Οι 12 κερδισμένοι και χαμένοι από τo deal ΕΕ και Mercosur, ερωτηματικά για οίνο – ρύζι
Όπως και να χει, η αγορά ξεκίνησε ήδη τις αναλύσεις βάσει των στοιχείων της συµφωνίας ώστε να µετρηθεί το αποτύπωµά της στις αγορές εµπορευµάτων. Μία τέτοια πρώτη έκθεση συνέταξε και η ολλανδική Rabobank, περιγράφοντας τις επιπτώσεις από την σκοπιά και των δύο γεωγραφικών σωµάτων.
Πως επηρεάζεται ο αγροτικό εµπόριο
Από µεριάς της, η Ευρωπαϊκή Ένωση κερδίζει ευνοϊκή πρόσβαση σε µια αγορά 285 εκατ. καταναλωτών για ελαιόλαδο και τυροκοµικά προϊόντα. Γενικά, θα υπάρξουν περισσότερες ευκαιρίες για την αξιοποίηση του τοπικού χαρακτήρα των ευρωπαϊκών τροφίµων καθώς και των ισχυρών ευρωπαϊκών εµπορικών σηµάτων (ΠΟΠ, ΠΓΕ). Μέλι και ρύζι (βλ. ρεπορτάζ σελ 44) ωστόσο θα µετρήσουν κάποιες απώλειες.
Ξεφυλλίστε και κατεβάστε σε υψηλή ανάλυση το φύλλο 997 της Agrenda
Αντίστοιχα, οι χώρες της Mercosur κερδίζουν ευνοϊκότερη πρόσβαση στην ενδοκοινοτική αγορά 480 εκατ. καταναλωτών µέσω υψηλών ποσοστώσεων για το βόειο κρέας, τα πουλερικά, το χοιρινό κρέας και την αιθανόλη (βιοαέριο). Η συµφωνία περιλαµβάνει επίσης σταδιακή µείωση ή κατάργηση των δασµών για µια σειρά φρούτων, χυµό πορτοκαλιού και προϊόντα καφέ, καθώς και µερική ή ολική κατάργηση των δασµών στο πλαίσιο προϋπαρχουσών ποσοστώσεων (για παράδειγµα, σε βοδινό και ζάχαρη).
Μεγαλύτερα µερίδια για το ελαιόλαδο ΕΕ
Έναν διόλου ευκαταφρόνητο αριθµό ευρωπαϊκών αγροτικών προϊόντων αναµένεται να ωφελήσει η συµφωνία µε τις χώρες Mercosur, καθώς τα καρτελάκια σε αγροτικά αγαθά υψηλής προστιθέµενης αξίας όπως το τυποποιηµένο ελαιόλαδο και τα προϊόντα οινοπαραγωγής θα αποκτήσουν καλύτερες τιµές στο ράφι συγκριτικά µε τα προηγούµενα χρόνια, αποκτώντας µερίδιο όσο και µεγεθύνοντας την αξία του ισοζυγίου, µιλώντας σε νέους καταναλωτές, σύµφωνα µε τους υπολογισµούς της Rabobank. Ούτως ή άλλως, ελαιόλαδο, πατάτες, κρασί και προϊόντα βύνης εξάγονταν ήδη σε σχετικά µεγάλες ποσότητες προς τα µέλη της Mercosur και µια ελάφρυνση κόστους θα ενίσχυε µια περαιτέρω διείσδυση.
Στην περίπτωση του ελαιολάδου, η επιτυχία είναι δεδοµένη και σε ένα βαθµό µετρήσιµη. Βάσει στοιχείων 2022, η αξία του ευρωπαϊκού τονάζ υπολογίζεται σε 485 εκατ. ευρώ, ενώ οι δασµοί που υπάρχουν είναι κάθετοι 10% της ακαθάριστης αξίας, σε ευρώ. Έτσι, η µετατροπή σε τοπικό νόµισµα, µόνο να ευνοήσει µπορεί τόσο τους όγκους που θα σταλούν τα επόµενα χρόνια, όσο και την αξία του διµερούς εµπορίου.
∆ίκοπο µαχαίρι η οινοπαραγωγή;
Στο ελαιόλαδο τα πράγµατα για την Ευρωπαϊκή αγορά ήταν σαφώς καλύτερα καθώς η Λατινική Αµερική δεν παράγει µεγάλους όγκους πρώτης ύλης. Στον αντίποδα όµως, οι χώρες της Mercosur έχουν σοβαρό πλεονέκτηµα κόστους στην παραγωγή οίνου. Όπως και να χει, η Rabobank εκτιµά πως το ευρωπαϊκό κρασί θα κερδίσει περισσότερους πόντους στις προτιµήσεις των λατινοαµερικάνων, απ’ ότι το δικό τους κρασί στην ευρωπαϊκή αγορά.
Ωφελούνται πυρηνόκαρπα και νωπά φρούτα
Η κατάργηση των δασµών στα νωπά φρούτα, όπως τα µήλα και τα αχλάδια, καθώς και στα κονσερβοποιηµένα ροδάκινα, τις κονσερβοποιηµένες ντοµάτες θα ωφελήσει ιδιαίτερα τις χώρες του νότου της ΕΕ. Επιπλέον, και οι εξαγωγείς κατεψυγµένης πατάτας, όπως το Βέλγιο, η Γερµανία και οι Κάτω Χώρες, θα επωφεληθούν από την κατάργηση των δασµών. Βέβαια, το κατά πόσο η µείωση του κόστους που θα προκύψει από κατάργηση των δασµών θα µεταφραστεί σε χαµηλότερες τιµές καταναλωτή ή θα «απορροφηθεί ευγενικά» από την αλυσίδα εφοδιασµού πιθανότατα θα διαφέρει ανά προϊόν, σύµφωνα µε τους Ολλανδούς.
Σε µικρότερο βαθµό, υπάρχουν και άλλα ευρωπαϊκά αγροτικά προϊόντα που έχουν να κερδίσουν από την υλοποίηση της συµφωνίας. Σε αυτό το υποσύνολο συγκαταλέγονται οι εξαγωγές ευρωπαϊκών ακτινιδίων, οι οποίες θα είναι αδασµολόγητες µε κέρδη για µεγάλες χώρες παραγωγούς, όπως Ελλάδα και Ιταλία.
Χαµένη η ευρωπαϊκή κτηνοτροφία
Όλα καλά λοιπόν όπως φαίνεται για το µεγαλύτερο µέρος της φυτικής παραγωγής. Η ζυγαριά της συµφωνίας ωστόσο φαίνεται να γέρνει προς την µεριά των χωρών της Μercosur όταν η συζήτηση στρέφεται στην κτηνοτροφία. ∆υναµικοί κλάδοι, ιδίως το βοδινό και τα πουλερικά, δικαίως ανησυχούν για υψηλότερες εισαγωγές λόγω της χαµηλής ανταγωνιστικότητας σε όρους κόστους για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι ποσοστώσεις για τις αδασµολόγητες εισαγωγές βόειου κρέατος (99.000 τόνοι σφάγια – 55% φρέσκο, 45% κατεψυγµένο για 6 χρόνια) έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στη Γηραιά Ήπειρο όχι τόσο για τους όγκους που θα εισαχθούν αλλά για το τετελεσµένο που δηµιουργούν. Πολλοί φοβούνται για παράδειγµα πως στο µέλλον θα υπάρξουν ανάλογες συµφωνίες για µεγαλύτερες ποσότητες που θα πλήξει µε σειρά προτεραιότητας τις µικρότερου µεγέθους κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις.
Από πλευράς Rabobank, υποστηρίζεται ότι οι πρόσθετες ποσοστώσεις είναι σχετικά µικρές σε σύγκριση µε τη συνολική κατανάλωση της ΕΕ (µε το επιπλέον τονάζ να αντιπροσωπεύει το 1,4% της κατανάλωσης πουλερικών και το 1,6% της κατανάλωσης βοείου κρέατος). Ωστόσο, ο τύπος του εισαγόµενου προϊόντος έχει σηµασία. Για παράδειγµα, οι εισαγωγές βόειου κρέατος από τις χώρες Mercosur αντιπροσώπευαν ήδη πάνω από το 50% των συνολικών εισαγωγών βοείου κρέατος της ΕΕ και κυριαρχεί η άποψη πως ο ευρωπαίος καταναλωτής µέσω της συµφωνίας θα πληρώνει ουσιαστικά την µεγέθυνση της λατινοαµερικανικής κτηνοτροφίας, εις βάρος µάλιστα των ευρωπαϊκών στάβλων.
Ουδέτερη η χοιροτροφία
Για την ευρωπαϊκή χοιροτροφία, η συµφωνία κρίνεται ουδέτερη, καθώς η προτεινόµενη ποσόστωση είναι σχετικά µικρή σε σύγκριση µε την κατανάλωση της ΕΕ (ετησίως 25.000 µετρικοί τόνοι έναντι
17 εκατ. µετρικών τόνων). Η ποσόστωση µε µειωµένους δασµούς που ανοίγεται για τις χώρες της Mercosur είναι σηµαντικά υψηλότερη από τις ιστορικές εξαγωγές της οµάδας προς την ΕΕ. Είναι, λοιπόν µάλλον απίθανο η µελλοντική ροή χοιρινού κρέατος από τη Mercosur να αγγίξει την ποσόστωση, καθώς η ΕΕ είναι και θα συνεχίσει να είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικός παραγωγόςχοιρινού κρέατος.
Φθηνότερα καφές, σταφύλια και χυµοί στην Ευρώπη
Όσον αφορά τις τρέχουσες εµπορικές ροές από τα µέλη της Mercosur προς την ΕΕ, η σταδιακή κατάργηση από την ΕΕ των δασµών που κυµαίνονται από 4% έως 14% στα αβοκάντο, τα λεµόνια, τα λάιµ, τα πεπόνια, τα καρπούζια, τα µήλα και τα επιτραπέζια σταφύλια αναµένεται να οδηγήσει σε µέτρια αύξηση της ανταγωνιστικότητας των εξαγωγών της Mercosur προς την ΕΕ. Οι εξαγωγές καφέ από τη Βραζιλία αναµένεται επίσης να αυξηθούν ιδιαίτερα στην ενδοκοινοτική αγορά ως αποτέλεσµα της κατάργησης του δασµού 9% σε διάστηµα τεσσάρων ετών. Οι λατινοαµερικανικοί χυµοί θα επωφεληθούν επίσης από σηµαντικές µειώσεις δασµών, σε 2 κλάσεις µε βάση την τιµή τους. Ενδεικτικά, για τον χυµό πορτοκαλιού µε τιµή άνω των 30 ευρώ ανά 100 κιλά, οι δασµοί θα µηδενιστούν σε διάστηµα επτά έως δέκα ετών, ανάλογα µε τη συγκεκριµένη κατάταξη. Για χυµό πορτοκαλιού µε τιµή 30 ευρώ ανά 100 κιλά ή λιγότερο, οι δασµοί θα µειωθούν κατά 50% σε σχέση µε τους ισχύοντες συντελεστές.
Ωφέλη για τα τυριά τύπου Gouda και Edam
Oι εξαγωγές τυριών από την Ευρωπαϊκή Ένωση προς το µπλοκ των χωρών Mercosur θα µπορούσαν να αυξηθούν σηµαντικά τα επόµενα χρόνια, ως αποτέλεσµα της σταδιακής µείωσης των δασµών. Το χαµηλό σηµερινό επίπεδο σε τονάζ (3.000 τόνοι) µπορεί να γίνει σχετικα γρήγορα 10-15.000 τόνοι, ακόµα και 20.000 τόνοι εντός µερικών ετών. Να σηµειωθεί βέβαια, πως κερδισµένες από αυτή την πτυχή της συµφωνίας βγαίνουν κυρίως οι χώρες Benelux, καθώς τα φθηνότερα τυριά µαζικής παραγωγής Gouda και Edam είναι αυτά που υπολογίζει η Rabobank πως θα ωφεληθούν περισσότερο, µε έµφαση στην αγορά της Βραζιλίας, ακολουθούµενα από τα ΠΟΠ/ΠΓΕ τυριά, όπως η ελληνική Φέτα.
