Γρήγορα αντανακλαστικά στηρίζουν τη συμβολαιακή στα χειμερινά σιτηρά

Η εµπειρία του φετινού αλωνισµού και κυρίως του τρόπου µε τον οποίο εξελίχθηκαν οι αγορές τους τελευταίους µήνες, δείχνει ότι οι επιχειρήσεις µε καθοριστικό ρόλο στο µοντέλο της συµβολαιακής και πολυετή παρουσία στα ελληνικά παραγωγικά κέντρα χειµερινών σιτηρών διαθέτουν τα αντανακλαστικά ώστε να διατηρήσουν τα κεκτηµένα στη σχέση τους µε τους παραγωγούς.

∆ιάθεση θωράκισης της τάσης προς την συµβολαιακή γεωργία

Ορισµένες εταιρείες του κλάδου έλαβαν σοβαρά υπ’ όψιν τους τις εξελίξεις στην αγορά και προσάρµοσαν την τιµολογιακή πολιτική τους, σε µια προσπάθεια να µη δυσαρεστήσουν παραγωγούς µε τους οποίους συνεργάζονται επί σειρά ετών. Η διάθεση θωράκισης της τάσης προς την συµβολαιακή γεωργία εκφράζεται για παράδειγµα στην απόφαση της Barilla να αναπροσαρµώσει την ελάχιστη εγγυηµένη τιµή για τα συµβόλαια της παραγωγής του 2022, στα 25 λεπτά το κιλό, από 20 λεπτά που ήταν πέρυσι. Από την πλευρά της και η Αθηναϊκή Ζυθοποιία ενίσχυσε φέτος τις τιµές µε της οποίες πλήρωσε τα συµβολαιακά κριθάρια κατά 6% περίπου, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόµενο κάποιας αναπροσαρµογής και στα φετινά συµβόλαια, προκειµένου να διευκολύνει τους παραγωγούς που έρχονται αντιµέτωποι µε ραγδαίες ανατιµήσεις στο κόστος παραγωγής.

Με την σπορά σκληρού σίτου να βρίσκεται σε εξέλιξη αυτές τις ηµέρες, παρατηρείται ένας δισταγµός από πλευράς παραγωγών να ανατρέξουν στην εξασφάλιση που προσφέρουν τα συµβόλαια µε µεγάλες βιοµηχανίες, εκτιµώντας ότι η ελεύθερη αγορά τους λύνει τα χέρια απέναντι στις δεσµεύσεις που συνεπάγεται η συµβολαιακή καλλιέργεια.

Επί της ουσίας όµως, η ελάχιστη εγγυηµένη τιµή που δίνει για παράδειγµα η Barilla Hellas δεν λειτουργεί µε τρόπο δεσµευτικό πέραν των υποχρεώσεων της παράδοσης, της επένδυσης σε πρώτη ύλη και εισροές αλλά και των ποιοτικών προδιαγραφών. Επειδή µάλιστα φέτος οι συνθήκες είναι τέτοιες που ζορίζουν τους καλά οργανωµένους παραγωγούς ώστε να εφαρµόσουν στο ακέραιο τις φροντίδες που απαιτεί η παραγωγή πρώτης ποιότητας σκληρού σίτου, η εταιρεία προχώρησε σε µια ενίσχυση κατά 25% της ελάχιστης τιµής των συµβολαίων.

Όπως εξηγεί στην Agrenda ο υπεύθυνος Αγοράς Πρώτων Υλών της Barilla Ελλάς Κώστας Θεοχαρίδης, η εταιρεία αποτίµησε τα κοστολόγια της καλλιέργειας και εντοπίζει ότι θα είναι αυξηµένα µεσοσταθµικά κατά 20 µε 25%, ενώ στη συνέχεια προχώρησε στην κίνηση αυτή, προκειµένου να εξασφαλίσει ότι σε περίπτωση ενός απότοµου γυρίσµατος των αγορών, οι συνεργαζόµενοι παραγωγοί δεν θα «µπουν µέσα». Άλλωστε τα συµβόλαια ελάχιστης εγγυηµένης τιµής ενεργοποιούνται µόνο σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η ελεύθερη αγορά βρίσκεται κάτω από το επίπεδο τιµών που αναγράφεται, πληρώνοντας επιπλέον 1 µε 2 λεπτά πριµ ποιότητας και πρωτεϊνών. Φέτος για παράδειγµα, οι παραγωγοί που τηρούσαν συµβόλαια µε την εταιρεία, παρέδωσαν πάνω στα αλώνια τις ποσότητες στους συνεργαζόµενους µε την Barilla εµπόρους που συντονίζουν ανά την επικράτεια την παραγωγή, ενώ πληρώθηκαν στη συνέχεια στην τιµή που έδινε η αγορά την περίοδο που αποφάσισαν να κλείσουν τις ποσότητες, παραλαµβάνοντας και το πριµ ποιότητας. «Σκοπός του συµβολαίου είναι να καλύψει το κόστος παραγωγής του αγρότη. Από εκεί και πέρα, παρέχονται και οι κατευθύνσεις που αν τις ακολουθήσει ο παραγωγός, θα µπορέσει να αυξήσει τις αποδόσεις του και κατ’ επέκταση την κερδοφορία του» αναφέρει µεταξύ άλλων ο κ. Θεοχαρίδης.

Ταυτόχρονα, η εταιρεία ζυγίζοντας το µοµέντουµ στην αγορά, αποφάσισε να περιορίσει κατά 25% τις εκτάσεις τις οποίες θα καλύψουν τα συµβόλαια για την επερχόµενη χρονιά και έτσι θα συµβολαιοποιηθούν περίπου 55.000 στρέµµατα, έναντι των 70.000 πέρυσι.

Λιγότερος φόρος 30%

Έκπτωση φόρου 30% για τρία έτη µε την προϋπόθεση η εταιρική σχέση να διαρκεί τουλάχιστον πέντε έτη έρχεται να τονώσει περαιτέρω την τάση στροφής προς την συµβολαιακή γεωργία. Στο σχετικό σχέδιο νόµου που βρίσκεται σε διαβούλευση τα παραπάνω προβλέπονται στην περίπτωση που η συνεργασία πραγµατοποιείται δυνάµει σύµβασης ή συµφωνίας µε αντικείµενο τη συµβολαιακή γεωργία, καθένας από τους συνεργαζόµενους παραγωγούς εισφέρει ποσότητες προϊόντων ίσες µε το 40% τουλάχιστον της συνολικής ποσότητας όµοιων ή παρεµφερών προϊόντων της παραγωγής.

∆εν έχει εµπεδωθεί ακόµα η δυναµική της συµβολαιακής ως τρόπος παραγωγής

Παρά τις µικρές ανατροπές που φέρνει ο ανοδικός κύκλος στις διεθνείς αγορές αγροτικών εµπορευµάτων, µε αρκετούς παραγωγούς να εκτιµούν ότι η εξασφάλιση ενός συµβολαίου δεν καθίσταται απαραίτητη στις νέες συνθήκες, φαίνεται ότι τα αναπροσαρµοσµένα προγράµµατα που φέρνουν οι εταιρείες γεµίζουν. Υπό αυτήν την έννοια, η περιορισµένη δυνατότητα εισόδου παραγωγών στην αγορά της συµβολαιακής γεωργίας, ως ο βασικός λόγος µη υιοθέτησης της πρακτικής σε ποσοστό 19,7%, σύµφωνα µε έρευνα που είχε πραγµατοποιήσει στο παρελθόν το Τµήµα Γεωπονίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήµιου Θεσσαλονίκης, υφίσταται. Φαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια, όσο ωριµάζει και το µοντέλο, προσαρµοσµένο στις ιδιαίτερες συνθήκες της εγχώριας αγροτικής παραγωγής, σπάνε και οι αντιστάσεις ακόµα και των πιο υποψιασµένων παραγωγών, µε το ενδιαφέρον σύναψης συµβολαίου να εντείνεται.

Οι παραγωγοί που συµµετείχαν στην συγκεκριµένη έρευνα προέταξαν ακόµη την χαµηλή τιµή που καλούνται να διαθέσουν το προϊόν τους σε ποσοστό 17,1% µε την αδυναµία επαναδιαπραγµάτευσης της συµφωνίας τους να ακολουθεί τρίτη σε ποσοστό 12,4%. Οι τρεις αυτοί βασικοί λόγοι εξηγούν και την έλλειψη εµπιστοσύνης και το αίσθηµα εξάρτησης που έχουν οι παραγωγοί απέναντι στις βιοµηχανίες σε ποσοστό 11,5% και 10,2% αντιστοίχως. Για αποκλεισµό από την ελεύθερη αγορά έκανε λόγο το 7,3%.

Χαμηλότοκος δανεισμός, έκπτωση φόρου και πετρέλαιο για συμβόλαια

Όλο και πιο ευνοϊκή αντιµετώπιση αποκτούν το τελευταίο διάστηµα αγρότες που αναπτύσσουν τη δράση τους στο κοµµάτι της συµβολαιακής γεωργίας, µε τις παρεµβάσεις που γίνονται το τελευταίο διάστηµα στους τοµείς της πρωτογενούς παραγωγής, να βάζουν στο επίκεντρο το εν λόγω µοντέλο. Τελευταία πινελιά στο ευνοϊκό θεσµικό πλαίσιο που διαµορφώνεται για την περαιτέρω ανάπτυξη της συµβολαιακής καλλιέργεια, συνιστά η απόφαση να ενταχθούν στο µέτρο για την επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου µεταξύ των συνεταιρισµένων αγροτών και των Νέων Αγροτών και όσοι τηρούν συµβόλαια µε βιοµηχανίες.

Χαµηλότοκος δανεισµός για συµβολαιακή γεωργία

Μια τάση µεγέθυνσης του µοντέλου της συµβολαιακής καλλιέργειας επεκτείνεται στα αγροτικά κέντρα της χώρας, η οποία πλέον αποκτά περισσότερη ισχύ µε δροµολογούµενες φορολογικές παρεµβάσεις αλλά και ένα προνοµιακό καθεστώς χρηµατοδότησης από κοινοτικά κονδύλια. Σε ό,τι αφορά στις θεσµικές προεκτάσεις αυτής της τάσης, τον τελευταίο καιρό ακούγεται ότι οι σχεδιασµοί για την αφοµοίωση των πόρων του ταµείου Ανάκαµψης φιλοδοξούν να ξεκλειδώνουν δυνατότητες δανειοδότησης µε ευνοϊκούς όρους για όσους παραγωγούς θέλουν να εµπλακούν στο πεδίο της συµβολαιακής. Το ίδιο ισχύει και για τους συνεταιρισµούς. Συγκεκριµένα, εισάγεται ο θεσµός της συνεργασίας επιχειρήσεων για την από κοινού προώθηση των επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων και συµπεριλαµβάνει και τη συµβολαιακή γεωργία. H διευκόλυνση αυτή, αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα, µε δεδοµένο ότι η δυναµική της συµβολαιακής γεωργίας θέλει να επεκταθεί τώρα και σε προϊόντα µε ρηχό παρελθόν σε αυτού του είδους τις συναλλακτικές σχέσεις, όπως είναι η πατάτα για παράδειγµα, όπου ήδη οι εταιρείες εισροών έρχονται να προσθέσουν στα χαρτοφυλάκιά τους ποικιλίες που απευθύνονται κατά κύριο λόγο στις ανάγκες της βιοµηχανίας. Άλλωστε, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις παραγωγών που αλλάζουν καλλιέργειες αναζητώντας το συµβόλαιο που θα τους επιτρέψει στη συνέχεια να εστιάσουν αποκλειστικά στον προγραµµατισµό των «υποχρεώσεών» τους στο χωράφι.

Με τα κίνητρα των συνεργασιών και των συνενώσεων που εισάγει το νοµοσχέδιο, σε συνδυασµό µε τις αντίστοιχες προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» (δάνεια σχεδόν µηδενικού επιτοκίου), ενισχύονται οι µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις που επιθυµούν να αξιοποιήσουν τις οικονοµίες κλίµακος και να ανταγωνιστούν αποτελεσµατικότερα τόσο σε ό,τι αφορά στην εξωστρέφεια, όσο και σε ό,τι αφορά στον αθέµιτο ανταγωνισµό που υφίστανται.

Ολόκληρο το αφιέρωμα για την συμβολαική γεωργία στα χειμερινά σιτηρά ΕΔΩ