Συγκεκριμένα, επίβλεψη και προληπτικές ή κατασταλτικές επεμβάσεις πρέπει να πραγματοποιήσουν αυτή την περίοδο οι ελαιοπαραγωγοί για το κυκλοκόνιο, την καρκίνωση και την καπνιά.
Καρκίνωση ή Φυματίωση της ελιάς (Pseudomonas syringae subsp. Savastanoi)
Ζημιά / Συμπτώματα:
Δημιουργεί χαρακτηριστικούς υπερπλαστικούς όγκους (καρκινώματα) σε κλαδίσκους και κλάδους, στον κορμό, στις ρίζες καθώς και ξήρανση των κλαδίσκων και κλάδων με αποτέλεσμα την εξασθένηση των δένδρων και την μείωση της παραγωγής. Ενίοτε προσβάλλει φύλλα και καρπούς στους οποίους σχηματίζονται κηλιδώσεις.
Συνθήκες Μόλυνσης:
Η συχνότητα της ασθένειας σχετίζεται με τις βροχοπτώσεις και είναι πιο έντονη σε περιοχές με μεγάλες βροχοπτώσεις ή τις έντονα βροχερές χρονιές. Διασπείρεται εύκολα από το νερό καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Τα βακτήρια επιβιώνουν στα καρκινώματα και ως επίφυτα σε φύλλα και κλαδιά. Τα φυτοπαθογόνο βακτήριο ελευθερώνεται από τα καρκινώματα και μολύνει μόνο μέσω πρόσφατων πληγών που προκαλούνται από την πτώση των φύλλων, τα τραύματα κατά τη συλλογή του ελαιόκαρπου και το κλάδεμα ή τις ρωγμές του φλοιού που δημιουργούνται με τον παγετό. Ο τραυματισμός των δένδρων από παγετό μπορεί να οδηγήσει σε επιδημίες της ασθένειας επειδή η αποφύλλωση και ο διαχωρισμός του φλοιού που προκαλούνται, συνήθως συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του χειμώνα που συμβαίνουν βροχές που εξαπλώνουν την ασθένεια. Σοβαρά προβλήματα παρουσιάζονται στην περιοχή μας, ιδιαίτερα στην ποικιλία Κορωνέικη, που είναι ευαίσθητη στην ασθένεια.
Μέτρα Αντιμετώπισης
Προκειμένου να παρεμποδιστούν οι προσβολές και η μετάδοση της καρκίνωσης, συνιστάται η επιμελής εφαρμογή των παρακάτω προληπτικών καλλιεργητικών πρακτικών.
- Αφαίρεση και καταστροφή με φωτιά των προσβλημένων βλαστών, με ξηρό καιρό. Κατά τη διάρκεια της εργασίας τα εργαλεία κλαδέματος να απολυμαίνονται συνεχώς με εμβάπτιση σε οινόπνευμα ή σε διάλυμα 5% φορμόλης.
- Να αποφεύγεται το κλάδεμα ή το καθάρισμα των δένδρων με βροχερό καιρό. Αμέσως μετά το κλάδεμα, μετά από χαλάζι ή παγετό καθώς και μετά από κάθε περίπτωση 2 δημιουργίας πληγών (π.χ. ράβδισμα κ.ά.) και ιδιαίτερα όταν ακολουθεί βροχερός καιρός, συνιστάται ψεκασμός κάλυψης με χαλκούχο σκεύασμα στους μολυσμένους ελαιώνες.
iii. Να αποφεύγεται η συλλογή του καρπού με ράβδισμα ή με χτένια και γενικά η δημιουργία πληγών στα δένδρα και να γίνεται ήπια ρύθμιση του ραβδιστικού.
- Σε σοβαρές προσβολές, συνιστάται η με ξηρό καιρό ασηπτική αφαίρεση των καρκινωμάτων των βραχιόνων ή του κορμού με κοφτερό μαχαιρίδιο και επάλειψη των πληγών με πυκνό βορδιγάλειο πολτό (3%) ή κατάλληλη πάστα.
- Το πολλαπλασιαστικό υλικό (δενδρύλλια, μοσχεύματα, εμβόλια) πρέπει να είναι πιστοποιημένο, υγιές και απαλλαγμένο από προσβολές.
Κυκλοκόνιο (Spilocaea oleagina)
Μύκητας ευρέως διαδεδομένος στους ελαιώνες, ο οποίος προκαλεί χαρακτηριστικές κηλίδες στην επάνω επιφάνεια των φύλλων. Προσβάλει, επίσης, τους κλαδίσκους και τις ταξιανθίες.
Η προσβολή των φύλλων ακολουθείται από φυλλόπτωση και εν συνεχεία (εάν δεν ληφθεί μέριμνα καταπολέμησης της ασθένειας) εξασθένηση των δέντρων, διατάραξη της ισορροπίας της βλάστησης, της ανάπτυξης και της καρποφορίας. Σε έντονες προσβολές, η ασθένεια οδηγεί σε γενικευμένη φυλλόπτωση και σε μερική ή ολική ακαρπία, η οποία ακολούθως προκαλεί την εμφάνιση λαίμαργων βλαστών κατά τη θερινή περίοδο. Οι επιμολύνσεις ξεκινούν από ήδη προσβεβλημένα φύλλα συνήθως σε χαμηλά τμήματα των ελαιόδεντρων. Μετά την άνοδο των θερμοκρασιών, η ασθένεια παύει να αποτελεί πρόβλημα στα ελαιόδεντρα. Σε πεδινές περιοχές να λαμβάνονται πιο εντατικά μέτρα καταπολέμησης. Ιδανικές θερμοκρασίες για την ανάπτυξη του μύκητα είναι από 10 έως 20 0 C.
Η ασθένεια, στην επάνω επιφάνεια των φύλλων, προκαλεί κυκλικές κηλίδες διαμέτρου 0,5 - 1 εκ. με χρώμα σταxτί καστανό στο κέντρο που περιβάλλεται από ζώνη καστανόμαυρη και από άλλη κίτρινη («μάτι παγονιού») ιδίως το καλοκαίρι. Σε έντονες προσβολές (πιο σπάνια) προσβάλλονται τόσο οι μίσχοι των φύλλων, όσο και οι ποδίσκοι των ανθέων.
Η εφαρμογή καλλιεργητικών μέτρων (ενδεδειγμένο κλάδεμα) που ευνοούν τον καλό αερισμό της κόμης αλλά και την επαρκή διαβροχή της φυλλικής επιφάνειας των ελαιόδενδρων κατά τους ψεκασμούς συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της ασθένειας. Όπως και η ζιζανιοκτονία και κάθε άλλη ενέργεια, η οποία αποσκοπεί στον περιορισμό των ζιζανίων και ως εκ τούτου στην αποφυγή αύξησης της υψηλής υγρασίας (δροσιά) η οποία ευνοεί την ασθένεια και προκαλεί μολύνσεις στα χαμηλά τμήματα των ελαιόδενδρων (ποδιές).
Αντιμετώπιση:
Σε περιοχές που οι συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη του μύκητα πρέπει να πραγματοποιηθεί άμεσα ένας ψεκασμός με χαλκούχα ή άλλα κατάλληλα σκευάσματα και ένας επαναληπτικός μετά από 25 - 30 ημέρες, με καλή διαβροχή. Όταν εφαρμόζονται χαλκούχα σκευάσματα η ποσότητα του ψεκαστικού διαλύματος πρέπει να είναι 150 - 200 λίτρα/στρέμμα (ενδεικτικά σε ελαιόδεντρα ηλικίας 10 χρονών και πάνω). Τονίζεται ότι οι ψεκασμοί των χαλκούχων σκευασμάτων πρέπει να ολοκληρώνονται πριν την άνοδο της θερμοκρασίας, οπότε υπάρχει κίνδυνος εκδήλωσης συμπτωμάτων φυτοτοξικότητας.
Οι ψεκασμοί κατά του κυκλοκόνιου με την χρήση χαλκούχων σκευασμάτων συμβάλλουν και στην καταπολέμηση της Καπνιάς (κυρίως Capnodium olaeoprhilum) αλλά και στον περιορισμό της διάδοσης της Καρκίνωσης (Pseudomonas savastanoi).
Καπνιά
Δεν αποτελεί συγκεκριμένη μυκητολογική ασθένεια. Ο όρος αφορά το «μαύρισμα» που παρατηρείται στα φύλλα και στους βλαστούς των ελαιοδέντρων και προκαλείται από διάφορους μύκητες που αναπτύσσονται στα μελιτώματα των κοκκοειδών. Εξυπακούεται ότι απαιτείται και η καταπολέμηση των κοκκοειδών, την κατάλληλη εποχή.
Φυτοπροστατευτικά
Επιλογή από τα εγκεκριμένα χαλκούχα σκευάσματα καθώς και τα μίγματα αυτών με mancozeb (http://wwww.minagric.gr/syspest/), σε συνεργασία με τον τοπικό γεωπόνο. Ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες της ετικέτας – Εφαρμόζετε, αποκλειστικά, εγκεκριμένα σκευάσματα.
Η λίστα με τα εγγεκριμένα μυκητοκτόνα και εντομοκτόνα
ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΑΔΕΜΑ
Γενικά για το κλάδεμα, συνιστάται προσοχή στα εξής:
- Το καλό κλάδεμα διευκολύνει τον φωτισμό και τον αερισμό του εσωτερικού της κόμης του δέντρου και κατά συνέπεια αποτελεί κρίσιμο παράγοντα μείωσης των προσβολών από εχθρούς (κυρίως κοκκοειδή και ξυλοφάγα έντομα) και ασθένειες (γλοιοσπόριο, κυκλοκόνιο, καπνιά).
- Οι μέτριες και μεγάλες τομές να καλύπτονται με ειδικά επουλωτικά πληγών. iii. Τα προϊόντα του κλαδέματος, εάν είναι μολυσμένα από ασθένειες ή προσβλημένα από έντομα, πρέπει να καίγονται. Εάν τα δένδρα είναι υγιή, συνιστάται ο τεμαχισμός και η ενσωμάτωση ή η απόθεση στο έδαφος των προϊόντων κλαδέματος
