Μετά την απρόσµενα ανοδική πορεία των τιµών στο σκληρό σιτάρι, τους τελευταίους µήνες και λίγο πριν τη σπορά, προτεραιότητα για τους καλλιεργητές περισσότερο από ποτέ είναι να πετύχουν υψηλή παραγωγή. Ξεκινώντας, σύµφωνα µε τους γεωπόνους, η επιτυχία µιας ποιοτικής εγκατάστασης της καλλιέργειας είναι ένα πρώτο και κρίσιµο βήµα ώστε να επιτευχθεί ο στοχευµένος αριθµός στάχεων και η οµοιοµορφία που απαιτείται για υψηλές αποδόσεις. Για παράδειγµα µη σταθερό βάθος σποράς θα οδηγήσει σε ανεπαρκή και ανοµοιογενή εµφάνιση φυτών, µε αποτέλεσµα να µην αναδειχθεί ικανοποιητικός αριθµός µελλοντικών στάχεων.
Κύριος στόχος του καλλιεργητή είναι η υψηλή παραγωγή, το ύψος της οποίας καθορίζεται από τον αριθµό των κόκκων επί το βάρος τους. Αυτό σηµαίνει ότι κατά τη συγκοµιδή πρέπει να έχουµε 500.000-700.000 στάχεις ανά στρέµµα, το οποίο προϋποθέτει οµοιόµορφη εγκατάσταση, απαιτούµενο αριθµό φυτών και αδελφιών µέχρι το τέλος του αδελφώµατος, αλλά και διατήρηση των παραγωγικών αδελφιών µέχρι την εµφάνιση του φύλλου - σηµαία. Στόχος των παραγωγών είναι να υπάρχει ένα κύριο στέλεχος µε ένα ή δύο παραγωγικά αδέρφια.
Όσον αφορά τον αριθµό των σταχιδίων ανά στάχυ, αυτός καθορίζεται από το µέσο µέχρι το τέλος του αδελφώµατος. Τα ανθίδια ανά σταχίδιο καθορίζονται από την έναρξη του καλαµώµατος µέχρι και τον δεύτερο κόµβο. Οι κόκκοι ανά σταχίδιο καθορίζονται από την έναρξη της ανθοφορίας µέχρι και το γέµισµα των σπόρων. Το βάρος των κόκκων καθορίζεται από την έναρξη του γεµίσµατος των σπόρων µέχρι και την ωρίµανσή τους. Για υψηλές αποδόσεις αυτό που µετράει δεν είναι ο αριθµός των στάχεων ανά φυτό αλλά ο αριθµός ανά τετραγωνικό. Ο µεγάλος αριθµός αδελφιών ανά φυτό φαίνεται εντυπωσιακός, αλλά στην πραγµατικότητα µπορεί να µειώσει τις αποδόσεις. Υψηλότερες αποδόσεις επιτυγχάνονται από ένα στάχυ από το κύριο στέλεχος και από ένα µε δύο στάχεις από τα αντίστοιχα αδέλφια. Για κάθε αδέλφι µετά τον αριθµό δύο η απόδοση µειώνεται δραµατικά.
Όσα θρεπτικά αποµακρύνονται, να επιστρέφονται
Τέλος, σχετικά µε τη λίπανση, ο παραγωγός πρέπει να θυµάται τρεις κανόνες που διέπουν τη χορήγηση λιπασµάτων: Πρώτον, το νόµο της αντικατάστασης, δηλαδή όσα θρεπτικά από το χωράφι αποµακρύνθηκαν, θα πρέπει µε κάποια λίπανση να επιστραφούν. ∆εύτερον, το νόµο του ελαχίστου, που αναφέρει πως η απόδοση θα εξαρτηθεί από το στοιχείο που βρίσκεται σε έλλειψη. Και τρίτον, το νόµο της φθίνουσας απόδοσης, που σηµαίνει ότι όταν φτάσει ένα όριο η παραγωγή, µετά από λίγο θα πέφτει ανεξάρτητα της λίπανσης. Κατά την κοινή γραµµή, στη βασική λίπανση χορηγείται το σύνολο της ποσότητας σε φώσφορο και κάλιο και ένα µέρος της ποσότητας του αζώτου. Το άζωτο πρέπει να χορηγείται σε αµµωνιακή µορφή, έτσι ώστε να µην εκπλύνεται εύκολα µε τις βροχές του χειµώνα και σε ποσότητα µέχρι 6 λιπαντικές µονάδες. Επιπλέον, η χορήγηση της επιφανειακής λίπανσης σε δύο δόσεις παίζει σηµαντικό ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας του παραγόµενου προϊόντος. Η µια επιφανειακή δόση µπορεί να χορηγηθεί στο αδέλφωµα (µέχρι και την έναρξη του καλαµώµατος) και η άλλη πριν από το ξεστάχυασµα, για βελτίωση της ποιότητας αυξάνοντας σηµαντικά την πρωτεΐνη σε ποσοστό µεγαλύτερο του 13%.
Στην πρώιµη σπορά τα περισσότερα παραγωγικά αδέρφια
Μεγάλης σπουδαιότητας είναι η σωστή σπορά, στον κατάλληλο χρόνο, µε τον κατάλληλο τρόπο. Στα πλεονεκτήµατα της πρώιµης σποράς η καλύτερη διευθέτηση των εργασιών και του χρόνου, η ισχυρότερη ανάπτυξη της καλλιέργειας πριν την είσοδο στον χειµώνα, η λιγότερη ποσότητα σπόρου σποράς λόγω ευνοϊκότερων συνθηκών και ο υψηλότερος αριθµός παραγωγικών αδελφιών. Αντίστοιχα, στα µειονεκτήµατα, ο υψηλότερος κίνδυνος εµφάνισης ζιζανίων, εντόµων και ασθενειών λόγω µεγαλύτερου κύκλου ανάπτυξης των φυτών, ιδίως κατά την πρώτη ανάπτυξη το φθινόπωρο καθώς και ο κίνδυνος υπερβολικής φυτικής ανάπτυξης.
Όσον αφορά την όψιµη σπορά, στα πλεονεκτήµατά της περιλαµβάνεται το χαµηλότερο ρίσκο προσβολής από έντοµα, ασθένειες και ζιζάνια και η δυνατότητα διάθεσης του χωραφιού αν έχει προηγηθεί καθυστερηµένη συγκοµιδή καλαµποκιού. Αντίθετα απαιτείται µεγαλύτερη ποσότητα σπόρου σποράς και πιθανόν επιπρόσθετη φθινοπωρινή λίπανση, καθώς και περισσότερες µονάδες αζώτου για να υποστηριχτεί ο µεγαλύτερος κύκλος της καλλιέργειας. Ιδιαίτερα σηµαντικό είναι να πετύχουµε κατά τη σπορά το βέλτιστο βάθος. Ιδανικά το σιτάρι θα πρέπει να σπέρνεται σε βάθος 2,5 µε 5 εκατοστά, αν και αυτό εξαρτάται από την εδαφική υγρασία. Σε όψιµες διαδικασίες θα πρέπει να επιλέγονται πιο επιφανειακές σπορές, µε την ιδανική θερµοκρασία εδάφους για καλύτερο φύτρωµα στο εύρος µεταξύ 15 και 20oC. Σε θερµοκρασίες εδάφους κάτω από 4oC, οι σπόροι δεν θα βλαστήσουν, ενώ σε θερµοκρασίες άνω των 20 oC µπορεί να προκληθεί υπερβολικό αδέλφωµα. Καθώς αυξάνουµε το βάθος της σποράς ουσιαστικά καθυστερούµε την εµφάνιση του φυτού, την ανάπτυξή του και συνεπώς τον σχηµατισµό των αδελφιών.
