Αροτραίες καλλιέργειες που απορροφούν σχεδόν 3πλάσιες ενισχύσεις σε σχέση µε τα έσοδα που λαµβάνει ο παραγωγός από το εµπόριο. ∆υναµικές δενδροκαλλιέργειες που µε καλή φροντίδα, τα έξοδα που έκανε ο αγρότης µπορεί να τα πάρει διπλά από την αγορά. Ορεινές προβατοτροφικές µονάδες που είναι σε θέση να διεκδικήσουν το µεγαλύτερο µερίδιο ενισχύσεων από τη νέα ΚΑΠ µε βάση το θετικό περιβαλλοντικό τους αποτύπωµα. Και ελαιώνες, που κινούνται σε ρηχά νερά έχοντας το χαµηλότερο ύψος προστιθέµενης αξίας ανά εκµετάλλευση σε σχέση µε όλα τα παραπάνω παραγωγικά συστήµατα.
Αυτά είναι µερικά από τα κύρια συµπεράσµατα της έκθεσης βιωσιµότητας για τα τέσσερα σηµαντικότερα καλλιεργητικά συστήµατα της Ελλάδας, η οποία έρχεται να µετρήσει κατά πόσο οικονοµικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά αποδίδουν µε βάσει στοιχεία από µεσαίου µεγέθους εκµεταλλεύσεις της χώρας. Μία έκθεση «ισχυρό εργαλείο», όπως την περιγράφουν οι συγγραφείς της, που µπορεί να χρησιµοποιηθεί για διάφορους σκοπούς, όπως η βελτίωση των πολιτικών στον πρωτογενή τοµέα και µπορεί επίσης να υποστηρίξει τους αγρότες να δουν πιο προσεκτικά τα πλεονεκτήµατα και τις αδυναµίες των εκµεταλλεύσεών τους, συµβάλλοντας έτσι στην υλοποίηση ενός βιώσιµου σχεδίου για το επάγγελµά τους.
Η συγκεκριµένη έκθεση µε τίτλο «Αξιολόγηση της βιωσιµότητας στο αγρόκτηµα. Παραδείγµατα από Ελληνικά Γεωργικά Συστήµατα», έχει συγκεντρώσει στοιχεία από 124 ελληνικές εκµεταλλεύσεις που προσέγγιζαν τα 90 στρέµµατα για τις δενδρώδεις καλλιέργειες, τα 220 στρέµµατα για τις αροτραίες και τα 170 παραγωγικά ζώα ανά κτηνοτροφική µονάδα. Η βιωσιµότητα τους µετρήθηκε ξεχωριστά βάσει των οικονοµικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών δεικτών:
Οικονοµικές αποδόσεις
Συνολική παραγωγή προς συνολικές εισροές: Είναι ένα µέτρο παραγωγικότητας σε επίπεδο εκµετάλλευσης, δηλαδή πόσα χρήµατα λαµβάνει από την αγορά σε σχέση µε τα πόσα ξοδεύει για την εκµετάλλευσή του. Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα, τις καλύτερες επιδόσεις έχουν οι δενδροκαλλιέργειες που για κάθε ευρώ εισροών λαµβάνει πίσω 2,58. ∆εύτεροι είναι οι ελαιώνες µε 2 ευρώ και τρίτοι έρχονται οι κτηνοτρόφοι µε 1,52 ευρώ. Τελευταίες οι αροτραίες που φαίνεται πως ο παραγωγός χάνει χρήµατα, καθώς για κάθε ένα ευρώ φροντίδας παίρνει από την αγορά µόλις 78 λεπτά.
Συνολικές επιδοτήσεις προς το οικογενειακό εισόδηµα: Οι συνολικές επιδοτήσεις (εξαιρουµένων των επενδύσεων) συγκρίνονται µε το εισόδηµα της οικογενειακής αγροτικής εκµετάλλευσης για να καθοριστεί σε ποιο βαθµό αυτό εξαρτάται από τις επιδοτήσεις και, κατά συνέπεια, πόσο ευαίσθητο θα µπορούσε να είναι σε περίπτωση αλλαγών πολιτικής. Εδώ έχουµε ξανά «πρωτιά» για τις δενδροκαλλιέργειες µε τις επιδοτήσεις να προσεγγίζουν το 25% του οικογενειακού εισοδήµατος. ∆εύτεροι οι ελαιώνες µε 32%. Στην τρίτη θέση είναι οι κτηνοτρόφοι που φαίνεται πως οι επιδοτήσεις που λαµβάνουν ξεπερνάνε το εισόδηµα που έχουν από το εµπόριο κατά 12%. Ξανά, τελευταίες οι αροτραίες που φαίνεται οι επιδοτήσεις να είναι 3,45 φορές µεγαλύτερες από το εισόδηµα που έχουν από το εµπόριο.
Διαβάστε επίσης: Περίεργο παιχνίδι της Διεπαγγελματικής Βάμβακος με τη διεθνή τιμή και τις προπωλήσεις
Οικογενειακό αγροτικό εισόδηµα προς µονάδα οικογενειακής εργασίας σε σύγκριση µε το εισόδηµα αναφοράς: Θεωρείται µια φάρµα ως οικονοµικά βιώσιµη εάν επιτύχει µια τιµή µεγαλύτερη από το 80% του εισοδήµατος αναφοράς, δηλαδή το µέσο εισόδηµα ενός εργαζοµένου στους µη γεωργικούς τοµείς της οικονοµίας. Για άλλη µία φορά οι αροτραίες τελευταίες στην κατηγορία αυτή καθώς οι παραγωγοί λαµβάνουν µόλις το 54% σου εισοδήµατος ενός εξωγεωργικά εργαζοµένου. Αντίστοιχα ποσοστά είναι 140% για τους κτηνοτρόφους, 158% για τους ελαιώνες και 202% για τις δενδροκαλλιέργειες.
Καθαρή προστιθέµενη αξία αγροκτήµατος: Τελευταίος δείκτης οικονοµικής βιωσιµότητας, αυτός της καθαρής προστιθέµενης αξίας της εκµετάλλευσης που είναι η αµοιβή στους σταθερούς συντελεστές παραγωγής (εργασία, γη και κεφάλαιο), είτε πρόκειται για εξωτερικούς είτε για οικογενειακούς παράγοντες. Εδώ, στην πρώτη θέση βρίσκονται οι δενδροκαλλιέργειες µε 26.457 ευρώ, δεύτεροι οι κτηνοτρόφοι µε 25.567, τρίτες οι αροτραίες µε 17.850 ευρώ και τέταρτοι οι ελαιώνες µε 16.875 ευρώ.
Περιβαλλοντική απόδοση
Η συνολική περιβαλλοντική απόδοση δείχνει ότι οι κτηνοτροφικές µονάδες κατατάσσονται πρώτες, µε οριακές αποκλίσεις από τον ελαιοκοµικό τοµέα. Στη συνέχεια, ακολουθούν οι δενδροκαλλιέργειες, ενώ οι αρόσιµες έχουν σηµαντική διαφορά από όλα τα άλλα εξεταζόµενα αγροτικά συστήµατα. Αξίζει επίσης να σηµειωθεί ότι οι κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις ξεπερνούν όλα τα άλλα γεωργικά συστήµατα σε τρία από τα πέντε επιµέρους κριτήρια που χρησιµοποιήθηκαν για τη µέτρηση της περιβαλλοντικής απόδοσης. Όσον αφορά την προτεραιότητα, όσον αφορά τα κριτήρια που χρησιµοποιήθηκαν, το ισοζύγιο αζώτου έχει το υψηλότερο βάρος στο 50%, ακολουθούµενο από τη χρήση φυτοπροστατευτικών στο 25%, το ποσοστό της καλλιεργήσιµης γης µε κίνδυνο νιτρορύπανσης στο 12%, την κατανάλωση νερού ανά κιλό προϊόντος στο 8%, και εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου στο 5%.
Κοινωνικές αποδόσεις
Η υψηλότερη συνολική κοινωνική απόδοση παρατηρήθηκε για τις κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις, ακολουθούµενη από τις αροτραίες καλλιέργειες, τις δενδροκαλλιέργειες και, τέλος, από τους ελαιοπαραγωγούς. Οι υψηλές επιδόσεις των κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων σε δύο κύρια επιµέρους κριτήρια (συνολική εργασία που προσφέρουν σε ετήσιες µονάδες εργασίας και συµβουλευτικές επαφές ανά έτος ανά εκµετάλλευση) εξηγούν την υψηλή συνολική κοινωνική τους απόδοση, σύµφωνα µε τους συγγραφείς.
Διαβάστε αναλυτικό ρεπορτάζ στην εφημερίδα Agrenda που κυκλοφορεί το Σάββατο 11 Ιουλίου μαζί με το περιοδικό Ελαίας Καρπός.
