Της Σοφίας Σπύρου
Η φετινή εκτίμηση για την παραγωγή Κονσερβολιάς Άμφισσας στον κάμπο των Δελφών ανέρχεται σε 4.000 τόνους, δηλαδή περίπου το ένα τρίτο της δυναμικότητας του ιστορικού ελαιώνα. Σίγουρα η πρόβλεψη δεν εντυπωσιάζει, όμως δείχνει ότι η εικόνα της ελαιοκαλλιέργειας γύρω από την Άμφισσα αλλάζει. Τα προβλήματα, όπως η μειωμένη παραγωγή, η έλλειψη ποιοτικού ελέγχου και τυποποίησης, που θα μπορούσε να προσθέσει υπεραξία στην ΠΟΠ Κονσερβολιά Άμφισσας, η παραμέληση κι εγκατάλειψη των κτημάτων και η έλλειψη άρδευσης, έχουν συσσωρευθεί και αποτέλεσαν ισχυρά εμπόδια στην ανάπτυξη της δυναμικής και την οικονομική βιωσιμότητα του μεγαλύτερου ενιαίου και αρχαιότερου ελαιώνα της χώρας. Όμως τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί θετικές αλλαγές, στις οποίες έχει συντελέσει και η πρωτοβουλία της ΕΑΣ Άμφισσας για τον εκσυγχρονισμό της ελαιοκαλλιέργειας μέσα από ευρωπαϊκά κι εθνικά προγράμματα βελτίωσης της ποιότητας παραγωγής, καθώς και αναβάθμισης των εγκαταστάσεων του συνεταιρισμού, που υπόσχονται να δώσουν νέες προοπτικές στο ισχυρό ΠΟΠ προϊόν.
Πώς έμεινε πίσω η Άμφισσα
Η φθίνουσα πορεία της παραγωγής βρώσιμης ελιάς Άμφισσας καταγράφεται ήδη από τη δεκαετία του 1980. «Ο ελαιώνας έχει καλή και δυναμική παραγωγική δυνατότητα, αλλά αυτό εξαρτάται από τον καιρό και τις βροχοπτώσεις, γιατί δυστυχώς το μεγαλύτερο τμήμα του δεν αρδεύεται. Όταν ο καιρός δεν ευνοεί για να είναι παραγωγικά τα δέντρα, οι ιδιοκτήτες απογοητεύονται και στρέφονται σε αστικά επαγγέλματα που είναι και πιο προσοδοφόρα με αποτέλεσμα μεγάλο τμήμα του ελαιώνα, να είναι παραμελημένο», θα πει ο Ηλίας Ξηρός, πρόεδρος της ΕΑΣ Άμφισσας. Γνώστες της περιοχής επισημαίνουν ότι έως και 30% του ελαιώνα δεν καλλιεργείται συστηματικά ενώ περισσότερο από το 70% δεν αρδεύεται. Επιπλέον η μαύρη ελιά έχει ειδικές ανάγκες διαχείρισης, είναι γινωμένο προϊόν, πρέπει να μεταφέρεται με πολλή προσοχή, γιατί δεν αντέχει όπως η πράσινη ελιά που είναι ξυλώδες προϊόν με αποτέλεσμα να μαλακώνει. Γι’ αυτόν το λόγο αλλά και επειδή η τιμή της ελιάς δεν ήταν αρκετά ελκυστική, βλέπουμε ότι πολλοί καλλιεργητές δίνουν το προϊόν για ελαιοποίηση», συμπληρώνει ο ίδιος.
Ανάσα στον παραγωγό
η τυποποίηση του προϊόντος
Η νέα επένδυση σε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις της ΕΑΣ Άμφισσας εδώ κι ένα χρόνο, όμως, έχει αλλάξει και έχει δώσει νέες προοπτικές στην Κονσερβολιά για τα μέλη του Συνεταιρισμού. Έως το 2017 η Κονσερβολιά Άμφισσας, που έστελνε στις αγορές ο Συνεταιρισμός συσκευαζόταν σε βαρέλια 150 κιλών ή τενεκέδες 13 κιλών με την τιμή παραγωγού να ανέρχεται στα 1.40 ευρώ ανά κιλό. Με τις νέες γραμμές συσκευασίας που διαθέτει όμως το νέο εργοστάσιο, που μπήκε στην παραγωγή το 2017, ο Συνεταιρισμός μπορεί να στείλει πράσινη ή μαύρη ελιά σε μικρές συσκευασίες στα ράφια της Ελλάδας και του εξωτερικού. «Φέτος περιμένουμε να παραλάβουμε 800-900 τόνους στις νέες εγκαταστάσεις από τους οποίους θέλουμε και μπορούμε να συσκευάσουμε 200-300 τόνους σε γυάλινο βαζάκι ή πλαστική συσκευασία που ξεκινά από 120 γραμμάρια έως το μέγεθος που μπορεί να απαιτεί ο πελάτης. Η τυποποίηση μπορεί να αυξήσει την τιμή παραγωγού δίνοντας μια κρίσιμη ανάσα αφού περιμένουμε ότι μπορεί να επιτρέψει περίπου 1.80-190 ευρώ ανά κιλό στα μέλη του Συνεταιρισμού», θα πει ο κ. Ξηρός.
Προγράμματα που εκσυγχρόνισαν την καλλιέργεια της ελιάς
Στη βελτίωση της προοπτικής του προϊόντος της ΕΑΣ Άμφισσας συνέβαλαν και τρία προγράμματα στήριξης της ελαιοκαλλιέργειας, που εκπονήθηκαν την περασμένη δεκαετία από εθνικούς πόρους από τα οποία τα πιο σημαντικά αποτελέσματα έδωσε το πρόγραμμα του ΟΕΦ της τριετίας 2012-2015. Το εν λόγω πρόγραμμα έδωσε αποφασιστική ώθηση στην αναβάθμιση της ποιότητας του προϊόντος, κυρίως μέσα από την ανάπτυξη της ιχνηλασιμότητας που ως σήμερα συνοδεύει το προϊόν του Συνεταιρισμού. Όπως θα πει η Πέγκυ Καραγεώργου, γεωπόνος του ΕΑΣ και υπεύθυνη για το πρόγραμμα «γίνεται πλέον καταγραφή της ελιάς όταν παραλαμβάνεται ο καρπός και αναφέρεται σε ποιες δεξαμενές αποθηκεύεται. Κατά τη συσκευασία επιλέγεται το προϊόν, τόσο οι ελιές όσο και τα υλικά συσκευασίας που χρησιμοποιούνται. Έτσι, ανά πάσα στιγμή η οργάνωση έχει εικόνα του περιεχομένου κάθε δεξαμενής, ενώ μπορεί, αν χρειαστεί, να γνωρίζει για μια συσκευασία από ποιους προμηθευτές προήλθε», συμπληρώνει. Με τους πόρους του ίδιου προγράμματος παράλληλα περίπου 580 μέλη της ΕΑΣ Άμφισσας εκπαιδεύτηκαν σε ορθές πρακτικές και πιστοποιήθηκαν κατά AGRO κατά τη διάρκεια των χρόνων του προγράμματος. Επιπλέον αναβαθμίστηκε ο τεχνολογικός εξοπλισμός της ΕΑΣ με την απόκτηση μηχανημάτων όπως χρωματοδιαλογέα για τη βελτίωση του ελέγχου ποιότητας του καρπού. Παράλληλα άλλα προγράμματα που έτρεξαν την τελευταία δεκαετία αφορούν στον «Παραδοσιακό Ελαιώνα της Άμφισσας» και στη βιολογική καλλιέργεια ελιάς.
Το μεγάλο έργο της άρδευσης
Αποφασιστικό ρόλο στην ανάπτυξη της δυναμικής του ελαιώνα της Άμφισσας θα παίξει η ολοκλήρωση μεγάλου έργου για τον εκσυγχρονισμό του δικτύου που βρίσκεται σε εξέλιξη. Το έργο προβλέπει υπόγειες σωληνώσεις 167 χλμ. από τα οποία ήδη έχουν τοποθετηθεί περίπου 100 χλμ. σε όλη την έκταση του ελαιώνα ενώ διαθέτει κρουνούς υδροληψίας ανά 50 στρέμματα. Σήμερα μετά από τροποποίηση της αρχικής μελέτης και της σχετικής σύμβασης και σύμφωνα με τον Βαγγέλη Κατσαγούνο, Αντιπεριφερειάρχη Φωκίδας, το έργο προβλέπεται να ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2019 ενώ συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ.
