Με τα περιοριστικά μέτρα να αίρονται σταδιακά σε όλη την Ευρώπη, η ζήτηση τροφίμων, ιδίως σε εστιατόρια, μπαρ και καφέ θα πρέπει να αυξηθεί, έστω και σε χαμηλότερα επίπεδα από το 2019, βραχυπρόθεσμα λόγω της μειωμένης αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών. Κατά συνέπεια, θα υπάρξει και αύξηση των τιμών επίσης.
Τα παραπάνω αποτυπώνονται στην θερινή έκθεση της Κομισιόν για τις αγροτικές αγορές, η οποία εστιάζει στο ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού και στα μέτρα που έλαβαν τα κράτη μέλη, η οποία προκάλεσε αναταραχή στη ζήτηση, χωρίς ωστόσο να επηρεαστεί ιδιαίτερα η προσφορά. Αυτό αντικατοπτρίζεται στις καλές προοπτικές παραγωγής σε διάφορους τομείς, όπως γαλακτοκομικά προϊόντα, η ζάχαρη, το χοιρινό κρέας, το ελαιόλαδο, το κρασί και η ντομάτα. Οι προοπτικές των εξαγωγών παραμένουν καλές συνολικά.
Η τελευταία βραχυπρόθεσμη έκθεση προοπτικών για τις γεωργικές αγορές της ΕΕ, που δημοσιεύθηκε στις 6 Ιουλίου 2020 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρουσιάζει μια πιο λεπτομερή επισκόπηση των τελευταίων τάσεων και περαιτέρω προοπτικών για κάθε τομέα των γεωργικών τροφίμων.
Αροτραίες καλλιέργειες
Για το 2020/21, η παραγωγή δημητριακών στην ΕΕ προβλέπεται να ανέλθει σε 286,3 εκατομμύρια τόνους, σημειώνοντας μείωση 2,7% σε σύγκριση με το 2019/20, αλλά αύξηση κατά 1,7% σε σύγκριση με τον μέσο όρο των 5 ετών. Αυτό εξηγείται από μια μικρότερη καλλιεργούμενη έκταση χειμερινών σιτηρών αλλά και από την επικράτηση ξηρικών συνθηκών κατά την ανάπτυξη των καλλιεργειών, και ειδικά για το σιτάρι. Οι βροχοπτώσεις στα τέλη Μαΐου και Ιουνίου ήταν ευνοϊκές για την ανάπτυξη των εαρινών καλλιεργειών. Η κατανάλωση των δημητριακών στην ΕΕ εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 0,6% το 2019/20 κυρίως λόγω της μειωμένης ζήτησης από αρτοποιεία και τρόφιμα, ως συνέπεια των περιοριστικών μέτρων που επέβαλε ο κορωνοϊός. Ωστόσο, αυτή η μειωμένη ζήτηση δεν θα έχει μεγάλη διάρκεια, με αναμενόμενη ανάκαμψη το 2020/21.
Όσον αφορά τους ελαιούχους σπόρους και τις πρωτεϊνούχες καλλιέργειες, το 2020/21 η παραγωγή ελαιοκράμβης αναμένεται να μην παρουσιάσει μεταβολή σε σχέση με το 2019/20, φτάνοντας τους 15,4 εκατομμύρια τόνους. Η παραγωγή ηλίανθου αναμένεται να φτάσει τους 10,4 εκατομμύρια τόνους, σημειώνοντας αύξηση 3,7% σε σύγκριση με το 2019/20. Η παραγωγή σόγιας και πρωτεϊνούχων καλλιεργειών αναμένεται επίσης να αυξηθεί, φθάνοντας τους 2,8 εκατομμύρια τόνους και 4,5 εκατομμύρια τόνους αντίστοιχα. Μια ελαφρά μείωση του των σπόρων για παραγωγή ελαίου το 2020/21 προβλέπεται, καθώς, αν και η ζήτηση πρωτεϊνικών αλεύρων είναι σταθερή, αναμένεται αργή ανάκαμψη της χρήσης φυτικών ελαίων.
Η παραγωγή ζάχαρης 2020/21 αναμένεται να παραμείνει στο ίδιο επίπεδο με το 2019/20, παρά τη μείωση κατά 3% της καλλιεργούμενης έκτασης των ζαχαρότευτλων. Η χαμηλότερη ζήτηση για αιθανόλη και οι χαμηλότερες πωλήσεις στο χώρο της εστίασης αναμένεται να οδηγήσουν σε χαμηλότερη κατανάλωση ζάχαρης στην ΕΕ το 2019/20.
Ειδικές καλλιέργειες
Το 2019/20, η παραγωγή ελαιολάδου στην ΕΕ παρέμεινε 4% κάτω από τον μέσο όρο των 5 ετών. Τα περιοριστικά μέτρα που επέβαλε ο κορωνοϊός, συνέβαλαν στην αύξηση των λιανικών πωλήσεων και στη χρήση του ελαιολάδου στη βιομηχανία τροφίμων (π.χ. κονσερβοποιημένα προϊόντα), ωστόσο οι αβεβαιότητες γύρω από τη καλοκαιρινή περίοδο του 2020 αναμένεται να συμβάλουν περαιτέρω στη μείωση της ζήτησης από το χώρο της εστίασης. Συνολικά, η κατανάλωση στην ΕΕ θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 6% το 2019/20. Το 2020/21, η παραγωγή ελαιολάδου της ΕΕ κατέγραψε περαιτέρω αύξηση και φτάνει τα 2,3 εκατομμύρια τόνους (αύξηση 20% σε σύγκριση με το 2019/20).
Ενώ η κατανάλωση κρασιού αναμένεται να μειωθεί κατά 7% λόγω των μέτρων του κορωνοϊού, η παραγωγή των οινοποιήσιμων ποικιλιών σταφυλιών για άλλες χρήσεις, όπως ξίδι και μπράντι, θα παρουσιάσει αύξηση κατά 33%. Αυτό οφείλεται ιδίως στα επείγοντα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή, επιτρέποντας την απόσταξη κρίσης. Παράλληλα, επηρεάζεται έντονα από τα μέτρα που σχετίζονται με το Covid, οι εξαγωγές και οι εισαγωγές οίνου της ΕΕ, όπου αναμένεται να μειωθούν κατά 7% και 8% αντίστοιχα το 2019/20.
Όσον αφορά τον τομέα των οπωροκηπευτικών, οι τιμές των μήλων ήταν πολύ υψηλές κατά τους τελευταίους μήνες, εξαιτίας της μικρής παραγωγής του 2019/20 και της υψηλής ζήτησης κατά τον περιορισμό. Παράλληλα, αναμένεται χαμηλή παραγωγή, κοντά στους 3,1 εκατομμυρίων τόνους για ροδάκινα και νεκταρίνια λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών και της μείωσης της καλλιεργούμενης έκτασης, λόγω χαμηλών τιμών παραγωγών και υψηλού κόστους παραγωγής. Η μειωμένη παραγωγή, θα έχει θετικό αντίκτυπο στις τιμές, οι οποίες έχουν ήδη αυξηθεί κατά 19% τις πρώτες επτά εβδομάδες της σεζόν σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Η παραγωγή επιτραπέζιας ντομάτας αναμένεται να παραμείνει σταθερή το 2020, καθώς η πτώση της παραγωγής στην Ισπανία αντισταθμίζεται από την αναμενόμενη αύξηση στην Πολωνία. Η κατανάλωση επιτραπέζιας ντομάτας στην ΕΕ παρουσιάζει ελαφρά μείωση κατά 1% το 2020.
Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
Το 2020, η παραγωγή γάλακτος της ΕΕ προβλέπεται να φτάνει τους 144 εκατομμύρια τόνους, αυξημένη κατά 0,7% σε σχέση με το 2019. Η αύξηση αυτή, αποδίδεται στις καλές προοπτικές για την ποιότητα των βοσκοτόπων την άνοιξη και το καλοκαίρι και σε μεγάλο βαθμό στις διαθέσιμες και προσιτές οικονομικά ζωοτροφές. Η Γερμανία αναμένεται να συμβάλει περισσότερο σε αυτήν την αύξηση ακολουθούμενη από την Ιταλία, την Ισπανία και την Ολλανδία.
Η αυξανόμενη ζήτηση τυροκομικών προϊόντων στην ΕΕ δεν αναμένεται να αντισταθμίσει τις απώλειες που παρατηρήθηκαν από το κλείσιμο των εστιατορίων, με συνέπεια την ελαφρώς χαμηλότερη κατανάλωση τυριού το 2020. Παρά τις εξαγωγές που μπορεί να αυξηθούν κατά 2%, η μειωμένη εγχώρια κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής.
Παρά τις υψηλά ανταγωνιστικές τιμές της ΕΕ το 2020, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση των εξαγωγών βουτύρου, του πλήρες και του ημίπαχου γάλακτος σε σκόνη, σε επίπεδα παρόμοια με το 2018, παρά τις χαμηλότερες αρχικές διαθέσιμες τιμές σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
Κρέας
Η παραγωγή βοείου κρέατος αναμένεται να μειωθεί κατά 1,7% το 2020, ως συνέπεια της μειωμένης ζήτησης από το χώρο της εστίασης, λόγω των περιοριστικών μέτρων. Επιπλέον, καθοριστικό παράγοντας για την φετινή παραγωγή, ήταν και η εκτροφή μικρότερων κοπαδιών και η πρόωρη σφαγή σε χαμηλότερα βάρη, εξαιτίας της χαμηλότερης διαθεσιμότητας ζωοτροφών, ως αποτέλεσμα της ξηρασίας που επικράτησε την άνοιξη.
Η παραγωγή πουλερικών αναμένεται να μειωθεί κατά 2% το 2020, με τον κλάδο να προσαρμόζεται άμεσα στη χαμηλότερη ζήτηση και στις χαμηλότερες τιμές. Η αβεβαιότητα της αγοράς, εξαιτίας της καραντίνας, και οι δυσκολίες στις εξαγωγές, εξηγούν επίσης αυτή τη μείωση. Σύμφωνα με την έκθεση, οι όρνιθες, οι πάπιες, οι φραγκόκοτες, τα περιστέρια και τα ορτύκια, δεν επηρεάστηκαν σημαντικά από τη χαμηλότερη ζήτηση.
Η παραγωγή χοιρινού κρέατος αναμένεται να αυξηθεί ελαφρώς το 2020 κατά 0,5%, εξαιτίας των ικανοποιητικών τιμών, την ανάκαμψη της ζήτησης των καταναλωτών, τις σταθερές προοπτικές εξαγωγών κυρίως στην Κίνα και τις πρόσφατες επενδύσεις στον τομέα της χοιροτροφίας.
Τέλος, το 2020, η παραγωγή κρέατος αιγοπροβάτων αναμένεται να μειωθεί κατά 1,5% λόγω της μείωσης της ζήτησης από το χώρο της εστίασης και την οικιακή κατανάλωση, ιδίως κατά τη διάρκεια των εορτασμών του Πάσχα και του Ραμαζανιού και της έλλειψης ανεφοδιασμού λόγω προβλημάτων.
Συνολικά, η μείωση της ζήτησης των καταναλωτών κατά την καραντίνα, καθώς και η περιορισμένη διαθεσιμότητα της ΕΕ που δεν αντισταθμίζεται από τις εισαγωγές θα οδηγήσουν σε μείωση της κατανάλωσης κρέατος κατά 2,5% σε 65,4 kg κατά κεφαλή το 2020.
