Η εταιρεία πραγµατοποιεί εξαγωγές σε πάνω από 20 χώρες µε το ποσοστό να αγγίζει το 30% του τζίρου ενώ το 2024 η εγχώρια διακίνηση λιπασµάτων άγγιξε τους 60.000 τόνους. Η ZIKO είναι πιστοποιηµένη µε ISO 9001:2015 και πληροί αυστηρές περιβαλλοντικές προδιαγραφές, µε δέσµευση στην παραγωγή φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων.
Συνέντευξη στον Γιάννη Πανάγο
Παναγιώτης Ζιούτας: Π.Ζ.
Στέφανος Ζιούτας: Σ.Ζ.
Πώς θα περιγράφατε το όραµά σας για την εταιρεία και τη θέση της στον κλάδο των λιπασµάτων τα επόµενα 5-10 χρόνια;
Σ.Ζ: Το όραµα της εταιρείας µας είναι να συνεχίσουµε να παρέχουµε κορυφαία και καινοτόµα προϊόντα που είναι µπροστά από την εποχή τους στους συνεργάτες γεωπόνους αλλά και στον Έλληνα αγρότη. Κοιτάµε να συνεχίσουµε να πρωταγωνιστούµε, αφού έχουµε παρουσία ήδη 37 ετών στον κλάδο. Ελπίζουµε αυτές οι τέσσερις δεκαετίες να γίνουν άλλες τέσσερις και να συνεχίσουµε να είµαστε µπροστά από τις εξελίξεις σε οτιδήποτε προκύπτει που αφορά το «πρασίνισµα» στον αγροτικό κόσµο, αφού προς αυτή την κατεύθυνση πηγαίνει ο πρωτογενής τοµέας.
Με τόσο έντονο ανταγωνισµό και τόσο δύσκολες εποχές, δεν είναι πολύ µεγάλη φιλοδοξία να θέλει κανείς να είναι µπροστά;
Π.Ζ: Είναι φιλοδοξία, αλλά αν δεν έχεις φιλοδοξίες, µένεις στάσιµος. Έπειτα, υπάρχουν πολλές εταιρείες στον κλάδο, οι οποίες «φυτρώνουν σαν τα µανιτάρια», αλλά υπάρχουν και οι σταθερές, που µε τη µακρόχρονη εµπειρία τους προσφέρουν ποιότητα και αξιοπιστία.
Ως νέα γενιά ποια είναι η προσέγγισή σας στη διοίκηση και πώς σχεδιάζετε να συνδυάσετε τη σύγχρονη γνώση µε την εµπειρία της εταιρείας;
Σ.Ζ: Εκτιµάµε όλα όσα έχει καταφέρει η εταιρεία ως τώρα. Έχουµε, εξάλλου, σύµβουλο τον πατέρα µας, αλλά έχουµε και ικανότητες, αφού αµφότεροι σπουδάσαµε Γεωπονία, δηλαδή είχαµε προετοιµαστεί για να αναλάβουµε. Όσον αφορά τη σύγχρονη γνώση, ετοιµάζουµε την παρουσίαση ενός νέου προϊόντος στην αγορά και θα ακολουθήσουν και άλλα.
Ας µιλήσουµε, λοιπόν, για τις καινοτοµίες που φέρνετε στην εγχώρια παραγωγή λιπασµάτων και πώς αυτές θα συµβάλλουν στη βιωσιµότητα της γεωργίας;
Π.Ζ: Με δεδοµένο ότι σε όλη την Ευρώπη αλλά και παγκοσµίως πλέον όλοι αναφέρονται στους όρους «sustainability» και «nutrient use efficiency» (NUE), δηλαδή «βιωσιµότητα» και «αποδοτικότητα χρήσης στοιχείων», δηµιουργήσαµε και βγάζουµε άµεσα στην αγορά µια νέα σειρά λιπασµάτων, η οποία ονοµάζεται Ergofert. Περιέχει νανοτεχνολογία νανοπολυµερών. Πολυπεπτίδια, δηλαδή, τα οποία έχουν ως στόχο το NUE. Στοχεύοντας σε τρία στοιχεία ταυτόχρονα, άζωτο, φώσφορο και κάλιο, αλλά και σε όλα τα δευτερεύοντα ιχνοστοιχεία, που περιέχονται στον κάθε τύπο λιπάσµατος, αυξάνουν την αποδοτικότητα της χρήσης του στοιχείου από 10 έως 35% ανάλογα. Στα λιγότερο γόνιµα εδάφη βρίσκονται στο µέγιστο των δυνατοτήτων τους. Μπορεί να δούµε 35%-40% αύξηση στην αποδοτικότητα της χρήσης των στοιχείων. Φυσικά, αυτό δεν σηµαίνει 40% αύξηση παραγωγής. Στο παραγωγικό µέρος είναι διαφορετικό το ποσοστό, αλλά εδώ µιλάµε για την αποδοτικότητα της χρήσης των στοιχείων, δηλαδή πόσο βοηθούν αυτά τα πολυµερή σε κάθε στοιχείο χωριστά.
Σ.Ζ: Το νέο προϊόν βοηθάει στο να έχεις λιγότερες απώλειες από το άζωτο από εξάχνωση κ.ο.κ. Έπειτα, το φώσφορο το ενεργοποιεί και το προστατεύει από τη δηµιουργία αδιάλυτων συµπλόκων ασβεστίου και σιδήρου, όπως και το κάλιο. Εποµένως, έχει τρεις δράσεις:
-Μία δράση αφορά τα στοιχεία στο έδαφος.
-Η δεύτερη είναι βιοδιεγερτική, δηλαδή εισέρχεται µέσα στη ρίζα και αυξάνει την αντοχή στην ξηρασία, στις θερµοκρασίες και γενικά στο αβιοτικό στρες. Γι’ αυτόν το λόγο κατατάσσεται και στους βιοδιεγέρτες και θα επιδοτείται.
-Τρίτη δράση είναι ότι µεταφέρει τα στοιχεία εντός του φυτού, ώστε να µειώνεται η εµφάνιση τροφοπενιών.
Π.Ζ: Να συµπληρώσω ότι αυξάνει θεαµατικά τη χηλικοποιητική (χηλική) ικανότητα των στοιχείων. ∆ηλαδή, η µορφή που παίρνουν είναι πολύ πιο απορροφήσιµη από τα φυτά.
Στη νέα γενιά λιπασµάτων λοιπόν;
Σ.Ζ: Όπως χαρακτηριστικά επισηµαίνει και ο brand strategist Χρήστος Κατσάνος το µότο είναι το «επόµενο βήµα στη θρέψη». ∆ηλαδή µια νέα γενιά λιπασµάτων. Πέρα από αυτό, θα σας γυρίσω λίγο πίσω. Εγώ όταν πρωτοήρθα στην εταιρεία την 1η ∆εκεµβρίου 2019, αναρωτήθηκα ποιος είναι ο ρόλος µου. Άρχισα τότε να διαβάζω έρευνες στο διαδίκτυο για οτιδήποτε έχει σχέση µε τα λιπάσµατα. Εκεί είδα πρώτη φορά τη λέξη «βιοδιεγέρτης». Αν εξαιρέσεις το Χρήστο που την ήξερε, η λέξη αυτή τότε ήταν σχετικά άγνωστη. Στο πανεπιστήµιο δεν την χρησιµοποιούσαν. Επίσης είχα εντοπίσει πολλές ακόµη τεχνολογίες που εφαρµόζονται τώρα, όπου αν προσθέσεις αυτό το στοιχείο στο λίπασµα θα είναι πιο αποδοτικό. Αυτό µε χαροποίησε και το µοιράστηκα και µε τον πατέρα µου. Εκείνη τη στιγµή ήταν που συνειδητοποίησα ότι γενικά ο τοµέας των λιπασµάτων και της θρέψης ήταν στάσιµος για πάρα πολλά χρόνια. Από τότε που βρέθηκε η µέθοδος Hubbard-Bosse µέχρι και την προηγούµενη δεκαετία, ο αγρότης έπαιρνε τα ίδια λιπάσµατα, ουρία, αµµωνία και τα λοιπά. ∆εν υπήρχε κάτι να προσθέσει, τουλάχιστον όσον αφορά τα κοκκώδη. Στα υδατοδιαλυτά και στα διαφυλλικά, κάτι υπήρχε, αλλά ήταν πολύ στάσιµο. Τα τελευταία χρόνια βλέπουµε, όµως, εξελίξεις.
Nα τολµήσω να ρωτήσω εδώ, όµως, τώρα, πώς προέκυψε σε εσάς αυτή η γνώση, για να µπορείτε να την κάνετε προϊόν σήµερα;
Σ.Ζ: Από προσωπική µας έρευνα και, για να είµαστε ακριβείς, από έρευνες του 2020. Παραγγείλαµε ένα µικρό δείγµα, ώστε να κάνουµε κάποια πειράµατα µε καλούς συνεργάτες, µε ακαδηµαϊκά ιδρύµατα, όπως ήδη κάνουµε µε το Ergofert στην Αµερικανική Γεωργική Σχολή, όπου έχει σπαρθεί πειραµατικά σε σιτηρά. Να σηµειώσω ότι αυτή είναι η πρώτη σειρά που θα κάνουµε και θα ακολουθήσει και µια δεύτερη. Έχουµε σκοπό από την άνοιξη, να κάνουµε πειράµατα µε καλούς συνεργάτες, να πραγµατοποιήσουµε field days, ώστε να αναδειχθεί το καινούργιο δείγµα. Αλλά δεν θέλουµε να µπλέξουµε τα δύο προϊόντα, αλλιώς θα τα λανσάραµε ταυτόχρονα. Μεγάλο αγκάθι είναι το θεσµικό πλαίσιο. Θα ήταν πιο εύκολο να βγάλουµε αυτή τη νέα σειρά λιπασµάτων, αν υπήρχε εθνική νοµοθεσία, η οποία έπρεπε να υπάρχει εδώ και δύο χρόνια.
Ας µείνουµε στην έρευνα. Πώς αντιλαµβάνεστε το ρόλο της, γιατί εγώ τουλάχιστον ξέρω ότι κοστίζει για να φέρει µια εταιρεία τα προϊόντα που έχει ανάγκη η αγορά; Ποια νέα προϊόντα θα περιµένουµε;
Σ.Ζ: Eπειδή είµαστε γεωπόνοι που έχουν τελειώσει το Αριστοτέλειο, έχουµε πολλές γνωριµίες µε άτοµα του ακαδηµαϊκού χώρου, τις οποίες πρέπει να εκµεταλλευτούµε. Αρχή των πάντων είναι ο πειραµατισµός. Η πτυχιακή µου εργασία είχε θέµα τη συγκαλλιέργεια ψυχανθών και σιτηρών, δηλαδή κριθάρι και βρώµη µε βίκο και µπιζέλι, σε διαφορετικές αναλογίες και σε διαφορετικά συστήµατα κατεργασίας. Όταν µεγάλωσαν τα φυτά και έβλεπα τη διαφορά στις γραµµές, συνειδητοποίησα ότι έκανα µια ανακάλυψη. Ότι, δηλαδή, άµα ακολουθήσεις αυτή τη διαδικασία θα πάρεις µεγαλύτερη παραγωγή. Έτσι ακριβώς τα νέα προϊόντα δεν χρειάζεται να κοστίζουν πολύ. Εµείς κάνουµε χειµερινές καλλιέργειες, δεν έχουµε ανοιξιάτικες, αλλά έχουµε πολύ καλό φύλλο στα οικογενειακά µας χωράφια. Κληρονοµήσαµε από τον παππού µας 350 µε 400 στρέµµατα. Άµα πάµε στοχευµένα, γιατί κι εµείς έχουµε γνώσεις πειραµατισµού, δεν χρειάζεται να κάνουµε καθαρή έρευνα, δεν πρέπει να ανακαλύψουµε εµείς µια ουσία, αυτά τα κάνουν εργαστήρια και ακαδηµαϊκά ιδρύµατα. Εµείς απλά παρακολουθούµε τις εξελίξεις.
Π.Ζ: Για εµάς είναι σηµαντική η προσωπική παρατήρηση. Παλαιότερες έρευνες, για παράδειγµα, που έχουν δηµοσιευτεί περίπου το 2023 µας ενδιαφέρουν για να πειραµατιστούµε προσωπικά, να δούµε αν αποδίδουν.
Ως νέοι γεωπόνοι και επιχειρηµατίες, πώς βλέπετε τις προκλήσεις που αντιµετωπίζει σήµερα ο γεωργικός τοµέας, τόσο στην Ελλάδα, όσο και παγκοσµίως;
Σ.Ζ: ∆εν θυµάµαι την τελευταία φορά που ήταν καλή η χρονιά. Οι προκλήσεις είναι περιβαλλοντικές και οικονοµικές. Ειδικά από το 2022 που έγινε αυτό το µπάµ µε αύξηση των δηµόσιων εισροών. Ούτε ο καιρός βοηθάει, αλλά δεν είναι µόνο πρόβληµα της Ελλάδας. Επειδή από το καλοκαίρι συναντηθήκαµε µε πάρα πολύ κόσµο ανά την υφήλιο, για παράδειγµα ένας Ισπανός µας είπε ότι εκεί η µισή χώρα έχει ξηρασία και στην άλλη µισή έγιναν καταστροφές. Μιλήσαµε µε ένα Βούλγαρο και µας ανέφερε ότι στη γειτονική χώρα έσπειραν ελαιοκράµβη, δεν έβρεξε όµως, και τώρα προσπαθούν να σπείρουν κάτι άλλο. Στη Ρουµανία διάβαζα ισχύει το ίδιο πράγµα, ήταν λες και διάβαζα ειδήσεις για την Ελλάδα. Η πρόκληση είναι η κλιµατική αλλαγή και πώς µπορεί να προσαρµοστεί η Ελλάδα. Η θρέψη µπορεί µέσω των βιοδιεγερτών να συµβάλλει, αλλά δεν µπορεί να λύσει το πρόβληµα. Το πρόβληµα πρέπει να λυθεί µε γενετική βελτίωση των φυτών και µε την επιλογή κατάλληλων ποικιλιών.
Π.Ζ: Το άλλο πρόβληµα που θα αντιµετωπίσει ο Ευρωπαίος αγρότης και κατ’ επέκταση ο Έλληνας, είναι η αύξηση του κόστους ενέργειας, η οποία θα µεταφραστεί σε αύξηση του κόστους των λιπασµάτων, των εφοδίων κ.ο.κ. Προσπαθώντας να αντιµετωπίσει την κλιµατική αλλαγή, η Ευρώπη έχει πάρει απόφαση να εφαρµόσει κάποιες πολιτικές, µια εκ των οποίων είναι το CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism). Θέλοντας, δηλαδή, να ισχυροποιήσει την ευρωπαϊκή βιοµηχανία, η οποία δεν είναι και µεγάλη, ώστε να είναι ανταγωνιστική, και ο Ευρωπαίος να µην εισάγει από Τρίτες χώρες, µετράει το ανθρακικό αποτύπωµα των ευρωπαϊκών και των ξένων εταιρειών και θα επιβάλλει έξτρα φορολογία. Αν δεν κάνω λάθος, επειδή µίλησα µε τον πρόεδρο του ΣΠΕΛ, ∆ηµήτρη Ρουσσέα, µου είχε πει ότι θα είναι +5,5% ή +6,5%. Πολύ µεγάλο νούµερο, το οποίο θα µετακυλιστεί στον αγρότη και τον καταναλωτή. Ο Ευρωπαίος αγρότης έχει να αντιµετωπίσει, εν κατακλείδι, τις προκλήσεις από την αύξηση των τιµών, γιατί πράσινη ενέργεια, πράσινο αέριο, πράσινη αµµωνία (υπάρχουν τρία είδη αµµωνίας πλέον, grey ammonia, blue ammonia, green ammonia), όλα µαζί αυξάνουν κόστος, για το οποίο όµως θα πρέπει να µπουν και οι αντίστοιχες νοµοθεσίες στα εισαγόµενα προϊόντα από Τρίτες χώρες, και όχι µόνο στα λιπάσµατα. ∆εν µπορεί ο Ευρωπαίος αγρότης να ανταγωνίζεται στο σιτάρι τον Τούρκο ή κάποιον από µια Τρίτη χώρα, που δεν έχει τις αντίστοιχες νοµοθεσίες. Η Ευρώπη ορθώς παίρνει µέτρα, αλλά πρέπει να σκεφτούµε και τους δικούς µας αγρότες. Θα πρέπει, λοιπόν, να επιβάλει αντίστοιχα και επιπλέον δασµούς σε προϊόντα δηµητριακών για να ισοσκελίσει.
Σ.Ζ: Θα έλεγα ότι είναι κακή συγκυρία γιατί αυτό πρόκειται να εφαρµοστεί από 1η Ιανουαρίου του 2026. Του χρόνου τέτοια εποχή θα βλέπουµε άρθρα που θα λένε τι είναι το CBAM και πώς επηρεάζει τον Έλληνα αγρότη. Μερικοί πιστεύουν ότι δεν θα εφαρµοστεί. Έµποροι κυρίως. Αλλά πολλοί λένε ότι οι Ευρωπαίοι είναι αποφασισµένοι να το εφαρµόσουν αυτό.
Αν µετρηθείτε στη δουλειά που κάνετε εδώ αυτός ο φόρος σας επηρεάζει ή δεν σας επηρεάζει σε σχέση µε τις πρώτες ύλες;
Σ.Ζ: Ναι, από τη στιγµή που τα εισάγουµε θα έχουµε ένα έξτρα κόστος.
Η ελληνική γεωργία αλλάζει. Αν σας έλεγα να µου πείτε ποια είναι τα τέσσερα προϊόντα που θεωρείτε ότι την επόµενη δεκαετία θα θα έχουν τη µεγαλύτερη δυναµική, και στα οποία πρέπει ο κλάδος σας να εστιάσει;
Π.Ζ: Τα σιτηρά είναι αναντικατάστατα, και αποτελούν τη σηµαντικότερη καλλιέργεια στην Ελλάδα και λόγω αναγκαστικότητας.
Μένοντας στα σιτηρά, και ειδικά στο σκληρό σιτάρι, πώς µπορεί σήµερα ένας Έλληνας καλλιεργητής να είναι ανταγωνιστικός;
Π.Ζ: Με την ποιότητα. Χρησιµοποιώντας τις σωστές µονάδες και κάνοντας σωστή λιπάνση, σε συνδυασµό µε τα καινοτόµα προϊόντα, τα οποία στοχεύουν και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά και όχι µόνο στα ποσοτικά. Αυτό είναι πολύ σηµαντικό, αφού αυξάνουν τις πρωτεΐνες περίπου 6 µε 7% στο σκληρό σιτάρι. Ένα προϊόν, το οποίο µε ένα απλό σταθεροποιηµένο λίπασµα θα είχε πρωτεΐνη 15,5%, µε το Ergofert µπορεί να έχει 16,2%, αυξάνοντας την τελική τιµή του.
Ξεφυλλίστε σε υψηλή ανάλυση το ένθετο Leaders Of Agriculture 2025
Πέρα από το σιτάρι, άλλα προϊόντα;
Π.Ζ: Η ελιά είναι ένα στρατηγικό προϊόν για τη χώρα µας. Τόσο το ελαιόλαδο, αλλά και η βρώσιµη ελιά. Άξιο αναφοράς είναι ότι ήδη έχουµε την καλύτερη ποιότητα στον κόσµο.
Σ.Ζ: Εκεί που υστερεί το ελαιόλαδο είναι η µεταποίηση. Ότι δεν υπάρχει οργάνωση, έτσι ώστε να µπει σε ένα ωραίο µπουκάλι και να πουληθεί στο εξωτερικό µε υπεραξία. Στην βρώσιµη από την άλλη είµαστε πολύ καλά.
Π.Ζ: Άλλο προϊόν που ξεχωρίζει είναι οι δυναµικές καλλιέργειες, όπως είναι τα λαχανικά και όλα τα θερµοκηπιακά είδη.
Σ.Ζ: Για το βαµβάκι έχω να ακούσω καλή χρονιά τουλάχιστον δέκα χρόνια. Τώρα πάει καλά η δενδροκοµία, κυρίως στα ακτινίδια και στο κεράσι. Στα ροδάκινα πηγαίναµε καλά µέχρι που έγινε το ban στη Ρωσία και εκεί πέρα έπρεπε να πάµε σε άλλες αγορές.
Αναφερθήκατε και νωρίτερα στα κτήµατα της οικογένειας. Είναι ένα πολύ ωραίο σχολείο, να µπορεί να συνδυάζει κανείς τις ανάγκες εκεί µε την παραγωγή εδώ.
Π.Ζ: Αυτό έχει δύο πλεονεκτήµατα. Ένα ότι µάθαµε από µικροί να αγαπάµε τη γη, ξέρουµε τα προβλήµατά της και έτσι αφουγκραζόµαστε τα ζητήµατα που ταλανίζουν τον αγρότη. Μας δίνει ακόµα και ένα σηµαντικό πλεονέκτηµα, αφού έχουµε τεράστια έκταση για προσωπικό πειραµατισµό για τα προϊόντα της εταιρείας.
Πώς θα χαρακτηρίζατε τη συνεργασία σας µε τους αγρότες. Υπάρχει κάποιο πρόγραµµα εκπαίδευσης ή υποστήριξης που έχετε υλοποιήσει ή σχεδιάζετε;
Σ.Ζ: Έχουµε σκοπό να κάνουµε σεµινάρια και µε webinars σε συνεργασία µε καθηγητές,, κυρίως γεωπόνους. Στα πλάνα µας ήταν να κάνουµε ένα για την ελιά φέτος, αλλά δεν ξέρω αν θα προλάβουµε. Έχουµε, επίσης, φιλοδοξία να δηµιουργηθεί και µια ψηφιακή εφαρµογή στο µέλλον σαν βοήθηµα στον αγρότη. Πώς θα λειτουργεί; Ένας αγρότης θα θέτει κάποιο στόχο, θα βάζει την καλλιέργειά του και θα του λέει τι απαιτείται από κάθε στοιχείο και σε τι ποσότητα. Ένα βήµα παραπάνω είναι ότι θα µπορούσε να βάζει και τι είχε στην προηγούµενη καλλιέργεια και να του εµφανίζεται το ιστορικό, ώστε να βγάζει κατευθείαν ένα πρόγραµµα λίπανσης. Πάντως η εκπαίδευση παραµένει στο πλάνο µας. Την άνοιξη θέλω να γράψω ένα άρθρο στο blog της εταιρείας για το πώς πρέπει οι αγρότες να κάνουν την επιφανειακή λίπανση των σιτηρών. Πώς πρέπει, για παράδειγµα, να ρυθµίζουν τον λιπασµατοδιανοµέα, βασισµένο σε προσωπική εµπειρία λανθασµένων χειρισµών.
Πώς επηρεάζει η τεχνολογία και η ψηφιοποίηση της στρατηγικής σας τη λειτουργία της επιχείρησης;
Σ.Ζ: Περιµένουµε τώρα να τοποθετηθεί µια ψηφιακή εφαρµογή που θα καταµετράει την παραγωγικότητα των τριών µηχανών µας, έτσι ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα του εργοστασίου, και κατά συνέπεια να µειωθεί το κόστος.
Να το κάνω και λίγο πιο ειδικό. Είναι τα λιπάσµατα που καθοδηγούν την τεχνολογία και τη µηχανική στο χωράφι ή είναι η µηχανική που υπαγορεύει σε εσάς πού να προσαρµόσετε ανάλογα τα προϊόντα;
Π.Ζ: Κανένα από τα δύο. Απλά όταν έχεις ένα ποιοτικό, αξιόπιστο λίπασµα που µπορεί να σου προσφέρει συγκεκριµένα πράγµατα, και συνδυάζεται µε ένα σωστό µηχάνηµα για να εφαρµοστεί, αναδεικνύει και στην πράξη αυτά που λέει ότι θα κάνει. Μπορείς να πάρεις το πιο καλό λίπασµα και να πας να ρίξεις µε ένα διανοµέα ηλικίας 60 χρόνων, που δεν θα κάνει οµοιόµορφη κατανοµή µε τη σωστή ποσότητα. Και τα δύο είναι ισάξια, αλλά είναι µη συγκρίσιµα, γιατί το ένα είναι ένα µηχάνηµα και το άλλο είναι µια τεχνολογία, ένα προϊόν το οποίο για να το ρίξεις σωστά χρειάζεται αντίστοιχα και ένα κατάλληλο µηχάνηµα.
Η εταιρεία σας είναι οικογενειακή επιχείρηση. Πώς διατηρείτε την ισορροπία µεταξύ προσωπικής και επαγγελµατικής ζωής;
Π.Ζ: Είναι εύκολο και ταυτόχρονα δύσκολο διότι έχουµε το πλεονέκτηµα να γνωριζόµαστε µεταξύ µας 30 χρόνια, οπότε ξέρουµε ο καθένας και τα θετικά και τα αρνητικά, σε εισαγωγικά, του άλλου. Ό,τι και να γίνει, στο τέλος της ηµέρας είµαστε οικογένεια και θα καθίσουµε κάτω και θα βρούµε τη λύση. Είµαστε τυχεροί γιατί είµαστε τρία αδέλφια, η επόµενη γενιά. Έχουµε, επίσης, την τύχη να έχουµε τον πατέρα µας, Γιάννη, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που έκανε blend λίπασµα στην Ελλάδα και µια δική του εταιρεία. Είναι αυτοδηµιούργητος, και η εµπειρία του είναι αναντικατάστατη, όπως και οι γνώσεις του. Πλέον στην επόµενη γενιά εγώ ως γεωπόνος µε αντικείµενο πιο πολύ εµπορικό και στις πρώτες ύλες, ο Στέφανος µε καλύτερες τεχνικές γνώσεις, και η αδερφή µας που είναι άριστη στα οικονοµικά είµαστε στα ηνία της επιχείρησης. Όπως είπε ο Στέφανος, ο ένας συµπληρώνει τον άλλον
Πώς βλέπετε το µέλλον της ελληνικής γεωργίας και τη θέση της χώρας µας στον παγκόσµιο αγροτικό χάρτη; Εδώ τα πράγµατα, αν ρωτάτε εµένα που είµαι δηµοσιογράφος, δεν είναι αισιόδοξα.
Π.Ζ: Προφανώς, η Ελλάδα είναι µια µικρή χώρα, σε σχέση µε την Ευρώπη όµως έχει ένα πλειονέκτηµα. Ότι έχει κάποια προϊόντα τα οποία δεν υπάρχουν στην υπόλοιπη ήπειρο, όπως είπαµε για παράδειγµα την ελιά. Έχει συγκριτικό πλειονέκτηµα σε προϊόντα που δεν έχουν οι βόρειες χώρες ή άλλα κράτη στην Ευρώπη και θα πρέπει να επενδύσει σε αυτά, ώστε το µέλλον της να είναι πιο αισιόδοξο. Σκληρό σιτάρι δεν υπάρχει στη Β. Ευρώπη, είναι συγκριτικό πλειονέκτηµα του Νότου: Ελλάδα, Ιταλία, Μεσόγειος, Ισπανία και πολύ νότια Γαλλία. Μαλακό σιτάρι και κριθάρι αντίστοιχα παράγουν οι βόρειες χώρες, οπότε δεν µπορούµε να έχουµε συγκριτικό πλειονέκτηµα σε αυτά. Πρέπει να επενδύσει σε πράγµατα και να χρησιµοποιήσει αντίστοιχα τεχνολογίες όπως αυτές που φέρνουν στα λιπάσµατα, οι οποίες θα τη βοηθήσουν να αναπτυχθεί και να αυξήσει την παραγωγή της και ποσοτικά, αλλά κατά κύριο λόγο ποιοτικά, γιατί αυτά τα χαρακτηριστικά είναι που θα µετράνε περισσότερο στο µέλλον, ώστε να γίνει ανταγωνιστική.
Η πανδηµία και οι οικονοµικές κρίσεις επηρέασαν πολλούς κλάδους. Πώς κατάφερε η εταιρεία σας να προσαρµοστεί και να προχωρήσει µπροστά;
Π.Ζ: H πανδηµία ευθύνεται για πολλά γεγονότα που έχουν σηµειωθεί στην αγορά και στον κλάδο µας από το 2020 και µετά. Εκτός, όµως, από την πανδηµία, εκτός από την οικονοµική κρίση, τους πολέµους στο ευρύτερο περιφερειακό περιβάλλον µας είτε βόρεια είτε νότιά µας, η κρίση της ενέργειας, η κρίση αερίου, η κρίση των τιµών έφεραν υπέρογκες αυξήσεις στα λιπάσµατα και στις πρώτες ύλες παγκοσµίως, γεγονός που δυσχαίρανε την κατάσταση, αλλά βγήκαµε αλώβητοι από αυτό. Αυτός που δεν βγήκε αλώβητος ήταν ο παραγωγός, ειδικά όταν τελείωσε η πανδηµία όσοι είχαν σπείρει χειµερινά σιτηρά, είχαν σπείρει µε ακριβά εφόδια και ξαφνικά έπεσαν µετά οι τιµές την άνοιξη, οπότε κατρακύλησαν και τα αγροτικά προϊόντα το καλοκαίρι. Τη µεγαλύτερη απώλεια λοιπόν είχε ο παραγωγός.
Σ.Ζ: Σαν εταιρεία δεν παίρνουµε ρίσκα. Βγαίνουµε αργά και σταθερά, χωρίς και γι’ αυτό το λόγο µας εµπιστεύονται οι πελάτες.
∆ηλαδή δεν είναι ότι έχω ένα capacity και το εξαντλώ, αλλά προσαρµόζω την παραγωγή και χωρίς να έχω ανάγκη να το κάνω αυτό;
Σ.Ζ: Προσαρµοζόµαστε πάντα στις ανάγκες της αγοράς, ανάλογα και µε τις τιµές για να έχουµε την ευελιξία αυτή. Από ό,τι έχω αντιληφθεί τέτοια συµβάντα και εξελίξεις θα έχουµε γύρω µας από εδώ και πέρα.
Π.Ζ: Mπορεί να µην είσαι ακριβά αγορασµένος και να πουλάς µε ζηµία. Και εµείς πουλήσαµε µε ζηµία κάποια προϊόντα. Είναι αναγκαστικό. Στην άνοδο πάντα θα βγάλεις κάτι παραπάνω, στην πτώση θα χάσεις όµως.Το ισοζύγιο µένει ίδιο.
Οταν έχεις σταθερή πορεία και ροή τότε και απορροφάς τη ζηµιά και παίρνεις από το κέρδος.
Σ.Ζ: Να σηµειώσω ότι η εταιρεία µας έχει επιβιώσει δύο κρίσεις: του 2008 και του 2022.
Αν θέλουµε τώρα να µιλήσουµε για βιωσιµότητα, τι έχει κάνει η ΖΙΚΟ για να είναι πιο πράσινη η παραγωγή της;
Π.Ζ: Έχουµε προβεί σε εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθµών net metering 200 kW, ώστε να είµαστε ενεργειακά ουδέτεροι. Το µεγαλύτερο µέρος του ρεύµατος προέρχεται από ΑΠΕ, σε ποσοστό 80% στο σύνολο του χρόνου. Μόνο το χειµώνα µας επηρεάζει, το καλοκαίρι είναι 100%. Προσπαθούµε να χρησιµοποιούµε φιλικές προς το περιβάλλον συσκευασίες και ανακυκλώνουµε στο 100%, τα υπολείµµατα.
Γενάρης και η προετοιµασία για τις εαρινές καλλιέργειες έχει ξεκινήσει. Τι ποσοστό των λιπασµάτων που θα διαθέσει η ΖΙΚΟ έχει παραχθεί; Για να δούµε και αυτή την προσαρµοστικότητα µε βάση τις ανάγκες. ∆ηλαδή εσείς παράγεται και στέλνετε;
Π.Ζ: Έχουµε κωδικούς που είναι µόνιµα σε στοκ, αλλά αυτά είναι κοινά λιπάσµατα. Αυτά είναι πάντα έξω, και ανάλογα µε τις παραγγελίες παράγεται το προϊόν, έτσι ώστε να είναι και πιο φρέσκο και πιο ποιοτικό. Άµα το βγάζεις εσύ φέτος και το πουλήσεις του χρόνου αναγκαστικά θα έχει υποβαθµιστεί η ποιότητα και γι’ αυτόν το λόγο εµείς έχουµε σκοπό να παραχθεί κοντά στην εποχή που θα εφαρµοστεί.
Αν µιλήσουµε σε τόνους, ποια ήταν η παραγωγή του 2024;
Π.Ζ: Περίπου 45.000-50.000 τόνους.
Η ποσότητα αυτή κατανέµεται µέσα στο χρόνο διά 12 ή έχει κάποια εποχικότητα;
Π.Ζ: Φυσικά έχει εποχικότητα Είναι η περίοδος εγκατάστασης των χειµερινών σιτηρών, είναι η περίοδος της δενδροκοµίας µετά Ιανουάριο-Φεβρουάριο. Είναι η περίοδος των βιοµηχανικών φυτών µετά, που αρχίζει παράλληλα µε την επιφανειακή λίπανση των σιτηρών. Η high season ξεκινάει από τώρα µέχρι το Μάιο όταν θα τελειώσει και το ρύζι. Να αναφέρουµε ότι στην καλλιέργεια του ρυζιού είµαστε µία από τις ηγετικές εταιρείες. Έχουµε συνεργασία µε τους µεγαλύτερους συνεταιρισµούς και εδώ, της Χαλάστρας. Η εταιρεία από την πρώτη στιγµή έχει παρουσία µε προϊόντα προσαρµοσµένα στις απαιτήσεις του κάθε συνεταιρισµού.
Το 60% των ζαχαροκάλαμων σε Άγιο Μαυρίκιο και νήσους Ρεϊνιόν λιπαίνει η ΖΙΚΟ
«Η σχέση µας µε τα καταστήµατα είναι εµπιστοσύνης και βασίζεται σε πολύχρονες συνεργασίες. Ίσως σε αριθµό σ’ όλη τη χώρα τα συνεργαζόµενα καταστήµατα να ανέρχονται σε 300, µε την παρουσία µας στη Βόρεια Ελλάδα να είναι πιο ισχυρή» θα πει ο Στέφανος Ζιούτας για να συµπληρώσει ότι υπάρχουν πολλοί συνεργάτες στο εξωτερικό. Με βάση µάλιστα τα οικονοµικά στοιχεία, όπως σηµειώνει ο Παναγιώτης Ζιούτας, «οι συνεργάτες µας από το εξωτερικό αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% και πάνω και θέλουµε να το πάµε 50-50 ή και παραπάνω. Καθώς δεν είναι µόνο η αγορά των Βαλκάνιων, όπου είµαστε πολύ δυνατοί µε τεράστια παρουσία, είτε στην Αλβανία, είτε στη ΦΥΡΟΜ, είτε στη Βουλγαρία. Έχουµε πελάτες στο εξωτερικό πάρα πολύ µεγάλους στη Σερβία, στη Μαδαγασκάρη, στις νήσους Ρεϊνιόν και στον Άγιο Μαυρίκιο».
Ειδικό προϊόν για τα ζαχαροκάλαµα
«Ειδικά για τους συνεργάτες µας στον Άγιο Μαυρίκιο και στις νήσους Ρεϊνιόν, είναι η 11η χρονιά που σχεδόν όλα τα ζαχαροκάλαµα εκεί λιπαίνονται µε προϊόντα της εταιρείας µας. Να µην πω όλα, να πω ότι το 60-70% των ζαχαροκάλαµων εκεί πέρα λιπαίνονται και καλλιεργούνται µε λιπάσµατα ΖΙΚΟ» αναφέρει µε έµφαση ο Στέφανος Ζούτας και συµπληρώνει: «Έχουµε την ευελιξία σαν εταιρεία, επειδή είµαστε στο µπλεντ να φτιάξουµε κάποιους custom τύπους ανάλογα µε τις ανάγκες της καλλιέργειας και του πελάτη, ενώ στο χηµικό λίπασµα είναι στάνταρ οι τύποι. Έχουµε βρει κάποιες φόρµουλες. Και να τονίσω ότι εκεί χρησιµοποιούσαν ήδη παρεµποδισµένα λιπάσµατα πριν από 10 χρόνια, πριν καν έρθουν στην Ελλάδα». Σε ό,τι αφορά τις υπόλοιπες χώρες όπου εξάγει η ΖΙΚΟ, ο Παναγιώτης Ζιούτας αναφέρει: «To 2024 πουλήσαµε υδατοδιαλυτά και κρυσταλλικά λιπάσµατα και στην Κίνα και στο παρελθόν και στην Ταϊβάν. Ακόµα είχαµε πελάτες στη Συρία και το Λίβανο».
«Οι πιο µακρινοί πελάτες µας βρίσκουν οι ίδιοι»
Σύµφωνα µε τον Παναγιώτη Ζιούτα, «οι πιο µακρινοί πελάτες µας βρίσκουν οι ίδιοι, είτε από εκθέσεις είτε από έρευνα δική τους. Έχουµε ένα συγκριτικό πλεονέκτηµα ότι τα προϊόντα µας είναι ευρωπαϊκά. Πάντα όλοι την πρώτη φορά δοκιµάζουν για να δουν, όχι απλά ότι ανταποκρίνεται το προϊόν στις ανάγκες τους και σε αυτό που θέλανε, αλλά και ότι τους δίνει ακριβώς αυτό που χρειάζονται».
