Συνέντευξη στον Λεωνίδα Λιάμη:
Μετά την έναρξη του ρωσο-ουκρανικού πολέµου παρατηρείται ένας περιορισµός στην τροφοδοσία των αγορών µε µαλακό σιτάρι, καθώς οι δύο χώρες είναι µεγάλοι παραγωγοί και εξαγωγείς δηµητριακών. Το ερώτηµα είναι τι γίνεται µε τα αποθέµατα και αν υπάρχει πρόβληµα;
Οι αλευρόµυλοι έχουν αγοράσει ήδη στάρι για όλη τη χρονιά και αυτό σηµαίνει πως υπάρχει αρκετό απόθεµα ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες σε διατροφή σε πολλές χώρες και ειδικά στην Ευρώπη. Αλλά αν πάµε σε άλλες χώρες, που είναι απολύτως εξαρτηµένες από το ρωσο-ουκρανικό µαλακό σιτάρι, όπως για παράδειγµα ορισµένες στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή, εκεί πραγµατικά υπάρχει θέµα. Και προκειµένου να µην αντιµετωπίσουµε πρόβληµα τους επόµενους µήνες, θα πρέπει να γίνει καλύτερη αναδιανοµή των αποθεµάτων που έχουµε στον κόσµο για να διασφαλιστεί ότι όλες οι χώρες θα έχουν πρόσβαση σε αυτά. Από την άλλη, µην ξεχνάµε πως στο νότιο ηµισφαίριο οι αγρότες αυτή την περίοδο ξεκινούν τη σπορά του µαλακού σταριού κι επειδή οι τιµές του προϊόντος είναι τόσο υψηλές, πολλοί θα επιλέξουν να καλλιεργήσουν µαλακό στάρι, οπότε θα αυξηθεί η διαθεσιµότητα. Αυτό πιστεύω ότι θα το δούµε και σε όλη την Ευρώπη ενόψει της νέας σποράς.
Η άνοδος των τιµών στην αγορά από µόνη της θεωρείτε ότι αρκεί ή θα πρέπει να υπάρξει κάποια επιπλέον ενίσχυση για τους παραγωγούς;
Ναι έχετε δίκαιο και µπορώ να θυµηθώ το παράδειγµα της χώρας σας, η οποία παρήγε τις µεγαλύτερες ποσότητες µαλακού σταριού όταν η Ε.Ε. είχε αρκετές επιδοτήσεις για την καλλιέργεια. Μόλις αυτές σταµάτησαν πολλοί αγρότες έφυγαν από το µαλακό στάρι, διότι δεν τους συνέφερε µε την τιµή της αγοράς µόνο. Αυτό που θέλω να πω είναι πως για τους αγρότες διεθνώς είναι εφικτό να καλλιεργήσουν περισσότερο µαλακό σιτάρι και το ίδιο ισχύει και στην Ελλάδα, αν διαπιστώσουν ότι µπορούν να κερδίσουν και τους δοθεί και µια στήριξη ως επιπλέον κίνητρο. Αυτό όµως δεν έχει να κάνει µόνο µε τις κυβερνήσεις, αλλά και µε εµάς τους πολίτες κι αν θέλουµε να πληρώσουµε κάτι παραπάνω για το ψωµί µας. Οπότε όλοι θα είναι ευτυχισµένοι.
Εκτός από το µαλακό σιτάρι, προβλήµατα τροφοδοσίας
και εκτόξευση τιµών διαπιστώνονται και σε άλλες πρώτες ύλες για ζωοτροφές…
Πράγµατι, εκεί έχουµε ένα άλλο µεγάλο ζήτηµα. ∆ιότι όλες οι τιµές των ζωοτροφών έχουν εκτιναχθεί. Και από τη στιγµή που οι άνθρωποι πάνε από τη µια επιλογή καλλιέργειας, σε µια άλλη, η άλλη καλλιέργεια θα γίνει και αυτή ακριβότερη. Και όλο αυτό έχει να κάνει µε την τρέχουσα σύρραξη και είναι ένας πολύπλοκος µηχανισµός και καθετί µπορεί να γίνει ακριβότερο. Όπως για παράδειγµα η σόγια, η τιµή της οποίας έχει εκτοξευτεί, επειδή λείπουν από την αγορά τα δηµητριακά και υπάρχει µεγάλη ζήτηση.
Μπορεί η κτηνοτροφία να αντέξει τόσο υψηλές τιµές ζωοτροφών;
∆εν γνωρίζω να σας πω ακριβώς, διότι δεν είµαι τόσο εξοικειωµένος µε τον κτηνοτροφικό κλάδο. Σίγουρα όµως όταν ανεβαίνουν οι τιµές και οι κτηνοτρόφοι δεν µπορούν να µετακυλίσουν ένα µέρος του κόστους στο προϊόν που παράγουν στον καταναλωτή, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο στις εκτροφές να επιβιώσουν. Πρέπει να συνειδητοποιήσουµε εµείς οι καταναλωτές πως οι αγρότες κι οι κτηνοτρόφοι πρέπει να κερδίζουν ένα εισόδηµα για να µπορούν να ζήσουν την οικογένειά τους. Και επίσης να αντιληφθούµε ότι ειδικά σε περιπτώσεις όπως αυτή που ζούµε τώρα, η εξασφάλιση της διατροφής όλων µας δεν είναι οπωσδήποτε δεδοµένη. Να συνειδητοποιήσουµε ως καταναλωτές πως η τροφή είναι ένα είδος δώρου και αν πηγαίνουµε όλο και περισσότερο σε τιµές που δεν είναι βιώσιµες για τους παραγωγούς, τότε σε όλη την αλυσίδα και δεν µιλάµε µόνο για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους, οι κρίκοι ενδιάµεσα θα αρχίσουν να σπάνε και τότε θα µπούµε σε καταστάσεις στις οποίες δεν θα υπάρχει αρκετή τροφή για να µας θρέψει όλους.
Πότε βλέπετε να επέρχεται οµαλοποίηση της κατάστασης;
Εκτιµώ πως η φετινή χρονιά θα είναι µια µεταβατική χρονιά, επειδή οι τιµές αυξάνουν διαρκώς και λόγω των προβληµάτων στην ενέργεια και τις µεταφορές και διότι οι αγρότες θα πρέπει να προσαρµοστούν. Όµως για να πάρεις µια καινούρια σοδειά χρειάζεται να περάσει ένας χρόνος. Και πάλι, ωστόσο, δεν νοµίζω ότι θα επιστρέψουµε στην κανονικότητα, όπως τη γνωρίζαµε πριν τον πόλεµο. ∆εν το πιστεύω. Άποψή µου είναι πως επειδή η τροφή µας δεν είναι δεδοµένη πρέπει να επικεντρώσουµε περισσότερο στην εθνική παραγωγή και σε αειφορικές τροφές.
Θα µπορούσε να σας κατηγορήσει κανείς πως η προσέγγισή σας είναι εθνικιστική και αντίκειται στην ιδέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης…
∆εν νοµίζω ότι ισχύει αυτό. ∆εν είναι εθνικιστική η προσέγγιση, αλλά από την άποψη της αειφορίας. Πρέπει να είµαστε πολύ προσεκτικοί µε τον πλανήτη µας. Σήµερα αισθάνθηκα ένοχος που χρησιµοποίησα το αεροπλάνο για να φτάσω στη Θεσσαλονίκη, διότι αυτές οι µεταφορές έχουν αυξηµένο περιβαλλοντικό αποτύπωµα. Νοµίζω πως το τοπικό είναι το νέο παγκόσµιο. Και ακόµη πρέπει να συνειδητοποιήσουµε πως οι τοπικές παραγωγές και οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι δεν έχουν µόνο την ευθύνη να παράγουν τροφές, αλλά ταυτόχρονα είναι οι άνθρωποι οι οποίοι φροντίζουν και προστατεύουν τη γη.
Οι νέες τεχνολογίες τι ρόλο µπορούν να παίξουν στην κατεύθυνση αυτή;
Πάρα πολύ σηµαντικό. Μέσα από τη γεωργία ακριβείας θα αυξηθούν οι αποδόσεις από τα ίδια στρέµµατα και βέβαια υπάρχουν ακόµη και στις µέρες µας ροµποτικά συστήµατα, τα οποία µπορούν να εντοπίσουν τα ζιζάνια στις καλλιέργειες και δεν χρειάζεται να γίνονται επεµβάσεις µε χηµικά για τη ζιζανιοκτονία. Στην Ολλανδία υπάρχουν πολλοί αγρότες που δουλεύουν µε τη γεωργία ακριβείας. Έχω έναν ξάδελφο ο οποίος σπέρνει τα χωράφια του µε GPS, που σηµαίνει πως εξοικονοµεί 10% από τον σπόρο, επειδή µπορεί και τον τοποθετεί ιδανικά στη γη, χωρίς να έχει επικαλύψεις.
