1// Ασχολείστε 20 χρόνια με τον κλάδο των θερμοκηπίων με σημαντικές πρωτοπορίες. Πείτε μας δύο λόγια.
Η ενασχόλησή μου με τα θερμοκήπια ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του '90 στα Θερμοκήπια Κερκύρας. Η μονάδα είχε να παρουσιάσει μια σειρά από πρωτοπορίες όπως το μεγάλο μέγεθος (30 στρέμματα ήταν η μεγαλύτερη στην Ελλάδα για την εποχή εκείνη), η υαλόφρακτη κατασκευή, η θέρμανση με βιομάζα, η διαχείριση κλίματος μέσω υπολογιστή, η χρήση βομβίνων γονιμοποίησης των ανθέων, η Ολοκληρωμένη Καταπολέμηση με έντομα και φυσικά η πρώτη επώνυμη (branded) ντομάτα στη χώρα μας με το όνομα «Prima», βάρους 180-220 γραμμαρίων (όταν στην αγορά το μέσο μέγεθος ήταν 350-400 γραμμάρια) σε χαρτόκουτο των 6 κιλών και κατακόκκινη εξαιτίας του υβριδίου Αλέξανδρος.
Μάλιστα για την εποχή ήταν ένα προϊόν ιδιαίτερα ονομαστό, αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι ένα κιλό ντομάτας πωλούνταν εκείνη την εποχή 45-50 δρχ./κιλό και οι ντομάτες αυτές είχαν φτάσει να πωλούνται 250-300 δρχ./κιλό!
2// Ήταν και η συνέχεια εξίσου δημιουργική;
Μετά από μια πενταετία στην παραγωγική διαδικασία, ήρθε η εμπλοκή μου σε ολόκληρη την αλυσίδα του κλάδου. Μαζί με τον νυν συνεταίρο μου Ευάγγελο Δρίμτζια, περάσαμε στην ανάπτυξη της υδροπονίας τόσο σε καλλιέργειες (από ντομάτα και αγγούρι σε κολοκύθι, καρπούζι, πεπόνι, φράουλα, μαρούλι, φασολάκι, μαϊντανό, τριαντάφυλλο, ζέρμπερα , γαρίφαλο, χρυσάνθεμο, καρπούζι), όσο και σε χώρες (Βαλκάνια, Τουρκία, Κύπρος και Αίγυπτος).
Κατόπιν αντιλαμβανόμαστε ότι τα προϊόντα που θέλουν να έχουν υψηλή τελική αξία πρέπει να περάσουν απ΄ τη διαδικασία της πιστοποίησης της παραγωγής και μέσω των συνεργασιών μας με την ΕΥΡΩΦΑΡΜ ΑΕ στην αρχή και κατόπιν με τον Φορέα Πιστοποίησης TUV HELLAS αναπτύσσουμε δραστηριότητες προς την κατεύθυνση αυτή.
Η ενασχόλησή μας με το marketing και ιδιαίτερα με ό,τι αφορά το branding, μας οδηγεί στην κατανόηση της αξίας της «φήμης» των προϊόντων κάτι που μας φέρει να εμπλεκόμαστε στη δημιουργία φορέων διαχείρισης φήμης, όπως το GreenClub και ο CretaCert.
Τα τελευταία 6 χρόνια εμπλεκόμαστε με τις 3 μεγάλες θερμοκηπιακές μονάδες της Ελλάδας (Agritex με καλλιέργεια ντομάτας σε τσαμπί με το όνομα Lucia, Θερμοκήπια Δράμας με καλλιέργεια έγχρωμης πιπεριάς και Wonderplant με καλλιέργεια ντομάτας beef).
Τέλος, η συνεχής διάθεση για εξέλιξη μάς οδήγησε σε ένα πρωτοποριακό project στη Σάμο που αφορά την παραγωγή και διάθεση κερασοτοματών σε καλαίσθητη βολική συσκευασία για το σχολείο, τη δουλειά και την εκδρομή με το όνομα tomaccini.
3// Σήμερα τι έχει αλλάξει ριζικά στον κλάδο;
Αν ξεκινήσουμε από την εμπορία, σίγουρα είναι η κυριαρχία του λιανεμπορίου (σούπερ μάρκετ) έναντι των λαχαναγορών και των λαϊκών αγορών. Αυτό επηρέασε όλη την αλυσίδα. Τα θερμοκήπια της Κρήτης έχουν αρχίσει να χάνουν από άποψη σπουδαιότητας την κυριαρχία στην αγορά από νέες περιοχές, όπως η Πελοπόννησος, που άρχισαν να αφουγκράζονται καλύτερα τις ανάγκες της αγοράς. Τέλος, και στη Μακεδονία έκαναν την εμφάνισή τους 3 μεγάλες μονάδες, οι οποίες παράγουν όλο το χρόνο, έναντι της εποχικότητας που παλιότερα χαρακτήριζε την περιοχή.
4// Πώς θα μπορούσε κάποιος να κατατάξει σήμερα σε κατηγορίες τις θερμοκηπιακές μονάδες;
Σε τέσσερις κατηγορίες: Τα τούνελς, θερμοκήπια χαμηλού ύψους με λίγο εξοπλισμό διαχείρισης κλίματος και μικρής έκτασης (5-10 στρέμματα), θερμοκήπια υψηλά με εξοπλισμό διαχείρισης κλίματος και μεσαία έκταση (20-50 στρμ.) και μεγάλες σύγχρονες υαλόφρακτες μονάδες παραγωγής όλο το χρόνο.
5// Ποιο είναι κατά τη γνώμη σας το μέλλον της κάθε κατηγορίας;
Για τα τούνελς δεν νομίζω ότι υπάρχει μέλλον. Για τους παραγωγούς θερμοκηπίων χαμηλού ύψους, το μέλλον περνά είτε από το μεγάλωμα της έκτασής τους (κάτι πολύ δύσκολο λόγω κόστους γης και κεφαλαίου), είτε από κοινές ομάδες διαχείρισης παραγωγής.
Στα υψηλά θερμοκήπια, ο παραγωγός πρέπει να επενδύσει στον εξοπλισμό (για ποιοτική παραγωγή όλο το χρόνο) και τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού. Τέλος, για τα μεγάλα θερμοκήπια, λόγω της δομής τους (Ανώνυμες Εταιρείες, ευκολότερη πρόσβαση σε κεφάλαια) το μέλλον βρίσκεται στη διαχείριση της ενέργειας, την επέκτασή τους, με στόχο κυρίως την εμπορία.
6// Όσον αφορά τις καλλιέργειες;
Η ντομάτα, το αγγούρι και η πιπεριά θα συνεχίσουν να παίζουν τον πρώτο ρόλο, μιας και είναι συνυφασμένες με την ελληνική κουζίνα. Σε μικρότερες εκτάσεις και παραγωγές, ενδιαφέρον παρουσιάζουν «ιδιαίτερες» καλλιέργειες, όπως μαύρες ντομάτες, mini αγγουράκι, πιπεριές για snack και διάφοροι τύποι μαρουλιών για κομμένη σαλάτα.
Σε ό,τι αφορά τις φράουλες πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα ενστερνιστούν τόσο τη μέθοδο της υδροπονίας όσο και επενδύσεις σε μοντέρνα θερμοκήπια. Δύο καλλιέργειες που μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς outsiders με δυνατότητες, είναι το κολοκυθάκι και το φασολάκι.
7// Τώρα με τι νέο ασχολείστε;
Εκτός από τη Συμβουλευτική, με κάθετους υδροπονικούς κήπους, urban farming, την προώθηση δύο συστημάτων -της υδροπονικής φράουλας με το όνομα FraoulaBest και υδροπονικού μαρουλιού (MarouliBest), την εκπαίδευση μέσω του οργανισμού έρευνας και εκπαίδευσης IRTC και το Portal υδροπονίας www.hydroponics.gr.
Συνέντευξη στην Ελένη Δούσκα για το περιοδικό Αγρόκτημα
