Παραγωγικότητα και ανθεκτικότητα καθορίζουν το υβριδίο
Της Στέλας Προβελέγγιου
> Φυτρωτική ικανότητα και το βάρος 1.000 σπόρων, στα κριτήρια απόδοσης
που καλείται να «ζυγίσει» ο παραγωγός πριν επιλέξει την κατάλληλη ποικιλία
Mια από τις βασικές παραµέτρους που εξασφαλίζουν το οµοιόµορφο φύτρωµα και την καλή εγκατάσταση της καλλιέργειας του ηλίανθου είναι η δυναµικότητα του υβριδίου που θα επιλεγεί από τον παραγωγό. Οι σύγχρονες εµπορικές ποικιλίες είναι υβρίδια που αντικατέστησαν σταδιακά τις παλαιότερες, λόγω της ανωτερότητας που παρουσιάζουν σε παραγωγικότητα, ευρωστία, οµοιοµορφία και ποιότητα σπόρου. Ο τύπος του εδάφους, η κατεύθυνση της καλλιέργειας, η δυνατότητα-επιθυµία άρδευσης ή όχι και οι περιβαλλοντικές συνθήκες της περιοχής αποτελούν τα στοιχεία εκείνα που πρέπει να λάβει υπόψιν του ο παραγωγός ώστε να επιλέξει το καταλληλότερο, ανά περίπτωση, προς καλλιέργεια υβρίδιο.
Το κριτήριο της απόδοσης, το βάρος των 1.000 σπόρων (που ποικίλει από 40 έως 100 γραµµάρια) και η φυτρωτική ικανότητα έχουν ιδιαίτερη σηµασία για τον καλλιεργητή, που αναζητά συνήθως µέγιστη αλλά σταθερή παραγωγικότητα. Εκτός από το βάρος των σπόρων, η απόδοση των φυτών ηλίανθου µεταφράζεται και µε βάση τον αριθµό των ταξιανθιών αλλά και τον αριθµό των σπόρων ανά ταξιανθία. Παράλληλα, η ικανότητα των φυτών να µην τινάζουν τον σπόρο πριν και κατά το αλώνισµα, καθώς και η οµοιοµορφία στο ύψος κατά το στάδιο της ωρίµανσης µπορούν να διασφαλίσουν ότι το µέγιστο δυνατό των παραγόµενων από το φυτό σπόρων θα συγκοµιστεί µηχανικά επιτυχώς.
Η ελαιοπεριεκτικότητα του σπόρου είναι ένα χαρακτηριστικό γνώρισµά των υβριδίων που αναζητούν όλο και περισσότερο οι αγρότες και οι µεταποιητές, µε την περιεκτικότητα να κυµαίνεται από 20% έως 40%. Τα high-oleic υβρίδια (περιεκτικότητα ελαϊκού οξέος έως 85%), που αξιοποιούνται στον τοµέα της διατροφής και στην παραγωγή βιοντίζελ, µπορούν να πετύχουν τιµές που φτάνουν και τα 15 ευρώ ο τόνος.
Επιπροσθέτως, στοιχεία που επηρεάζουν την προσαρµοστικότητα και ανθεκτικότητα του υβριδίου ηλίανθου στις αβιοτικές (περιβαλλοντικές) και βιοτικές (ζιζάνια και παθογόνα) καταπονήσεις είναι σηµαντικοί παράγοντες της «εξίσωσης» επιλογής. Σε περιοχές µε µικρότερη καλλιεργητική περίοδο, λόγω ξηρασίας και πολύ υψηλών θερµοκρασιών το καλοκαίρι, οι παραγωγοί προτιµούν κατά γενική οµολογία, πρώιµα υβρίδια, µε αντοχή σε υψηλές θερµοκρασίες και στην ξηρασία. Υβρίδια ανθεκτικά ή ανεκτικά σε ασθένειες της καλλιέργειας (περονόσπορος, αλτερνάρια, φώµα κλπ) αποτελούν οικονοµική και αποτελεσµατική λύση. Με την οροβάγχη να αποτελεί βασικό πρόβληµα στα χωράφια ηλιάνθου, υβρίδια µε τεχνολογία Clearfield επιτρέπουν και τη µεταφυτρωτική ζιζανιοκτονία.
Τέλος, πέραν των στοιχείων που προσφέρουν οι εταιρείες διάθεσης-εµπορίας των σπόρων, οι παραγωγοί µπορούν να αξιοποιήσουν το δίκτυο των συναδέλφων τους, αντλώντας πληροφορίες για την απόδοση και συµπεριφορά του εκάστοτε υβριδίου στις τοπικές συνθήκες µιας περιοχής καλλιέργειας.
Προστασία της αποτελεσματικότητα των Clearfield ποικιλιών κατά της οροβάγχη
Τα τελευταία χρόνια οι καλλιεργητές ηλίανθου έχουν ένα ιδιαίτερα ενισχυµένο οπλοστάσιο στη διάθεσή τους κατά του ολοπαρασιτικού ζιζανίου οροβάγχη (Ο. cumana), που µπορεί να ζηµιώσει την παραγωγή σε ποσοστό έως 60%.
Οι νέες ποικιλίες ηλίανθου µε τεχνολογία Clearfield, έχουν κατακτήσει επάξια µια θέση στα χωράφια των παραγωγών, καθώς είναι ανθεκτικές στα ζιζανιοκτόνα που περιέχουν τη δραστική ουσία imazamox και επιτρέπουν τους µεταφυτρωτικούς ψεκασµούς της καλλιέργειας (στο στάδιο των 4-6 φύλλων του ηλίανθου) για την καταπολέµηση πολλών πλατύφυλλών και στενόφυλλων ζιζανίων καθώς και της οροβάγχης.
Παρά τη µεγάλη αποτελεσµατικότητα και ευκολία εφαρµογής του µέτρου των Clearfield ποικιλιών, όλο και πιο συχνά αναφέρονται περιπτώσεις ανθεκτικότητας του παρασίτου στα εν λόγω ζιζανιοκτόνα, κυρίως σε χωράφια ηλίανθου στη Βόρεια Ελλάδα. Όπως και µε τις περισσότερες δραστικές ουσίες που χρησιµοποιούνται σε µεγάλη κλίµακα και σε αποκλειστική βάση σε µια καλλιέργεια, δηµιουργείται µια ισχυρή «πίεση επιλογής» για τον οργανισµό στόχο, που αναπτύσσει νέες ανθεκτικές φυλές.
Για να µην χαθεί ολοκληρωτικά η επιλογή των Clearfield ποικιλιών, οι παραγωγοί καλούνται να κάνουν λελογισµένη χρήση αυτών, αλλά και των εφαρµογών των αντίστοιχων ζιζανιοκτόνων.
Άζωτο µε τη βασική λίπανση για αύξηση µεγέθους κεφαλής
> Βασικός κανόνας τα 4,5 κιλά Ν για κάθε 100 κιλά παραγόµενου ηλιόσπορου
Παρά το βαθύ ριζικό σύστηµα του ηλίανθου και την ικανότητά του να απορροφά µέρος των απαιτούµενων για την ανάπτυξή του θρεπτικών από το εδαφικό απόθεµα, οι αυξηµένες ανάγκες της καλλιέργειας και η µεγάλη παραγόµενη βιοµάζα, καθιστού τη λίπανση απαραίτητη, σε πολλές περιπτώσεις, για µεγιστοποίηση της απόδοσης. Η εφαρµογή αυτή µπορεί να γίνει είτε αποκλειστικά µε µια βασική είτε και µε µια επιφανειακή στο στάδιο των 10-12 φύλλων.
Καίρια είναι η σηµασία της διαθεσιµότητας αζώτου, που συµβάλλει στην ενίσχυση της φυλλικής επιφάνεια και στην αύξηση του µεγέθους της κεφαλής, µε κύριο κανόνα για την λίπανση να είναι τα 4,5 κιλά Ν για κάθε 100 κιλά παραγόµενου ηλιόσπορου. Στην περίπτωση της βασικής λίπανσης που πραγµατοποιείται κατά τη σπορά, η εφαρµογή µπορεί να γίνει γραµµικά, αλλά πρέπει να τηρείται µια απόσταση τουλάχιστον 5 εκατοστών από τον σπόρο για να µην ζηµιωθεί.
Καθώς τα φυτά ηλίανθου έχουν τη δυνατότητα να καλύπτουν το 50% των αναγκών τους σε αζώτου µε απορρόφηση των ποσοτήτων αυτών από το εδαφικό απόθεµα, η εφαρµογή ενός συστήµατος αµειψισποράς µε κεντρική (επωφελούµενη) καλλιέργεια τον ηλίανθο µπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά ευεργετική, µειώνοντας παράλληλα την ποσότητα χρησιµοποιούµενων λιπασµάτων. Η προσθήκη αζώτου (6-10 µονάδων N ανά στρέµµα) κυρίως αµµωνιακής µορφής φαίνεται να έχει και µια επιπλέον ευεργετική φάση, αφού δρα κατασταλτικά κατά της οροβάγχης.
Επιπρόσθετα, η καλλιέργεια έχει αυξηµένες ανάγκες σε κάλιο (10 µονάδες/στρέµµα) και φώσφορο (3-5 µονάδες/στρέµµα) µε το τελευταίο να επηρεάζει θετικά την ανάπτυξη του ριζικού συστήµατος, το σχηµατισµό ανθέων και την περιεκτικότητα του σπόρου σε έλαιο. Από την άλλη µεριά το κάλιο ευνοεί τη µηχανική ενίσχυση του σκελετού των φυτών, αυξάνει τη φωτοσυνθετική ικανότητα, καθώς και την ανθεκτικότητα του σε ασθένειές, ενώ ακόµα ρυθµίζει και την υδατική ισορροπία. Από τα δευτερεύοντα στοιχεία το θείο παίζει σηµαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της φυλλικής επιφάνειας, αλλά και στη διευκόλυνση αξιοποίησης του Ν από το φυτό, ενώ από τα ιχνοστοιχεία ξεχωρίζει το βόριο για τη συµβολή του στην ανάπτυξη των νεαρών ιστών και για την αύξηση της γονιµότητας της γύρης, βελτιώνοντας την ανθοφορία την καρπόδεση και κατ’ επέκταση την παραγωγικότητα. Η αποτελεσµατικότητα των εφαρµογών λίπανσης ενισχύεται όταν συνδυάζεται µε άρδευση του χωραφιού που συµβάλλει στην ενσωµάτωση και αφοµοίωση των θρεπτικών συστατικών.
Έως 42 λεπτα τα συµβολαιά
Του Λεωνίδα Λιάμη
Από εκεί που το άφησαν πέρυσι, θα το ξαναπιάσουν τελικώς το νήµα οι παραγωγοί ηλίανθου, καθώς ο ανταγωνισµός στον κλάδο δούλεψε κι η τιµή βάσης, µέσα σε λίγες ηµέρες, ανέβηκε κατά 2 λεπτά, στα 37 λεπτά το κιλό, για τα συµβόλαια της νέας καλλιεργητικής περιόδου και πλέον διαµορφώνεται άλλη δυναµική για το προϊόν.
Αν και περίπου µία εβδοµάδα πριν η ΕΑΣ Ορεστιάδας είχε ανακοινώσει συµφωνία µε την Agroinvest, για συµβόλαια στα 35 λεπτά εγγυηµένα, τα δεδοµένα άλλαξαν άρδην, µετά το δυναµικό «µπάσιµο» που έγινε από άλλες βιοµηχανίες µεταποίησης του κλάδου.
Πληροφορίες της Agrenda αναφέρουν πως «θρυαλλίδα» αποτέλεσε η πολιτική της εταιρείας Πέττας, η οποία µετά την ανακοίνωση του deal της ΕΑΣ Ορεστιάδας και της Agroinvest άρχισε να συνάπτει συµβόλαια στις Σέρρες µε 37 λεπτά, προσφέροντας για κάποιες ποικιλίες της Pioneer και της Syngenta 39 λεπτά και για την «Electric» 42 λεπτά, όπως αναφέρει ο παραγωγός Νίκος Σταµατιάδης από την Τούµπα Σερρών. Στα 37 λεπτά συνάπτει συµβόλαια στη ∆ράµα και η Βιοντίζελ ΕΠΕ από την Άσσηρο Θεσσαλονίκης.
Ο «ντόρος» δεν άργησε να φτάσει και στον Έβρο, οδηγώντας τον πρόεδρο της ΕΑΣ Ορεστιάδας να διεκδικήσει αναπροσαρµογή της συµφωνίας µε την Agroinvest. Την κατάσταση διευκόλυνε το γεγονός ότι στην αρχική συµφωνία τα 35 λεπτά το κιλό, για τα οποία είχαν δοθεί τα χέρια ανάµεσα στα δύο µέρη ήταν το κατώτατο όριο, ενώ υπήρχε πρόνοια πως αν η τιµή ανέβει τότε θα έπρεπε να υπάρξει ευθυγράµµιση.
Ανλυτικά το αφιέρωμα διαθέσιμο εδώ.