Η «άγνωστη», ευρέως χρησιμοποιούμενη βιώσιμη λύση, που ήρθε να συμπληρώσει το ρόλο της φυτοπροστασίας και των λιπασμάτων
Αποτελώντας φυσικό «ντοπάρισμα» των φυτών, οι βιοδιεγέρτες είναι παιδιά της σύγχρονης «πράσινης» επανάστασης και έρχονται να διασφαλίσουν την ευρωστία και παραγωγικότητα των καλλιεργειών, σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο θεσμικό και περιβαλλοντικό σύστημα. Παρά την όλο και πιο ευρεία χρήση τους, από παλιούς και νέους παραγωγούς, αποτελούν ακόμα για πολλούς ένα «μαύρο κουτί», μια συνταγή που πετυχαίνει χωρίς να ξέρουν από τι αποτελείται, πού και πώς δρα. Παρ’ ότι ενισχύουν την άμυνα των φυτών και βοηθούν στην καλύτερη θρέψη, δεν θα πρέπει να συγχέονται με τα προϊόντα φυτοπροστασίας και τα λιπάσματα, καθώς αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία που ήρθε να συμπληρώσει τις άλλες δύο και όχι να τις αντικαταστήσει.
Σαν βασική αρχή, τα προϊόντα αυτά περιλαμβάνουν εκχυλίσματα φυκών, χουμικά και φουλβικά οξέα, πρωτεΐνες και αμινοξέα, χιτοζάνη, φυτοορμόνες, ανόργανες ενώσεις, μύκητες και βακτήρια. Τα διάφορα σκευάσματα ευνοούν την πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων, την ανάπτυξη του φυτού, την ανθεκτικότητα της καλλιέργειας σε βιοτικές (έντομα, παθογόνα) και αβιοτικές καταπονήσεις (περιβαλλοντικές συνθήκες), καθώς και την απόδοση και ποιότητα των τελικών προϊόντων. Επιπροσθέτως, έχουν την ικανότητα να διευκολύνουν την καλή εγκατάσταση των φυτών στο χωράφι και να μειώνουν το μεταφυτευτικό στρες.
Επίδραση σε συνθήκες αβιοτικής και βιοτικής καταπόνησης
Η φετινή χρονιά αποδείχθηκε «ιδανικό» κρας τεστ για τα συγκεκριμένα σκευάσματα, αφού ο παγετός και τα παθογόνα απείλησαν πολλές καλλιέργειες. Ενισχύοντας την έκφραση γονιδίων που εμπλέκονται στην άμυνα των φυτών και αυξάνοντας τις συγκεντρώσεις προλίνης και γλυκίνης-βεταΐνης που συνδέονται με την ανοχή σε αβιοτικό στρες, οι βιοδιεγέρτες σώσανε σε πολλές περιπτώσεις την παραγωγή.
Επίδραση στην ποσότητα και την ποιότητα των παραγόμενων ειδών
Η αύξηση της απόδοσης της καλλιέργειας υπό την επήρεια των βιοδιεγερτών βασίζεται στην ικανότητά τους να διευκολύνουν την πρόληψη των θρεπτικών στοιχείων από το πιο ανεπτυγμένο ριζικό σύστημα που διαμορφώνουν. Παράλληλα, μέσω της δράσης των προϊόντων υδρόλυσης πρωτεϊνών που περιέχουν και μαζί με τα εκχυλίσματα φυκών βελτιώνουν την σύσταση του εδάφους και το εμπλουτίζουν με μικροοργανισμούς όπως μυκορριζικούς μύκητες και ενδοσυμβιωτικά βακτήρια που προάγουν την ανάπτυξη των φυτών, διευκολύνοντας την απορρόφηση και αυξάνοντας την διαθεσιμότητα των θρεπτικών.
Ανάλογα το σκεύασμα, οι βιοδιεγέρτες μπορεί να έχουν εξειδίκευση σε κάποιο στάδιο ανάπτυξης του φυτού, στοχεύοντας φυσικές διεργασίες του, ενώ η εφαρμογή τους μπορεί να γίνει με ποικίλους τρόπους όπως ριζοπότισμα, με προσθήκη του προϊόντος στο νερό άρδευσης, καθώς και με ψεκασμό του φυλλώματος. Συχνότερη είναι εφαρμογή τους στο έδαφος για ευκολότερη αξιοποίηση των ουσιών και/ή των μικροοργανισμών που περιέχει μέσω του ριζικού συστήματος των φυτών.
«Πλούσιο» το μέλλον των βιοδιεγερτών
Το νέο σκηνικό που διαμορφώνουν η κλιματική αλλαγή και το Green Deal έστρωσε τον δρόμο για την «άνθιση» καινοτόμων και βιωσιμότερων σκευασμάτων που επιτρέπουν στους παραγωγούς να μειώσουν τις εισροές τους αλλά να διατηρήσουν υψηλές τις αποδόσεις τους. Με βάση στατιστικές έρευνες, το 2012 οι βιοδιεγερτικές ουσίες χρησιμοποιήθηκαν σε περισσότερα από έξι εκατομμύρια εκτάρια καλλιεργήσιμης γης, ενώ η ετήσια αύξησή τους ξεπερνά το 12% και θεωρούνται προϊόντα με παγκόσμια προοπτική. Η αυξανόμενη σημασία τους αντικατοπτρίζεται και από το μερίδιο αγοράς που κατέχουν, που το 2019 έφτασε τα 2,6 δις ευρώ, ενώ έως το 2025 αναμένεται να έχει φτάσει τα 4,9 δις ευρώ. Η συγκεκριμένη τάση παρουσιάστηκε και στο 9ο Συνέδριο Αγροτεχνολογίας από τον Χρήστο Παπαμάνθου διευθυντή εξαγωγών της ΕΒΥΠ ΕΕ, με την Ελλάδα να προσπαθεί να μπει δυναμικά στην «κούρσα» που οδηγείται στην Ευρώπη από τη Γερμανία, το Ηνωμένο βασίλειο, την Ισπανία και τη Γαλλία. Παρά τις διαφορές που υπάρχουν ακόμα στο νομικό πλαίσιο μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ, γίνονται προσπάθειες να υπάρξει ακριβέστερος ορισμός των βιοδεγερτικών ουσιών και σήμανσή τους. Στην Ελλάδα, οι βιοδιεγέρτες συγκαταλέγονται στα προϊόντα λίπανσης και φέρουν σήμανση CE.
Αναλυτικά το αφιέρωμα διαθέσιμο εδώ
