Ανάκαμψη των τιμών ελαιολάδου στην επερχόμενη εμπορική χρονιά προδιαγράφει στην τελευταία έκθεσή του και το αμερικανικό υπουργείο Γεωργίας (USDA), με τα στοιχεία του να δείχνουν ταυτόχρονη μείωση της παραγωγής στο σύνολο των παραγωγικών κέντρων της Μεσογείου, πλην της Ισπανίας.
Ειδικότερα, το USDA εκτιμά ότι η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου την περίοδο 2020/21 θα μειωθεί σε 3,03 εκατ. τόνους, από 3,12 εκατ. τόνους που παρήχθησαν κατά το έτος συγκομιδής 2019/20. Τα δεδομένα του USDA βασίζονται σε αναφορές από τις κύριες χώρες παραγωγής και σε πληροφορίες από άλλες δημόσιες και ιδιωτικές πηγές.
Το τμήμα εκτιμά ότι η μεγαλύτερη μείωση της παραγωγής θα πραγματοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με εξαίρεση την Ισπανία. Από την άλλη πλευρά της Μεσογείου, δύο από τους σημαντικότερους παίκτες στην περιοχή, η Τυνησία και η Τουρκία, αναμένεται να έχουν χαμηλότερες συγκομιδές από το 2019. Οι αναλυτές ελαιολάδου στην Ισπανία συμφωνούν πλήρως με τις εκτιμήσεις του USDA και προβλέπουν ότι η εκστρατεία για το ελαιόλαδο την περίοδο 2020/21 θα μοιάζει με αυτήν του 2018/19 στη λεκάνη της Μεσογείου.
Ενώ το τμήμα αναμένει μείωση της παραγωγής ελαιολάδου, εκτιμά μια αύξηση στην παγκόσμια κατανάλωση ελαιολάδου. Η αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με τα οφέλη για την υγεία του ελαιολάδου, σε συνδυασμό με τις διαρκώς χαμηλές τιμές, θα είναι οι κύριοι παράγοντες για την αύξηση της κατανάλωσης.
Στην έκθεση, το USDA προβλέπει επίσης ότι η αύξηση της κατανάλωσης και η μείωση της παραγωγής θα οδηγήσουν σε μείωση των αποθεμάτων ελαιολάδου της ΕΕ, προϋπόθεση για πιθανή ελαφρά ανάκαμψη των τιμών μέσα στο 2020/21.
Η μεγάλη στροφή των Ισπανών
Εν τω μεταξύ τεράστιο ενδιαφέρον παρουσιάσει η μεγάλη στροφή στον τρόπο ανάπτυξης της ελαιοκαλλιέργειας που επιχειρεί η Ισπανία και η οποία θα επηρεάσει πολύ σύντομα το σύνολο των εξελίξεων στην αγορά ελαιολάδου τόσο στον ευρωπαϊκό νότο όσο και διεθνώς.
Ειδικότερα, με ένα πλάνο δέκα θέσεων ο υπουργός Γεωργίας της Ισπανίας Luis Planas, επιχειρεί μια τεράστια αναπροσαρμογή στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας, σε ότι αφορά το ελαιόλαδο, ενδεχομένως και στην ανάγκη να προλάβει τα χειρότερα, όσο οι ελαιοπαραγωγοί της χώρας του ετοιμάζονται ξανά για μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις αντίστοιχες με αυτές που ακινητοποίησαν τη Μαδρίτη τον Οκτώβριο του 2019.
Άμεσες παρεμβάσεις στην αγορά που θα διαμορφώσουν άλλες ισορροπίες προσφοράς και ζήτησης, αυστηροποίηση του πλαισίου της ιχνηλασιμότητας, προώθηση της τυποποίησης και ενίσχυση των προγραμμάτων προώθησης, συνιστούν τις βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες κινήσεις της ισπανικής ηγεσίας για την στήριξη του κλάδου του ελαιολάδου, ενώ μακροπρόθεσμα περιλαμβάνεται ειδική ενίσχυση των παραγωγών μέσω του πρώτου και του δεύτερου πυλώνα της νέας ΚΑΠ.
Η δέσμη 10 μέτρων των Ισπανών έχει ως ακολούθως:
1. Εθελοντικό σύστημα μείωσης παραγωγής ως μέτρο αυτορρύθμισης για τους συνεταιρισμούς (που αντιπροσωπεύουν το 67% της παραγωγής ελαιολάδου) ώστε να περιορίσουν έως και 10% την παραγωγή τους όποτε η προσφορά σε μια εμπορική περίοδο είναι πολύ υψηλή, κάτι που θα εξασφάλιζε σταθερότητα των τιμών.
2. Πρότυπα ποιότητας για την εδραίωση της πρώιμης συγκομιδής ελιών. Με αυτόν τον τρόπο το υπουργείο της Ισπανίας υπολογίζει ότι από την μια θα μειωθούν οι όγκοι, από την άλλη το ελαιόλαδο θα αποκτήσει μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία.
3. Ρύθμιση της παραγωγής ελαιολάδου στον τομέα της μεταποίησης. Με αυτόν τον τρόπο μέρος του ελαιολάδου που παράγεται και συσκευάζεται σε μια ορισμένη χρονική περίοδο θα μπορούσε να αποθεματοποιηθεί προσωρινά.
4. Νέα πρότυπα τυποποίησης και σήμανσης, που διαφοροποιούν το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο το οποίο έχει παραχθεί από αλυσίδες παραγωγής υψηλού κόστους, όπως είναι οι παραδοσιακοί ελαιώνες. Αυτό θα εξασφαλίζει προστιθέμενη αξία που συνδέεται με κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη του προϊόντος.
5. Νέο ποιοτικό πρότυπο για το ελαιόλαδο. Βασιλικό διάταγμα που βρίσκεται ήδη υπό επεξεργασία και σκοπός του οποίου είναι η βελτίωση της ποιότητας και της ιχνηλασιμότητας του ελαιολάδου και η ενίσχυση του ελέγχου του.
6. Προγράμματα προώθησης. Αύξηση της κατανομής του προϋπολογισμού για την πραγματοποίηση περισσότερων εκστρατειών, ιδίως στην ΕΕ και σε αγορές Τρίτων χωρών, για τη διάδοση του ελαιολάδου, ένα πολύ υγιές προϊόν και έμβλημα της Μεσογειακής Διατροφής.
7. Στη νέα ΚΑΠ πρόβλεψη στήριξης του βασικού εισοδήματος των παραγωγών που διαχειρίζονται παραδοσιακούς ελαιώνες, μέσω συνδεδεμένων και άμεσων ενισχύσεων αλλά και eco-schemes δενδρωδών καλλιεργειών.
8. Διαμόρφωση συγκεκριμένων προγραμμάτων για τον ελαιοκομικό τομέα στη μελλοντική ΚΑΠ, τα οποία θα συνδυάζουν κονδύλια από τον πρώτο πυλώνα, μαζί με ειδικά μέτρα, αντίστοιχα εκείνων που εφαρμόζονται στον αμπελοοινικό τομέα. Τα προγράμματα αυτά θα μπορούν να ρυθμίζουν την προσφορά αλλά και να επιδοτούν την ποιότητα.
9. Αύξηση των βιολογικών ελαιώνων μέχρι το 2030, μέσω κινήτρων που θα διαμορφωθούν στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ. Το μέτρο αυτό θα επιτρέψει τον τριπλασιασμό των εκτάσεων βιολογικών αμπελώνων σε ορίζοντα δεκαετίας.
10. Μέσω της ΚΑΠ, αναδόμηση του παραδοσιακού ελαιώνα, μέσω προγραμμάτων ανάπτυξης που θα επιτρέψουν την αγορά εξοπλισμού που θα μειώσει αισθητά το κόστος παραγωγής. Πρόκειται για έντονα εξατομικευμένες εκμεταλλεύσεις, οι οποίες με τα κονδύλια του ταμείου αγροτικής ανάπτυξης θα υποστούν ευνοϊκές δομικές αλλαγές που θα αυξήσουν την παραγωγικότητά τους και θα συμπιέσουν τα κόστη.
