Στη Δυτική Μεσσηνία, όπου η ελαιοκαλλιέργεια δεν αποτελεί απλώς μέρος της τοπικής οικονομίας αλλά έναν αναπόσπαστο πυλώνα της πολιτιστικής και περιβαλλοντικής ταυτότητας, η ΝΗΛΕΑΣ αναδεικνύει τη δυναμική της περιοχής με το διαδραστικό συμπόσιο Oli Day. Η εκδήλωση αυτή, που έχει καταστεί ήδη θεσμός, οργανώνεται με αφορμή την έναρξη της συγκομιδής της αρχέγονης ποικιλίας Μαυρολιάς και αποσκοπεί να καθιερώσει τη Μεσσηνία ως σημαντικό σταθμό στον παγκόσμιο ελαιοκομικό χάρτη.
Η κληρονομιά της ΝΗΛΕΑΣ
H γέννηση του ΝΗΛΕΑ το 2001 ήρθε σε μια κομβική στιγμή που όλα προμήνυαν ότι η γεωργία εισέρχεται σε μια νέα εποχή και ήταν η πρώτη ομάδα παραγωγών ελαιολάδου στην Ελλάδα που σύνδεσε την ελαιοκαλλιέργεια αφενός με το περιβάλλον και αφετέρου με την πιστοποίηση απαιτητικών προτύπων και τη συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά Έργα.
Στα 23 χρόνια που ακολούθησαν, η γνώση και εμπειρία κεφαλοποιήθηκαν και σήμερα ο ΝΗΛΕΑΣ είναι μια δυναμική οργάνωση ελαιοπαραγωγών που προσπαθεί να δει με αισιοδοξία το μέλλον, παρόλες τις δυσκολίες και τα αδιέξοδα.
Η ελαιοκαλλιέργεια στην Ελλάδα, διαχρονικά συνδεδεμένη με την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου, αποτελεί σημαντικό κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η ανθρωπογεωγραφία της ελληνικής χερσονήσου αφενός την περιόρισε σε μια παραδοσιακή δομή και αφετέρου δεν της επέτρεψε την επέκτασή της σε βάρος δασικών εκτάσεων, αλλά ούτε και να πάρει εντατική μορφή, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες. Παράλληλα με την φιλικότητα προς το περιβάλλον, έχει ενσωματωθεί σε αυτή πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα, υλικό και άυλο. Η περιβαλλοντική και η πολιτιστική διάσταση της Ελληνικής ελαιοκομίας αποτελούν τα ισχυρά συγκριτικά της πλεονεκτήματα.
Ως Ομάδα Παραγωγών η ΝΗΛΕΑΣ, κλείνοντας έναν εικοσιπενταετή κύκλο στον οποίο βίωσε τα δομικά προβλήματα της ελληνικής ελαιοκαλλιέργειας, αλλά και τις δυσκολιών στην προσπάθεια οργάνωσης της παραγωγής, αντιλήφθηκε ότι η καλύτερη επένδυση που μπορεί να κάνει είναι η ενσωμάτωση του περιβάλλοντος και του πολιτισμού στην παραγωγή ελαιολάδου, καθώς αποτελούν ανεκτίμητη κληρονομιά.
Επιστέγασμα των προσπαθειών στην παραπάνω κατεύθυνση υπήρξε η απόφασή του Συλλόγου να εγκαινιάσει τον Σεπτέμβριο του 2023 μια ετήσια εκδήλωση που φέρει τον τίτλο «Oliday: Διαδραστικό Συμπόσιο», η οποία σηματοδοτεί την έναρξη της συγκομιδής της ποικιλίας Μαυρολιά και με την προσδοκία η εκδήλωση να πραγματοποιείται κάθε χρόνο, αποτελώντας έναν ευρωπαϊκό ελαιοκομικό σταθμό.
Η Μαυρολιά, πολιτιστικός θησαυρός που αποτελεί το 40% της συνολικής ελαιοκαλλιέργειας
Η Μαυρολιά είναι μια μοναδική, αρχέγονη πρώιμη ποικιλία της δυτικής Μεσσηνίας, με επίκεντρο τη Δημοτική Κοινότητα Χώρας, η οποία καλλιεργείται από την εποχή του σοφού βασιλιά Νέστορα στην Αρχαία Πύλο, και που έχει διαμορφώσει καταλυτικά την ελαιοκομική ταυτότητα και το ανάγλυφο της περιοχής. Συγκεκριμένα, στην εν λόγω ζώνη η καλλιέργειά της αντιστοιχεί περίπου στο 30-40% της συνολικής καλλιέργειας ελαιοδέντρων. Πρόκειται για την αρχαιότερη γηγενή και πρωιμότερη ποικιλία της περιοχής (αναφέρεται και ως Χωραΐτικη), ο καρπός της οποίας συλλέγεται από τέλη Σεπτεμβρίου. Τα δέντρα που γλύτωσαν από την επέλαση του Ιμπραήμ είναι μνημεία και αυτό αποδεικνύεται από το μέγεθος του κορμού τους. Η μακροχρόνια ιστορία της χάνεται στο βάθος των αιώνων, δημιουργώντας ένα πολύτιμο πολιτιστικό απόθεμα, καθώς και ένα ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα τόσο για τον ΝΗΛΕΑ, όσο και για όλους τους παραγωγούς αλλά και τις ελαιουργικές επιχειρήσεις.
Το Διαδραστικό Συμπόσιο και οι Εκδηλώσεις του
Το 2ο Oliday, που θα πραγματοποιηθεί στις 27 και 28 Σεπτεμβρίου 2024, αναμένεται να προσφέρει μια πληθώρα δράσεων που θα περιλαμβάνουν: α) εκπαιδευτικές, προκειμένου να φέρει σε επαφή μαθητές με την ελαιοκαλλιέργεια, β) γαστρονομία για την ανάδειξη της επιτραπέζιας ποικιλίας μαυρολιά, γ) έκθεση γλυπτικής από ξύλο ελιάς και δ) συμπόσιο με συμμετοχή ανθρώπων από τον ελαιοκομικό κλάδο από όλη την Ελλάδα που ξεχωρίζουν με τη δράση τους στο πλαίσιο αναζήτησης βιωσιμότητας του παραδοσιακού μεσογειακού ελαιώνα στο μέλλον.
«Το ζήτημα της βιωσιμότητας της παραδοσιακής ελαιοκαλλιέργειας στη χώρα μας, είναι η πρώτη φορά που αναδεικνύεται από την περιφέρεια και από έναν ελαιοκομικό συνεταιρισμό, ο οποίος βιώνει τη συσσώρευση των προβλημάτων και τα αδιέξοδα. Πρόθεσή μας δεν είναι να παραμείνουμε σε διαπιστώσεις, αλλά να προτείνουμε έναν οδικό χάρτη για μια δυναμική και βιώσιμη παραδοσιακή ελαιοκομία» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Σύλλογος.
