Καθοδόν η Μετατροπή Βιολογικών, πιθανώς η τελευταία χρονιά για αιτήσεις Διατήρησης μέσω των eco-schemes

Η επιλογή της ∆ιατήρησης των Βιολογικών στα eco-schemes φέτος θα συνεχίσει να είναι από πλευράς στρεµµατικής ενίσχυσης, η πιο συµφέρουσα επιλογή από τον κατάλογο των δράσεων. Ακόµα και µε µέση µείωση 40% στο πριµ, όπως αυτό πληρώθηκε,  µοιράζει ποσά που στο παρελθόν για να τα λάβει κάποιος από το πρασίνισµα έπρεπε να δηλώνει δικαιώµατα αξίας έως και 160 ευρώ το στρέµµα (π.χ βιολογική σταφύλι).

Στην ελιά πάντως οι παραγωγοί εµφανίζονται ιδιαίτερα δυσαρεστηµένοι µε τα 30 ευρώ το στρέµµα που πήραν, ποσό ιδιαίτερα χαµηλό. Αντίθετα στην αιγοπροβατοτροφία τα 19 ευρώ το στρέµµα δεν ήταν πολύ µακριά από τα προσδοκώµενα 24 ευρώ που είχαν λαµβάνειν. Το ζήτηµα βέβαια είναι να αποκλειστούν αυτή τη φορά όλες οι περιπτώσεις που δεν είναι πράγµατι βιολογικές παραγωγές (ενδεικτικά δηλώθηκαν 600.000 στρέµµατα βιολογικά βαµβάκι), µέσω των ελέγχων αλλά και των πιστοποιητικών. Σε αυτά τα πλαίσια αναµένεται νέα εγκύκλιος από τον ΟΠΕΚΕΠΕ για τις δηλώσεις που θα ανοίξουν εντός του Ιουνίου. 

Από την άλλη, την ερχόµενη εβδοµάδα σύµφωνα µε το ρεπορτάζ της Agrenda αναµένεται να βγουν στη δηµοσιότητα δύο προδηµοσιεύσεις για τις προκηρύξεις στα πλαίσια του Μέτρου Μετατροπή σε Βιολογικές Πρακτικές. Η µία πρόσκληση θα αφορά τη φυτική παραγωγή και τη ζωική και η άλλη τη µελισσοκοµία. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως την περασµένη Τετάρτη υπήρξε συνάντηση του αρµοδίου τµήµατος Βιολογικών του ΥΠΑΑΤ µε τον ΟΠΕΚΕΠΕ, για να ξεκαθαριστεί το πώς θα κινηθεί το νέο θεσµικό πλαίσιο ώστε όσοι πληρώθηκαν ∆ιατήρηση να µην βρουν και ορθάνοιχτη την πόρτα για ένταξη στην Μετατροπή.

Θα ξεπεράσει τα 400 εκατ. η αιτούμενη δαπάνη το 2025

Από τις πιο δηµοφιλείς επιλογές των eco-schemes αναµένεται να αποτελέσει για µία ακόµη χρονιά η δράση για τη ∆ιατήρηση της Βιολογικής Γεωργίας. Η φετινή, είναι πιθανό πάντως να είναι η τελευταία χρονιά που παραµένει αυτή η επιλογή στα eco-schemes, καθώς από το 2025 αναµένεται µία εκ βάθρων αναδιάρθρωση όλου του καθεστώτος του πρασινίσµατος.

Θα υπάρξει συγκεκριµένα µείωση των επιλέξιµων δράσεων και αναθεώρηση των πριµ µε βάση νέα µελέτη κόστους-διαφυγόντος εισοδήµατος που θα παραδοθεί αυτό το καλοκαίρι στις αρµόδιες αρχές από τους συµβούλους της ΚΑΠ. Ως εκ τούτου, λόγω και της ανεξέλεγκτης πορείας που πήραν τα πράγµατα το 2023 µε την απουσία ελέγχων, η διατήρηση της Βιολογικής Γεωργίας εξετάζεται να µετακινηθεί στο ΠΑΑ.

Παράλληλα, από του χρόνου θα πρέπει να ενταχθούν στη διατήρηση των Βιολογικών αγροτεµάχια που πληρώνονται έως σήµερα (µέχρι και φέτος οι δεσµεύσεις) από την 5η πρόσκληση του Προγράµµατος Αγροτικής Ανάπτυξης. Από αυτή τη δεξαµενή αναµένεται να προκύψει αιτούµενη δαπάνη 200 εκατ. ευρώ, συν τους όποιους νέους δικαιούχους και εκείνους που συνεχίζουν µέσω των eco-schemes.  Με βάση κάποιους υπολογισµούς, το 2025 αναµένεται λοιπόν ετήσια ζήτηση άνω των 400 εκατ. ευρώ για τη διατήρηση των Βιολογικών, την οποία δεν µπορούν να «σηκώσουν» από πλευράς µπάτζετ οι άµεσες ενίσχυσης. Ούτε βέβαια µπορούν να την ικανοποιήσουν και τα Προγράµµατα. Ωστόσο στο ΠΑΑ υπάρχει η µοριοδότηση και οι επιλαχόντες, δηλαδή αναγκαστικά κάποιοι µένουν εκτός Μέτρου µε την επιδότηση να µένει ατόφια. Σηµειώνεται πως την περασµένη προγραµµατική περίοδο τα Βιολογικά (µετατροπή και διατήρηση) απορρόφησαν περίπου 1 δις ευρώ κονδύλια, ενώ στο νέο ΠΑΑ προβλέπονται µόλις 300 εκατ. ευρώ (100 εκατ. ευρώ ετησίως) για την Μετατροπή.

Αναµένονται διαφοροποιήσεις φέτος στη διαδικασία αιτήσεων

Αναφορικά µε τα διαδικαστικά των δηλώσεων eco-schemes και τη διατήρηση των Βιολογικών, αναµένονται φέτος αλλαγές εκτός απροόπτου µε σοβαρούς ελέγχους ως προς την  επιλεξιµότητα των αγροτεµαχίων. Περισσότερο «φως» θα ρίξει νέα εγκύκλιος που αναµένεται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ µέχρι το τέλος του µήνα, η οποία θα αποσαφηνίζει τα παραπάνω.

Υπενθυµίζεται πως οι απαιτήσεις που υπήρχαν για τα δικαιολογητικά και οι ασυµβατότητες είχαν ως εξής:

Απαιτούµενα δικαιολογητικά για βιολογικά eco-schemes

Ενεργή σύµβαση του παραγωγού µε εγκεκριµένο Οργανισµό Ελέγχου και Πιστοποίησης (ΟΕΠ)

• Πιστοποιητικό το ο ποίο έχει εκδοθεί σε ηλεκτρονική µορφή µε χρήση του συστήµατος Traces από τον Οργανισµό Ελέγχου και
• Πιστοποίησης, µε τον οποίο είναι συµβεβληµένοι. Πιστοποιητικά τα οποία έχουν εκδοθεί πριν την υποχρέωση έκδοσης των πιστοποιητικών από το Traces και είναι σε ισχύ µέχρι την οριστικοποίηση της αίτησης του αιτούντα θα γίνονται αποδεκτά.

Ασυµβατότητες – Συµβατότητες

Σε επίπεδο αγροτεµαχίου η παρέµβαση δεν είναι συµβατή:

α) Με οποιοδήποτε άλλη οικολογική παρέµβαση του άρθρου 31 του καν. (ΕΕ) 2021/2115

β) Με την παρέµβαση Π3-70-2.1 - Ενισχύσεις για τη µετατροπή σε βιολογικές πρακτικές και µεθόδους (νεο-εισερχόµενοι στη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία) του Στρατηγικού Σχεδίου της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΣΣ ΚΑΠ) της Ελλάδας.

γ) Με οποιαδήποτε δράση του Μέτρου 11 «βιολογική γεωργία» και των γεωργοπεριβαλλοντικών δράσεων του Μέτρου 10 «Ενίσχυση για γεωργοπεριβαλλοντικές και κλιµατικές υποχρεώσεις» του ΠΑΑ 2014-2022 εφόσον τα αγροτεµάχια περιλαµβάνονται σε ενεργά Τεχνικά ∆ελτία των παραπάνω Μέτρων κατά το έτος της αίτησης. Ο έλεγχος γίνεται σε επίπεδο αγροτεµαχίου και όχι στο σύνολο της εκµετάλλευσης. Αγροτεµάχια που δεν είναι ενταγµένα στο Μέτρο 11 (σ.σ Βιολογική Γεωργία) και 10 (σ.σ Αγροπεριβαλλοντικά) µπορούν να ενισχυθούν στα πλαίσια του οικολογικού σχήµατος 31.9.

Ιδιαίτερα υψηλή η ενίσχυση έμεινε στην αιγοπροβατοτροφία

Από τα 235 εκατ. ευρώ που είχαν δεσµευθεί για τη διατήρηση στη Βιολογική Γεωργία, τελικώς κατανεµήθηκαν 162 εκατ. ευρώ στους δικαιούχους της δράσης. Τη µικρότερη µείωση στο πριµ σε σχέση µε όλους τους υπόλοιπους κλάδους παραγωγής βιολογικών αλλά και γενικότερα από όλες τις δράσεις eco-schemes, υπέστει η βιολογική αιγοπροβατοτροφία. Συγκεκριµένα η επιδότηση πληρώθηκε µειωµένη κατά 23% στους αιγοπροβατοτρόφους της ∆ράσης 9 και διαµορφώθηκε στα 19 ευρώ το στρέµµα βοσκότοπο (190 ευρώ ανά 1 ΜΜΖ/εκτάριο).

Παράλληλα στις αροτραίες καλλιέργειες, τα ψυχανθή και η µηδική που πληρώθηκαν µε 30 ευρώ το στρέµµα θεωρούνται από τις ευνοηµένες καλλιέργειες του καθεστώτος. Πάντως ειδικά η µηδική στο ΠΑΑ λαµβάνει µεγάλη µερίδα του λέοντος από τα κονδύλια των Βιολογικών µε πριµ ύψους 55 ευρώ το στρέµµα. 

Αντίθετα πολλά είναι τα παράπονα που ακούγονται από πλευράς των αυθεντικών βιοκαλλιεργητών στην ελιά, µε τα 30 ευρώ το στρέµµα που εισέπραξαν (ανέµεναν 50 ευρώ το στρέµµα) να µην τους ικανοποιούν. Σηµειώνεται εδώ πως η ελαιοκαλλιέργεια έχει υποστεί επίσης πλήγµα από τη σταδιακή κατάργηση των ιστορικών δικαιωµάτων που διατηρούσαν αρκετοί, και µέσω αυτών λάµβαναν τα τελευταία χρόνια υψηλή επιδότηση και στο πρασίνισµα.

Μοιάζει πάντως οξύµωρο το γεγονός πως για τις ίδιες ακριβώς δεσµεύσεις και τις ίδιες καλλιέργειες πληρώνονται διαφορετικά πριµ  µέσω των Προγραµµάτων Αγροτικής Ανάπτυξης και των eco-schemes. ∆ηλαδή για το έτος δέσµευσης του 2023, ένας ελαιοπαραγωγός ενταγµένος στο ΠΑΑ έλαβε 45,5 ευρώ το στρέµµα και ένας συνάδελφός του που, στη θεωρεία, και αυτός διατηρούσε τις βιολογικές πρακτικές πληρώθηκε µε 30 ευρώ ανά στρέµµα. Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να προβληµατίσει τις αρµόδιες αρχές και γι’ αυτό το λόγο συγκεντρώνει µεγάλες πιθανότητες η µεταφορά στον Β’ Πυλώνα των δεσµεύσεων της διατήρησης των Βιολογικών.

Οι επιδοτήσεις των Βιολογικών στηρίζονται στη µελέτη απώλειας εισοδήµατος από µία βιολογική καλλιέργεια σε σχέση µε µία συµβατική. Στη λογική αυτή υπολόγισαν πως  ένας παραγωγός µε βιολογική µηδική «χάνει» 57,4 ευρώ το στρέµµα άρα και το πριµ πρέπει να φτάνει αυτό το ποσό και ένας µε µηλοειδή χάνει 53,2 ευρώ το στρέµµα, δηλαδή λιγότερα. Όµως τελικά τα µηλοειδή πληρώθηκαν µε 33 ευρώ και η µηδική µε 30 ευρώ. Είτε λοιπόν οι περικοπές έγιναν τελείως αυθαίρετα, είτε κάτι είδαν ως προς την αυθεντικότητα της βιολογικής παραγωγής οι αρµόδιες αρχές και «τσεκούρωσαν» αναλόγως.

Δεν υπάρχει άλλο Μέτρο με τόση υψηλή επιδότηση       

Την ερχόµενη εβδοµάδα αναµένεται εκτός απροόπτου να βγουν στη δηµοσιότητα δύο προδηµοσιεύσεις για τις προκηρύξεις στα πλαίσια του Μέτρου Μετατροπής σε Βιολογικές Πρακτικές. Η µία πρόσκληση θα αφορά τη φυτική  παραγωγή και τη ζωική και η άλλη τη µελισσοκοµία. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως την περασµένη Τετάρτη υπήρξε συνάντηση του αρµοδίου τµήµατος Βιολογικών του ΥΠΑΑΤ µε τον ΟΠΕΚΕΠΕ, για να ξεκαθαριστεί το πώς θα κινηθεί το νέο θεσµικό πλαίσιο ώστε όσοι πληρώθηκαν ∆ιατήρηση να µην µην βρουν και ορθάνοιχτη την πόρτα για ένταξη στην Μετατροπή. Οι προδηµοσιεύσεις αυτές δεν σηµαίνει αυτόµατα και ότι ανοίγουν οι αιτήσεις καθώς πρώτα πρέπει να εκδοθούν οι προσκλήσεις. Ωστόσο θα αποτελέσουν έναν καλό οδηγό για το πώς πρέπει να κινηθούν οι αγρότες για τα eco-schemes. Συγκεκριµένα, λόγω της ασυµβατότητας όσοι µπουν στη Μετατροπή των Βιολογικών δεν θα έχουν δικαιώµα να επιλέξουν να ενταχθούν σε πολλές από τις δράσεις των eco-schemes. «Ατού» πάντως της πρόσκλησης είναι επίσης µε βάση τα µέχρι στιγµής δεδοµένα δεν αποκλείει τους αγρότες από τη διεκδίκηση και κρίσιµων δράσεων eco-schemes όπως για παράδειγµα τα 32 ευρώ για πιστοποιηµένο σπόρο χειµερινών σιτηρών και 60 ευρώ για πρωτεϊνούχα ψυχανθή/όσπρια (τιµές ενδεικτικές βάσει του ΣΣ ΚΑΠ).

Σε υψηλά επίπεδα οι επιδοτήσεις

Οι στρεµµατικές ενισχύσεις στο πρόγραµµα µετατροπής των βιολογικών (βλ. πίνακα) είναι αρκετά πιο υψηλές από τη διατήρηση. Φτάνουν µέχρι και τα 195 ευρώ το στρέµµα στην περίπτωση των κηπευτικών, ενώ διαχωρίζονται ελαφρώς οι επιδοτήσεις για την ελαιοποιήσιµη (69 ευρώ το στρέµµα) και την επιτραπέζια ελιά (71 ευρώ το στρέµµα). Αναφορικά µε την ένταξη, αυτή εξετάζεται ανά αγροτεµάχιο και όχι ανά ΑΦΜ. ∆ηλαδή ένας αγρότης που λαµβάνει επιδότηση για κάποια στρέµµατα στα βιολογικά (είτε eco-scheme, είτε µέσω της 5ης πρόσκλησης του ΠΑΑ) µπορεί να βάλει νέα αγροτεµάχια που δεν τα έχει δεσµεύσει στη νέα προκήρυξη. Η ζήτηση λοιπόν θα είναι αρκετά µεγάλη και θα παίξει σηµαντικό ρόλο η βαθµολογία που συγκεντρώνουν οι ενδιαφερόµενοι. Ο προϋπολογισµός αναµένεται να διαµορφωθεί στα 300 εκατ. ευρώ.

Συνοψίζοντας, οι κύριες πτυχές του προγράµµατος έχουν ως εξής:

Πρώτον: Στο πρόγραµµα θα προβλεφθεί µοριοδότηση και θα υπάρξουν επιλαχόντες σε αντίθεση µε την αντίστοιχη δράση της διατήρησης βιολογικής των οικολογικών σχηµάτων.

∆εύτερον: Η τριετής παραµονή στο πρόγραµµα είναι υποχρεωτική, σε αντίθεση µε τη διατήρηση των βιολογικών στα οικολογικά σχήµατα που οι δεσµεύσεις είναι ετήσιες.

Τρίτον: Η επιδότηση µπορεί να συνδυαστεί σε επίπεδο αγροτεµαχίου µε άλλες δράσεις οικολογικών σχηµάτων.

Τέταρτον: Η πρόσκληση αναµένεται να χωριστεί σε ήδη καλλιέργειας µε ξεχωριστό µπάτζετ. ∆ηλαδή, θα προβλεφθεί διαφορετικός προϋπολογισµός για τις αροτραίες και διαφορετικός για δέντρα-κηπευτικά, όπως έγινε στην 5η πρόσκληση της περασµένης περιόδου. Ως εκ τούτου και η µοριοδότηση θα µετρήσει ξεχωριστά.

Ξεχωριστή πρόσκληση για τους µελισσοκόµους

Για τη µελισσοκοµία θα προκηρυχθεί ξεχωριστεί δράση, µε τα ετήσια ποσά στήριξης να χωρίζονται σε κλάσεις:

• Για 20 – 110 κυψέλες ο µελισσοκόµος θα λαµβάνει ετησίως 1.650 ευρώ
• Για 111 – 200 κυψέλες 5.115 ευρώ.
• Για 201 – 300 κυψέλες θα λαµβάνει 8.580 ευρώ.
• Για 301 κυψέλες, 10.230 ευρώ.

Η πρόσκληση αυτή ενδεχοµένως θα εκδοθεί ταυτόχρονα µε το γενικό κάλεσµα για αιτήσεις στη Μετατροπή των Βιολογικών.