∆ιευθυντή Λειτουργιών-Λιπασµάτων & Σπόρων στην ADAMA ΕΛΛΑΣ ΑΕ.
«Παραµερίζοντας προσωπικές και εταιρικές φιλοδοξίες»
«Ο ΣΠΕΛ αποτελεί ένα συλλογικό µόρφωµα µε περίπου εξήντα µέλη. Πρόκειται για εταιρείες, που δραστηριοποιούνται σε όλο το φάσµα της αγοράς των προϊόντων λίπανσης και θρέψης, δηµιουργώντας ένα περιβάλλον εντονότατου ανταγωνισµού, και συχνά αντικρουόµενων συµφερόντων. Είναι πραγµατικά εντυπωσιακό, µέσα σε αυτό το περιβάλλον, ότι κατορθώνουµε ως Σύνδεσµος όλα αυτά τα χρόνια να εργαζόµαστε µε πρώτο γνώµονα την ανάπτυξη της Ελληνικής Γεωργίας σε συνάρτηση µε την σηµαντικότερη ίσως γεωργική εισροή -τη θρέψη-παραµερίζοντας σε µεγάλο βαθµό προσωπικές ή και εταιρικές φιλοδοξίες. Αυτός είναι και ο µόνος τρόπος τελικά να αναπτυχθούµε και να γίνουµε όλοι καλύτεροι, έχοντας όλοι να κερδίσουµε, και όπως αντιλαµβάνεστε αποτελεί το κυριότερό µου µέληµα.»
Φωτογραφίες: Γεωργία Καραμαλή
