Η κυκλική οικονομία στη γεωργία συνίσταται σε πρακτικές που έχουν ως αποτέλεσμα το σύνολο της βιομάζας που παράγεται από τη γεωργία να υφίσταται βιοαποικοδόµηση και να καταλήγει πάλι στον αγρό ως εδαφοβελτιωτικό. Η δράση αυτή ενισχύεται από τα οικολογικά σχήματα της ΚΑΠ και τη ∆ράση 4: «Εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στη γεωργία»
Οι δικαιούχοι για 6-20 ευρώ/στρέµµα επιδότηση αναλαµβάνουν τη δέσμευση:
Α. Αφενός να συγκεντρώνουν τα υπολείµµατα των καλλιεργειών τους και να τα οδηγούν σε χώρο όπου θα γίνει η διαχείρισή τους µε τελικό αποτέλεσμα την παραγωγή κοµπόστ ή χωνεύµατος κατάλληλου για γεωργική χρήση εδαφοβελτίωσης.
Η διαχείριση των υπολειµµάτων είναι δυνατό να γίνεται:
- Από τον ίδιο το γεωργό που θα τα συγκεντρώνει σε κοµποστοσωρούς όπου θα κοµποστοποιούνται.
- Από αδειοδοτηµένη επιχείρηση που παράγει κοµπόστ για γεωργική χρήση χρησιµοποιώντας ως πρώτη ύλη µεταξύ άλλων και φυτικά υπολείµµατα.
- Από αδειοδοτηµένη µονάδα παραγωγής βιοαερίου που χρησιµοποιεί ως πρώτες ύλες αποκλειστικά γεωργικά υπολείµµατα, κτηνοτροφικά απόβλητα και βιοµάζα ενεργειακών φυτών.
Β. Αφετέρου να αποθέτουν εδαφοβελτιωτικό προερχόµενο από βιοαποδόµηση οργανικής ύλης προερχόµενης από τη γεωργία.
Υπό την έννοια αυτή αποδεκτά υλικά εδαφοβελτίωσης αποτελούν:
- Κοµπόστ που προέρχεται από την βιοαποικοδόµηση γεωργικών υπολειµµάτων και κτηνοτροφικών αποβλήτων. Αυτό µπορεί να παράγεται σε µονάδες παραγωγής κοµπόστ γεωργικής χρήσης ή να παράγεται από τον ίδιο το γεωργό µε την κοµποστοποίηση των δικών του υπολειµµάτων.
- Χώνευµα που προέρχεται από την αναερόβια χώνευση γεωργικών υπολειµµάτων και κτηνοτροφικών αποβλήτων. Ως επί το πλείστον το χώνευµα αυτό παράγεται σε µονάδες παραγωγής βιοαερίου.
- Επεξεργασμένη ιλύς αστικών λυμάτων που παράγεται σε µονάδες επεξεργασίας υγρών αστικών αποβλήτων. Στην προκειμένη περίπτωση η χρήση του συγκεκριµένου υλικού θα γίνεται µε τους όρους και προϋποθέσεις της οδηγίας 86/278/ΕΟΚ, όπως αυτή έχει ενσωµατωθεί στο Εθνικό ∆ίκαιο.
γ. Εναλλακτικά είναι δυνατό να γίνεται επί τόπου κοµποστοποίηση στο χωράφι. Αυτή συνίσταται σε ψεκασμό των υπολειµµάτων χωρίς να µετακινηθούν από το χωράφι, µε ειδικό σκεύασμα κοµποστοποιητικών μικροοργανισμών και ακολούθως ενσωμάτωση αυτών στο έδαφος.
Για πιο εύκολη διαχείριση και πλούσιο έδαφος τα οργανικά λιπάσματα
Τα οργανικά λιπάσµατα εµπλουτίζουν ουσιαστικά το έδαφος και δεν απορροφώνται άµεσα παρέχοντας λύσεις και για τη βιολογική γεωργία
Φιλικά προς το περιβάλλον, βιοδιασπώµενα και µε κλειδωµένο πριµ στα Οικολογικά Σχήματα, τα οργανικά λιπάσµατα σε όλες τους τις εκδόσεις (κοµπόστ, κοκκώδη αργής αποδέσµευσης, βιοδιεγέρτες, πέλλετ, κτλπ) αποτελούν κάτι παραπάνω από µια τάση της εποχής. Κατασκευάζονται από φυσικά συστατικά και έχουν πιο αργό ρυθµό απελευθέρωσης συγκριτικά µε τους κλασικούς ανόργανους τύπους. Η χρήση των οργανικών λιπασµάτων όλο και περισσότερο µπαίνει στη νοοτροπία των παραγωγών, διότι είναι αναγκαίο πλέον να γίνεται αναπλήρωση και εµπλουτισµός των εδαφών µε οργανική ουσία. Η οργανική ουσία παίζει καθοριστικό ρόλο στη γονιµότητα, την υδατοϊκανότητα και την αύξηση του ωφέλιµου µικροβιακού φορτίου των εδαφών. Ενδεικτικά, η πρώτη λίπανση των οπωρώνων είναι στενά συνδεδεµένη µε τη χρήση οργανικών λιπασµάτων, ώστε να γίνει η «συντήρηση» των καλλιεργειών. Οι χαµηλές θερµοκρασίες και η εποχή του ληθαργού στην δενδροκοµία δίνουν τη δυνατότητα για την προετοιµασία του χωραφιού µε προσθήκη οργανικής ουσίας αλλά και θρεπτικών ουσιών µε σταδιακή αποδέσµευση.
Αργός ρυθµός απελευθέρωσης, σηµαίνει ότι τα υλικά σε αυτά τα λιπάσµατα θα πρέπει να διασπαστούν από τους µικροοργανισµούς του εδάφους για τη σταδιακή απελευθέρωση του αζώτου, του φωσφόρου και του καλίου. Στην αργκό της γεωπονικής επιστήµης, η κύρια διαφορά µεταξύ οργανικών και χηµικών λιπασµάτων συνοψίζεται στο ότι τα οργανικά εµπλουτίζουν το έδαφος, ενώ τα χηµικά ταΐζουν το φυτό. Προτιµώνται συνήθως στη βιολογική καλλιέργεια, ενώ η χρήση τους συγκεντρώνει µικρότερη πιθανότητα να «κάψει» την οικονοµική καλλιέργεια λόγω µη ενδεδειγµένης χρήσης.
Εδώ και λίγα χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ρίξει µεγάλο βάρος στην µαζική υιοθέτηση οργανικών υλών θρέψης, διευκολύνοντας τόσο νοµοθετικά όσο και µε την µορφή πριµ, την απόκτηση µεριδίου στην ενδοκοινοτική αγορά λιπασµάτων. Ιδιαίτερα σηµαντική και µαζική είναι τα τελευταία χρόνια και η επέκταση στην αξιοποίηση εκχυλισµάτων φυκιών από συγκεκριµένα είδη αλγών και χουµικών ενώσεων (χουµικά, φουλβικά οξέα, χουµίνη) ως οργανιή βιοδιέγερση, µε ειδική θρέψη οργανικού τύπου αλλά διαφορετικής εφαρµογής συγκριτικά µε τα κλασικά βιοσκευάσµατα. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στην ιδιότητα των βιοδιεγερτών να αυξάνουν την ανθεκτικότητα των φυτών στις αβιοτικές καταπονήσεις, ιδιαιτέρως στις καταπονήσεις λόγω υδατικού και θερµικού στρες καθώς και στις δυσµενείς συνθήκες που δηµιουργούνται στη ριζόσφαιρα λόγω πληµµυρικών φαινοµένων και υψηλής αλατότητας εδάφους, οι οποίες αναµένεται να λαµβάνουν χώρα όλο και συχνότερα τα επόµενα χρόνια λόγω της κλιµατικής αλλαγής.
Η εφαρμογή κοπριάς δεν εγγυάται επάρκεια οργανικής ύλης
Οι καιροί έχουν αλλάξει και οι σύγχρονοι έτοιµοι τύποι οργανικής λίπανσης λίγη σχέση έχουν µε την «κοπριά του παππού» που χρησίµευε στα µποστάνια. Σε γενικές γραµµές παλιά χρησιµοποιούνταν υπολείµµατα είτε ζωικής (π.χ. κόπρανα ζώων) είτε φυτικής προέλευσης (φύλλα ελιάς ή στράφυλλα). Συνήθως η εφαρµογή γινόταν απευθείας στο χωράφι µε ενσωµάτωση πριν την έναρξη των βροχών. Τα παραπάνω οργανικά υλικά υπό προϋποθέσεις είναι αποτελεσµατικά και δεν κοστίζουν, όµως παρουσιάζουν και σοβαρά µειονεκτήµατα όπως: Άγνωστη σύνθεση, έντονη παρουσία σπόρων ζιζανίων, δυσκολία στην εύρεση, δυσχέρειες στην εφαρµογή, δυσοσµία, πιθανή παρουσία βλαβερών µικροοργανισµών και τελικά, µικρό ποσοστό µετατροπής τους σε ενεργό κλάσµα οργανικής ουσίας. Τα οργανικά λιπάσµατα του εµπορίου, έρχονται συσκευασµένα και τυποποιηµένα διαθέτοντας πολλά πλεονεκτήµατα σε σχέση µε τα παραπάνω. Κατά βάση, τα εµπορικά σκευάσµατα χρησιµοποιούνται σε µικρότερες ποσότητες ανά στρέµµα και είναι πολλές φορές πιο αποδοτικά ανά ευρώ που βγαίνει από την τσέπη του αγρότη.
Ολόκληρο το αφιέρωμα τηε Agrenda είναι διαθέσιμο εδώ
