Εναλλαγή σκευασμάτων και οδηγός ζιζανιοκτονίας για καθαρά χωράφια

Εναλλαγή σκευασμάτων και  οδηγός ζιζανιοκτονίας στα  σιτηρά για καθαρά χωράφια

του Γιάννη Ρούπα

Ώρα επεµβάσεων για την εξάλειψη των ανεπιθύµητων επισκεπτών σηµατοδοτεί το επόµενο διάστηµα στα χωράφια της περιφέρειας, µε τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο να είναι οι µήνες που πραγµατοποιούνται οι ψεκασµοί ενάντια στα ζιζάνια σιτηρών και πάντα πριν την παροχή επιφανειακής λίπανσης.

Η επιλογή τακτικής και χρόνου στη ζιζανιοκτονία προϋποθέτει πάνω από όλα γνώση. Όχι απαραίτητα γεωπονική πληροφορία, όσο κατανόηση του ιστορικού εµφάνισης ζιζανίων τόσο στο χωράφι του καλλιεργητή όσο και στα όµορα αγροτεµάχια. Αυτή η γνώση είναι κρίσιµη, αφού αποτελεί τον οδηγό για την κατάρτιση ενός ολοκληρωµένου και απλού πλάνου διαχείρισης ζιζανίων, τόσο χαµηλότερου κόστους όσο και µεγαλύτερης αποτελεσµατικότητας.

Άλλωστε οι απώλειες που µπορούν να προκύψουν από ένα λανθασµένο πλάνο ζιζανιοκτονίας είναι άµεσες και έµµεσες. Άµεσες, διότι τα προφυτρωτικά και µεταφυτρωτικά φάρµακα έχουν ένα µη αµελητέο κόστος από µόνα τους, ενώ έµµεσα -σε περίπτωση έκπλυσης η λαθεµένης εφαρµογής- τα ζιζάνια εγκαθίστανται για τα καλά στο χωράφι, καταναλώνοντας λιπαντικές µονάδες και ανταγωνίζοντας τη σοδειά δίχως να αποδίδουν πρόσοδο στον καλλιεργητή.

Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα στάδια ανάπτυξης, όπου η ύπαρξη ζιζανίων στο χωράφι έχει το µέγιστο αρνητικό αντίκτυπο στην καλλιέργεια. Η περίοδος αυτή καλείται «κρίσιµη περίοδος», κατά τη διάρκεια της οποίας το χωράφι θα πρέπει να διατηρείται καθαρό από ζιζάνια (άρα ο ψεκασµός να έχει προηγηθεί), ώστε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη ανάπτυξη της καλλιέργειας δίχως ανταγωνισµό. Στην περίπτωση του σιταριού, µελέτες αναφέρουν πως η παρουσία ζιζανίων στο χωράφι µεταξύ της 12ης και 24ης ηµέρας µετά την έκπτυξη των φυτών της καλλιέργειας αποτελεί προάγγελο κακής παραγωγικά χρονιάς µε µεγάλες απώλειες στην στρεµµατική απόδοση.

Να σηµειωθεί ότι η ολοκληρωµένη διαχείριση περιλαµβάνει επίσης προφυτρωτικές επεµβάσεις µε ζιζανιοκτόνα ή/και µε καλλιεργητικές µεθόδους, όπως η ψευδοσπορά, το βαθύ όργωµα και πρόγραµµα αµειψισποράς, ενώ οι διορθωτικές επεµβάσεις (όπως σωστοί τοπικοί επαναψεκασµοί σε περίπτωση λάθους) δεν θα πρέπει να θεωρούνται ταµπού, αφού οι δυνητικές απώλειες είναι σχεδόν πάντα υψηλότερες του οικονοµικού ορίου.

Παράλληλα, έχει ιδιαίτερη σηµασία η αναγνώριση των ζιζανίων και η επιλογή κατάλληλου σκευάσµατος. Οι καλλιεργητές έχουν να διαλέξουν ανάµεσα σε ζιζανιοκτόνα για πλατύφυλλα ζιζάνια, σε ζιζανιοκτόνα για αγρωστώδη ζιζάνια και σε σύνθετα σκευάσµατα τα οποία αντιµετωπίζουν τόσο τα πλατύφυλλα όσο και τα αγρωστώδη ζιζάνια (συνήθως µίγµατα δύο ή και τριών δραστικών ουσιών).

Εναλλαγή σκευασµάτων ενάντια στους ανθεκτικούς βιότυπους

Ολοένα και συχνότερο είναι το φαινόµενο ανάπτυξης ανθεκτικότητας των ζιζανίων στα εγκεκριµένα σκευάσµατα τα τελευταία χρόνια στη χώρα µας. Οι κατά καιρούς λαθεµένες εφαρµογές και η επαναλαµβανόµενη χρήση σκευασµάτων µε ίδιο µηχανισµό δράσης αποτελούν τα αίτια ανάπτυξης ολοένα και µικρότερης ευαισθησίας των ζιζανίων στις δραστικές ουσίες. Πολλοί επιλέγουν αντί της αλλαγής συνηθειών, να αυξήσουν τη δόση ή την συχνότητα εφαρµογής, πολλές φορές ξεπερνώντας τα συνιστάµενα όρια, τραβώντας προς τα πάνω όχι µόνο το κόστος της καλλιέργειας, αλλά ενισχύοντας περαιτέρω το µηχανισµό ανθεκτικότητας. Η σωστή χρήση και εφαρµογή ζιζανιοκτόνων µε απόλυτη συµµόρφωση στις επισηµάνσεις της ετικέτας, είναι η πιο συνεπής, αποτελεσµατική και οικονοµική µέθοδος για τον έλεγχο των ζιζανίων. Ας σηµειωθεί επίσης πως η ζιζανιοκτονία θα πρέπει πάντα να προηγείται της επιφανειακής λίπανσης η οποία επίσης εφαρµόζεται κατά την ίδια περίπου περίοδο. Έτσι ώστε κατά την εφαρµογή των λιπασµάτων να έχει σταµατήσει η ανάπτυξη των ζιζανίων και τα θρεπτικά συστατικά να καταλήγουν µόνο στην καλλιέργεια και όχι στα ζιζάνια.

Εξατοµικευµένη δράση προς τους συνήθεις υπόπτους

Συγκεκριµένα και αναγνωρίσιµα είναι τα ζιζάνια που ξεφυτρώνουν στα ελληνικά χωράφια τους χειµερινούς µήνες, µε τον φαινότυπό τους να διαφέρει σηµαντικά και να επιτρέπει στους αγρότες να σχηµατίσουν ευκολότερα άποψη για το ποια και σε τι ποσότητες σκευάσµατα θα χρησιµοποιήσουν.

Μπορεί τα κυριότερα ζιζάνια να είναι µόλις πέντε, ωστόσο οι µηχανισµοί δράσεις τους διαφέρουν ανά καλλιέργεια, ενώ µερικά εξ αυτών µπορούν να δηµιουργήσουν ουσιαστικό πρόβληµα δευτερογενώς. Για παράδειγµα, όταν θερίζεται η παπαρούνα µαζί µε το κριθάρι και καταναλώνεται από τα ζώα δηµιουργεί διαταραχές, εξ αιτίας του αλκαλοειδούς ροϊαδίνη που περιέχει.

Αν χωριστούν σε δύο κατηγορίες (πλατύφυλλα και αγρωστώδη), τα κυριότερα ζιζάνια είναι:

Πλατύφυλλα ζιζάνια

■Άγριο σινάπι. Είναι το συνηθέστερο ζιζάνιο των χειµερινών σιτηρών στην Ελλάδα. Έχει παρουσιαστεί ανθεκτικότητα σε συγκεκριµένους νόµους της χώρας µας και σε συγκεκριµένες δραστικές ουσίες.

■Παπαρούνα. Αποτελεί ένα ζιζάνιο µε µεγάλη εξάπλωση στη χώρα, ενώ έχει παρουσιάσει ανθεκτικότητα σε συγκεκριµένα ζιζανιοκτόνα και σε συγκεκριµένες περιοχές.

Αλλά λιγότερο συνηθισµένα πλατύφυλλα ζιζάνια που συναντώνται συχνά είναι η Μπυφόρα, η Βερόνικα και το Καπνόχορτο.

Αγρωστώδη ζιζάνια

■Αγριοβρώµη. Το σηµαντικότερο αγρωστώδες ζιζάνιο στην καλλιέργεια των χειµερινών σιτηρών είναι η αγριοβρώµη. Παρουσιάζεται κυρίως σε αγροτεµάχια τα οποία καλλιεργούνται επί σειρά ετών χειµερινά σιτηρά, κυρίως µετά την δεύτερη ή τρίτη συνεχόµενη χρονιά καλλιέργειας.

■Λεπτή Ήρα. Είναι πολύ συνηθισµένο ζιζάνιο, το οποίο έχει µε τα χρόνια αναπτύξει εξαιρετική ανθεκτικότητα σε κοινές δραστικές ουσίες.

■Φάλαρη. Όπως η Ήρα, είναι ένα ιδιαίτερα κοινό ζιζάνιο που έχει αναπτύξει κατά τόπους µεγάλη ανθεκτικότητα. Η επιλογή του κατάλληλου ζιζανιοκτόνου θα πρέπει να γίνεται µε τη συµβολή καταρτισµένου γεωπόνου.

Εντείνονται τα φαινόµενα αδυναµιας ελεγχου

Τα τελευταία χρόνια, η τακτική στη χώρα µας της συνεχούς χρήσης του ίδιου ζιζανιοκτόνου, σε µεγάλες δόσεις µε παράλληλη ακαλλιέργεια ή ελάχιστη εδαφική κατεργασία, έχει πάρει µεγάλες διαστάσεις και εντείνει τα φαινόµενα ανθεκτικότητας. Όπως έχει αναφέρει ο ∆ρ. Θωµάς Γιτσόπουλος, Ερευνητής Ζιζανιολογίας στον ΕΛΓΟ ∆ήµητρα, οι καλλιεργητές έχουν στραφεί για την περίπτωση της ήρας σε καλλιέργειες σίτου την τελευταία τριετία, στην αποκλειστική εφαρµογή προφυτρωτικών (ή πολύ νωρίς µεταφυτρωτικών) ζιζανιοκτόνων µε διαφορετικό µηχανισµό δράσης από τα κλασσικά ζιζανιοκτόνα σιτηρών.

Η στροφή αυτή µπορεί µεν να επιτυγχάνει τον άµεσο έλεγχο του πληθυσµού της ήρας, αλλά ουσιαστικά προκαλεί τη µελλοντική αδυναµία ελέγχου του ζιζανίου από τα προφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα, περιορίζοντας τις δυνατές επιλογές για την αντιµετώπισή τους, µε την απώλεια ενός ζιζανιοκτόνου σε συνδυασµό µε την αναγκαστική επιλογή κάποιου άλλου, να συνεπάγεται τελικώς τόσο αρνητικές οικονοµικές όσο και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

του Χρήστου Τέγου*

Η ζηµιά που προκαλούν τα ζιζάνια στην καλλιέργεια των σιτηρών εξαιτίας του ανταγωνισµού τους για θρεπτικά στοιχεία, νερό και φως είναι ένας από τους σηµαντικότερους βιοτικούς περιορισµούς στην τελική τους παραγωγή. Ο ανταγωνισµός είναι εντονότερος όταν η καλλιέργεια βρίσκεται σε νεαρό στάδιο και τα φυτά δεν έχουν αναπτυχθεί πλήρως.

Η καθόλου ή µη έγκαιρη καταπολέµηση των ζιζανίων έχει τις εξής συνέπειες:

■Μείωση της παραγωγής.

■Υποβάθµιση της ποιότητας των προϊόντων.

■Αύξηση του κόστους παραγωγής.

■Τα ζιζάνια να γίνονται ξενιστές επιβλαβών εντόµων και ασθενειών.

Η Κ&Ν Ευθυµιάδης, έχοντας ένα ολοκληρωµένο πρόγραµµα φυτοπροστασίας για την καταπολέµηση των ζιζανίων στα σιτηρά, προτείνει τα ακόλουθα ζιζανιοκτόνα:

■CARMINA MAX: Μίγµα δυο δραστικών ουσιών Chlorotolurom και Diflufenican) µε συµπληρωµατικό και συνεργιστικό τρόπο δράσης για τον αποτελεσµατικό έλεγχο της ήρας και ευρέως φάσµατος πλατύφυλλων ζιζανίων στα σιτηρά.

■SARACEN: ∆ιασυστηµατικό µεταφυτρωτικό ζιζανιοκτόνο µε βάση το Florasulam για την καταπολέµηση της κολλητσίδας και άλλων ετήσιων πλατύφυλλων ζιζανίων στα σιτηρά.

■SWORD: Εκλεκτικό διασυστηµατικό ζιζανιοκτόνο φυλλώµατος µε βάση το Clodinafop- propargyl για την καταπολέµηση της αγριοβρώµης, της ήρας και άλλων αγρωστωδών ζιζανίων. 

■LENTEMUL 60SL: Μεταφυτρωτικό διασυστηµατικό, εκλεκτικό ζιζανιοκτόνο µε βάση το 2,4-D οξύ, για την καταπολέµηση άγριου σιναπιού, κίρσιου και άλλων πλατύφυλλων ζιζανίων στα σιτηρά.

■LIMPCA FORTE 50 SL και LIMPCA PLUS: Μεταφυτρωτικά διασυστηµατικά, εκλεκτικά ζιζανιοκτόνα µε βάση το MCPA οξύ για την καταπολέµηση της παπαρούνας και άλλων πλατύφυλλων ζιζανίων στα σιτηρά.

■CIRRAN: Ο συνδυασµός που «εξοντώνει» τα σηµαντικότερα πλατύφυλλα ζιζάνια. Είναι διασυστηµατικό εκλεκτικό µεταφυτρωτικό ζιζανιοκτόνο, για την καταπολέµηση πλατύφυλλων ζιζανίων στα σιτηρά. Είναι προϊόν έρευνας και ανάπτυξης της Nufarm, που συνδυάζει  δυο ευρέως χρησιµοποιούµενα µόρια στην καταπολέµηση των πλατύφυλλων ζιζανίων. Παρουσιάζει χαµηλή πτητικότητα µειώνοντας έτσι τις απώλειες και το φαινόµενο «drift» κατά την εφαρµογή. Εµφανίζει ενισχυµένη δράση στα πολυετή πλατύφυλλα ζιζάνια

*Κ&Ν Ευθυµιάδης Μ.ΑΒΕΕ

του Νότη Αριστείδη*

Για πρώτη φορά στην Ευρωπαϊκή αγορά φυτοπροστασίας, λανσάρεται ένα  ζιζανιοκτόνο σιτηρών που περιέχει µια από τις πιο καταξιωµένες αγρωστωδοκτόνες δραστικές ουσίες που ανήκουν στην κατηγορία των σουλφονυλουριών, το Mesosulfuron-methyl (χωρίς την παρουσία πλατυφυλλοκτόνου στο ετοιµόχρηστο προϊόν). Έτσι, δίνεται η ευελιξία στον παραγωγό να το συνδυάσει µε το ιδανικό προϊόν για την καταπολέµηση των πλατύφυλλων ζιζανίων, ανάλογα µε τα χαρακτηριστικά του κάθε αγροτεµαχίου. 

H FARMA-CHEM, αναβαθµίζοντας τη θέση της στην Ελληνική αγορά φυτοπροστασίας και θρέψης, προσθέτει στο χαρτοφυλάκιο της ένα ελπιδοφόρο ζιζανιοκτόνο σιτηρών, το ALTIVATE® 6 WG, το οποίο περιέχει το αγρωστωδοκτόνο Mesosulfuron-methyl (6%) και τον αντιφυτοτοξικό παράγοντα Mefenpyr-diethyl (12%).

Το Mesosulfuron-methyl είναι µια σουλφονυλουρία για τον έλεγχο ενός ευρέος φάσµατος αγρωστωδών ζιζανίων στα σιτηρά. Οι χαµηλές δόσεις των 25gr/στρέµµα παρέχουν ένα εξαιρετικά ευέλικτο ζιζανιοκτόνο, για χρήση από την έναρξη του αδελφώµατος έως ότου ο δεύτερος κόµβος είναι τουλάχιστον 2 εκ. πάνω από τον πρώτο κόµβο της καλλιέργειας. Το Mesosulfuron-methyl προστατεύεται από το Μefenpyr-diethyl, το οποίο ενισχύει τον µεταβολισµό του ζιζανιοκτόνου επιλεκτικά στα σιτηρά, αλλά όχι στα ζιζάνια. Και τα δύο µόρια έχουν ευνοϊκό τοξικολογικό και περιβαλλοντικό προφίλ.

Mesosulfuron-methyl (6%):

■ Το Mesosulfuron-methyl είναι παρεµποδιστής του ενζύµου οξυκογαλακτική συνθετάση (ALS). 

■ Έπειτα από την απορρόφησή του από τα φύλλα, µεταφέρεται σε όλο το φυτό και ιδιαίτερα στους µεριστωµατικούς ιστούς.

■ Η υψηλή εκλεκτικότητά του οφείλεται στον ιδιαίτερα γρήγορο µεταβολισµό του στα σιτηρά εν συγκρίσει µε τα ζιζάνια στόχους.

■ ∆ρα κυρίως από τα φύλλα και δευτερευόντως από τη ρίζα.

Mefenpyr-diethyl (12%):

Η διάσπαση των δραστικών ουσιών σε µη φυτοτοξικά µόρια µέσα στο σιτάρι ενισχύεται από την καταλυτική δράση του αντιφυτοτοξικού παράγοντα Mefenpyr-diethyl:

■ Μειώνει την απορροφητικότητα και την ικανότητα µεταφοράς των δραστικών ουσιών στους ιστούς
του σιταριού.

■ Παρεµβαίνει στη βιοχηµική διαδικασία δράσης του ζιζανιοκτόνου.

■ Ενισχύει τη διάσπαση των δραστικών ουσιών εντός της καλλιέργειας.

Χρόνος εφαρµογής:

Aπό την αρχή του αδελφώµατος έως ότου ο δεύτερος κόµβος είναι τουλάχιστον 2 εκ. πάνω από τον πρώτο κόµβο.

Ταχύτητα δράσης:

Γενικά το ALTIVATE® 6 WG απαιτεί περίπου ένα µήνα για να ξεράνει εντελώς ένα ζιζάνιο. Μετά από την εφαρµογή του, τα πρώτα συµπτώµατα ξεκινούν σχεδόν µία εβδοµάδα µετά, µε την διακοπή της ανάπτυξης των ζιζανίων. Στις 2 εβδοµάδες εµφανίζονται χλωρωτικές κηλίδες και νεκρώνονται οι τρυφεροί βλαστοί, ενώ στις 4-6 εβδοµάδες έχουµε τον τελικό θάνατο των ζιζανίων-στόχων.

Ωστόσο: 

■ Η ταχύτητα δράσης του προϊόντος αυξάνεται όταν η εφαρµογή πραγµατοποιείται κάτω από ευνοϊκές συνθήκες (ικανοποιητική θερµοκρασία και υγρασία) και όταν τα ζιζάνια βρίσκονται σε µικρό στάδιο.

*Technical consultant FARMA-CHEM, Γεωπόνος M.Sc.