Η ελληνική αγρονομία ικανή για λύσεις φυτοπροστασίας σε παγκόσμιο επίπεδο
Από τη θέση Αντιπροέδρου στον τοµέα Ανάπτυξης, Καινοτοµίας, Έρευνας και Ρυθµιστικών Υποθέσεων της κορυφαίας εταιρίας φυτοπροστασίας ADAMA, ο συνοµιλητής µας, παραδέχεται πως διερευνάται το «πώς µπορεί να αξιοποιηθεί η ελληνική χηµεία και αγρονοµία από τα διάφορα ιδρύµατα, ώστε να έχουµε περισσότερες συνεργασίες και την ανάπτυξη προϊόντων για την Ελλάδα κι όχι µόνο». Τον συναντήσαµε στο περιθώριο της 8ης Πανελλήνιας Συνάντησης Φυτοπροστασίας (Λάρισα, 21-24 Φεβρουαρίου) και µας εξήγησε τους λόγους για τους οποίους η Adama αποφάσισε να επενδύσει στην Ελλάδα, για τις νέες πατέντες της, τις προκλήσεις της κλιµατικής αλλαγής και της Πράσινης Συµφωνίας, αλλά και τη γεωργία ακριβείας και τα προϊόντα νανοέρευνας.
Πείτε µας συνοπτικά δύο λόγια σχετικά µε τον όµιλο που εκπροσωπείτε.
Η Adama είναι µια από τις πρωτοπόρες εταιρείες που ασχολούνται µε την φυτοπροστασία. Λειτουργούµε σε περίπου 100 χώρες, οι πωλήσεις µας προσεγγίζουν τα 5 δισ. δολάρια το χρόνο, απασχολούµε γύρω στους 9000 εργαζόµενους και διαθέτουµε 22 µονάδες παραγωγής, κάποιες από αυτές και στην Ευρώπη. Η εταιρία ιδρύθηκε το 1946 στο Ισραήλ, εποµένως έχουµε µια εµπειρία περίπου 80 χρόνων.
Τί σας έκανε να επιλέξετε την Ελλάδα;
Η Ελλάδα είναι µια πολύ ενδιαφέρουσα αγορά ως προς τον αγροτικό τοµέα. Υπάρχει µεγάλη αποδοχή στις καινοτοµίες. Οι αγρότες, τα δίκτυα, η διανοµή, είναι όλοι ιδιαίτερα ευφυείς και θετικοί στο να δοκιµάσουν καινούργια πράγµατα. Επιπλέον αποτελεί κοµµάτι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρίσκεται ιδιαίτερα κοντά µας και είναι εύκολο για εµάς να επενδύσουµε και να λειτουργούµε εδώ.
Πώς προήλθε η συνεργασία µε την Άλφα Γεωργικά Εφόδια;
Χάρη σε αυτή την επένδυση µας δόθηκε η δυνατότητα να έχουµε µια δυνατή παρουσία στην Ελλάδα, όπου και αυτός ήταν ο στόχος µας. Η Άλφα ήταν µια πολύ καλή εταιρία, µε κουλτούρα η οποία ταίριαζε στην κουλτούρα της δικής µας εταιρίας όπως και η προσέγγιση τους στο πως δουλεύαν. Με µια κουβέντα θα έλεγα πως ταίριαξε η χηµεία µας.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για την ελληνική αγορά;
Ένας από τους βασικούς λόγους της επίσκεψης µου εδώ είναι το να διερευνήσω πώς µπορούµε να έχουµε κάποια τοπική ανάπτυξη και να χρησιµοποιήσουµε την ελληνική χηµεία και αγρονοµία από τα διάφορα ιδρύµατα, ώστε να έχουµε περισσότερες συνεργασίες, καθώς επίσης και την ανάπτυξη προϊόντων για την Ελλάδα και όχι µόνο.
Έχουµε ήδη κάνει κάποιες επαφές, ειδικότερα στο κοµµάτι της ερευνητικής αγρονοµίας, της ερευνητικής κοινότητας. Ελπίζω πως µέσω αυτής της συνέντευξης και της συµµετοχής στο συγκεκριµένο event (σ.σ 8η Πανελλήνια Συνάντηση Φυτοπροστασίας), η τοπική κοινότητα θα αρχίσει και από την πλευρά της να µας αναζητεί και να συνειδητοποιεί πως είµαστε µια εταιρεία που λειτουργεί παγκοσµίως και ψάχνει για ιδέες και συνεργασίες. Είναι εποµένως µια σχέση αµφίδροµη.
Μάλιστα, τώρα έχουµε εγγράψει στην Ελλάδα µια πλειάδα από ιδιαίτερα καινοτόµα προϊόντα. Και αυτό είναι που µας οδήγησε να ξεκινήσουµε την αναζήτηση για µέρη στα οποία µπορούµε να ξεκινήσουµε τοπικές έρευνες και µελέτες µε πράγµατα τα οποία είναι ό,τι πιο σύγχρονο. Ξεκινάµε να δουλεύουµε µε επιστήµονες που είναι τώρα πρόθυµοι να δουλέψουν µε την ADAMA οπότε ευελπιστούµε πως τον επόµενο χρόνο µπορούµε να σταθεροποιήσουµε αυτές τις σχέσεις στο κοµµάτι της έρευνας.
Ένα προϊόν στο οποίο θα ήθελα να αναφερθώ είναι το Mastercop® , ένα προϊόν το οποίο είναι βασισµένο σε µια τεχνολογία µε βάση το χαλκό το οποίο τώρα ξεκινάµε να φέρουµε στην Ελλάδα και ελπίζουµε να µπει στην αγορά το 2025. Αυτή η συγκεκριµένη τεχνολογία µας βοηθά να χρησιµοποιούµε το 1/3 του χαλκού για την ίδια έκταση, πετυχαίνοντας το ίδιο αποτέλεσµα σε σύγκριση µε το υπάρχον προϊόν. Μιλάµε για ένα µεγάλο προτέρηµα τόσο ως προς την οικονοµία, όσο και ως προς τη βιωσιµότητα και την αειφορία του προϊόντος. Εποµένως θα πρέπει να κάνουµε περαιτέρω, δοκιµές ώστε να το παρουσιάσουµε στους τοπικούς ειδικούς.
Πώς σχολιάζετε τις νέες προκλήσεις της κλιµατικής αλλαγής και των ευρωπαϊκών οδηγιών σχετικά µε τη φυτοπροστασία;
Η πράσινη συµφωνία προστάζει για 25% βιολογικά. Εποµένως, αρχικά πρέπει να ξεκινήσουµε µε πολύ περισσότερη καινοτοµία κι επενδύσεις. Όµως αυτή η πράσινη συµφωνία σηµαίνει ότι δεν µπορούµε να έχουµε 100% βιολογικά. Έχουµε άλλο 75% το οποίο παραµένει χηµεία. Μιλάµε όµως για καλύτερη χηµεία. Πιο ασφαλής, πιο βιώσιµη και εκτιµούµε ότι µεγάλο κοµµάτι αυτής είναι στην τεχνολογία σύνθεσης. Πού αποδίδουν τα δραστικά συστατικά. Βιολογικά και µη βιολογικά. Θεωρούµε πως αυτή είναι η νέα γενιά της πρακτικής καινοτοµίας. Άρα συνεχίζουµε να επικεντρωνόµαστε στην παραδοσιακή προσέγγιση των δραστικών χαρακτηριστικών, επίσης και στα βιολογικά, αλλά η µεγαλύτερη επένδυση είναι στην σοφή «µίξη» τους. Η βασική τεχνολογία θα είναι γύρω από την καλύτερη απόδοση και διανοµή των δραστικών ουσιών στο στόχο, ώστε να µπορεί να χρησιµοποιηθεί λιγότερο δραστικό συστατικό και να φτάσει σε καλύτερη συγκέντρωση το σηµείο στο οποίο στοχεύουµε. Άρα οι τεχνολογίες διανοµής, εκτός από τις τεχνολογίες σύνθεσης, είναι άλλος ένας σηµαντικός τοµέας.
Είναι αυτό ένα χαρακτηριστικό που αποτελεί ειδοποιό διαφορά για την Adama σε σχέση µε τον ανταγωνισµό;
Είναι ένας παράγοντας διαφοροποίησης, διότι η Adama ήταν ανέκαθεν µια εταιρία η οποία έδινε έµφαση στις τεχνολογίες σύνθεσης καθώς δεν επενδύαµε τόσο στην ανακάλυψη νέων δραστικών συστατικών, όσο ότι προσπαθούσαµε να διαφοροποιηθούµε µε άλλους τρόπους στο προϊόν που προσφέραµε και ήταν πάντα σχετικά µε την σύνθεση. Τα τελευταία χρόνια, καθώς βλέπουµε τα trends, ξεκινήσαµε νωρίς – 10 χρόνια πριν- να χτίζουµε, να επεκτεινόµαστε, να προσλαµβάνουµε ανθρώπους και να επενδύουµε στον σωστό τύπο εργαστηρίων και βλέπουµε πια πως έχουµε κινηθεί προς τη σωστή κατεύθυνση.
Υπάρχουν καινούργιες πατέντες που µπορούµε να περιµένουµε;
Επικεντρωνόµαστε πολύ στις πατέντες. Τα τελευταία δέκα χρόνια η ADAMA έχει αυξήσει κατά πολύ τον αριθµό των πατεντών που κατοχυρώνουµε κάθε χρόνο. Στα δραστικά συστατικά, στη σύνθεση, τυποποίηση. Και ιδιαίτερα στα pattern της σύνθεσης, στις τεχνολογίες που επηρεάζουν την διείσδυση (1) των δραστικών συστατικών στο προϊόν και βελτιώνουν στην αντοχή στην έλλειψη βροχής (2), σε τρόπους για να πετύχουµε συνθέσεις υψηλότερου φορτίου, το οποίο είναι µια πιο οικονοµική και αειφόρος λύση, καθώς έτσι αυξάνεται η συγκέντρωση της σύνθεσης ώστε να µην χρειάζεται να χρησιµοποιηθεί µεγάλη ποσότητα για την επίτευξη του στόχου. Αυτοί είναι τοµείς στους οποίους µπορώ να επεκταθώ λίγο παραπάνω.
Πόσο ρόλο παίζουν οι τιµές των αγροτικών προϊόντων σε σχέση και µε τις επιλογές που κάνει και ο παραγωγός στα προϊόντα για την φυτοπροστασία του;
∆εν γνωρίζω συγκεκριµένα για την Ελλάδα. Αλλά γενικά ναι, επηρεάζουν. Σε πολλές περιπτώσεις επηρεάζει το πόσες φορές θα εφαρµοστεί, την απόφαση για το πόσο θα δοκιµαστούν κάποια νέα προϊόντα, τις νέες τεχνολογίες, το να χρησιµοποιηθούν περισσότερο φθηνές αλλά απλές λύσεις. Εποµένως ναι υπάρχει σύνδεση µεταξύ του τί πουλάµε και την κατάσταση των αγροτικών προϊόντων. Η φυτοπροστασία, όµως δεν µπορεί να αποτελέσει επιλογή. Πρέπει να χρησιµοποιηθεί έτσι και αλλιώς. ∆εν υπάρχει µεγάλο περιθώριο. Αλλά η επιλογή στο τί να χρησιµοποιήσεις και πόσο να προσαρµοστείς στις διάφορες λύσεις, ναι, σαφώς και επηρεάζεται.
Πάντως, απ’ όσο βλέπουµε τώρα, µε την αρχή του 2023, οι τιµές είναι σε καλά επίπεδα. Γενικά βλέπουµε ότι σε συνέχεια του 2022, οι τιµές συνεχίζουν σε καλό επίπεδο.
Φυτοπροστασία και ανθρακικό αποτύπωµα, νανοτεχνολογία και φυσικά ασφάλεια και υγιεινή τροφίµων, κάτι που πλέον το ψάχνει πολύ ο κόσµος. Πώς λύνεται αυτή η εξίσωση;
∆υστυχώς, η αγροτική δραστηριότητα είναι υπεύθυνη για περίπου το 23% τον εκποµπών του διοξειδίου του άνθρακα. Βλέπουµε πως σε άλλους τοµείς γίνονται ήδη προσπάθειες µε καινοτοµίες, όπως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα στις µετακινήσεις ή η χρήση της αιολικής ενέργειας. Όµως στην αγροτική δραστηριότητα τώρα ξεκινάνε να γίνονται προσπάθειες παρόλο που είναι υπεύθυνη για το 1/4 των εκποµπών. Άρα πολλή δουλεία πρέπει ακόµα να γίνει. Έτσι ερχόµαστε πάλι στο κοµµάτι της καλύτερης σύνθεσης. Άρα, το να χρησιµοποιούµε λιγότερο για να πετύχουµε το ίδιο αποτέλεσµα είναι η µια προσέγγιση. Η προσέγγιση στόχου, όχι στη γεωργία ακριβείας, όσο στη στοχοποίηση και προσέγγιση στη χηµεία, ώστε να πετύχουµε το δραστικό συστατικό να επικεντρωθεί περισσότερο στην περιοχή του φυτού. Για να ολοκληρώσω, αυτή είναι η τεχνολογία του σήµερα. Εµείς απλώς πρέπει να τη φέρουµε στα προϊόντα. Η νέα γενιά θα είναι η γεωργία ακριβείας η οποία δεν θα κάνει έντονη την παρουσία της το 2023 ή το 2024 αλλά πιθανώς είναι η επόµενη γενιά καινοτοµιών που θα κληθούµε να στηρίξουµε. Η γεωργία ακριβείας υπάρχει και σήµερα, αλλά οι λύσεις που προσφέρει δεν είναι αρκετά ακριβείς, ούτε αρκετά φθηνές. Οι αγρότες θα τις υιοθετήσουν, αλλά δεν µπορούν ακόµα να εφαρµοστούν ευρέως στην αγορά.
Για τα προϊόντα της νανοτεχνολογίας σας άκουσα νωρίτερα στην οµιλία σας εκφράσατε κάποιες δεύτερες σκέψεις…
Η νανοτεχνολογία είναι ενδιαφέρουσα διότι ίσως και να µπορούσε να βελτιώσει την διείσδυση του µορίου. Γιατί είναι µικρότερα άρα έχουν βελτιωµένη δυνατότητα στο να εισχωρήσουν. Παρόλα αυτά εγώ είµαι πράγµατι διστακτικός, καθώς σε πολλά πειράµατα, τα οποία κάναµε, βρήκαµε πως εάν έχεις ένα νορµάλ σωµατίδιο µεγέθους περίπου 5.000nm, 3nm τυπικής σύνθεσης µε 500nm, 100nm οι διαφορές στην απόδοση είναι µηδαµινές. Επιπλέον όταν κάνεις χρήση τόσο µικρών νανοσωµατιδίων όπως είναι τα 100nm υπάρχει η ανησυχία ότι µπορεί να διεισδύσουν και µέσω της τροφικής αλυσίδας στο φαγητό και σε συνέχεια µέσα στο σώµα, κάτι γύρω από το οποίο δε γνωρίζουµε αρκετά. Μένει άραγε µέσα στο σώµα; ∆εν µπορούµε καν να το µετρήσουµε. Άρα τα πλεονεκτήµατα δεν είναι ακόµα τόσο µεγάλα. Μπορεί να είναι στο µέλλον, αλλά προς το παρόν δεν δικαιολογούν το µεγάλο κόστος αυτής της τεχνολογίας και το ρίσκο για το άγνωστο.
Τί µας φέρνει το αύριο;
Το µέλλον είναι συναρπαστικό. Είµαστε σε µια περίοδο που όλο και περισσότερες καινοτοµίες θα υπάρχουν στην αγροπροστασία, οπότε θα είναι πολύ ενδιαφέρον και τα επόµενα 10 χρόνια θα είναι γεµάτα µε πολλές προκλήσεις κι όλες οι έξτρα δυσκολίες από άποψη νοµοθεσίας, ανάγκης για αειφορία µας αναγκάζει να βελτιωνόµαστε και να ψάχνουµε για νέα σκευάσµατα εξίσου αποτελεσµατικά µε µικρότερη δόση και πιο φιλικά προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο.
