Οδηγίες για την καλλιέργεια και πολλαπλή χρήση του πολύτιμου δέντρου Παυλώνια

του Κωνσταντίνου Α. Σπανού

Η Paulownia είναι ένα γένος φυτών της μονογονικής οικογένειας Paulowniaceae, που αποτελείται πάνω από 20 είδη (δέκα ευρύτερα είδη). Σήμερα, η Παυλώνια καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο. Το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (ΙΔΕ) Θεσ/νίκης δοκιμάζει και ερευνά δύο είδη Παυλώνιας, την Paulownia tomentosa και την P. elongata καθώς και συγκεκριμένα υβρίδια ειδών. Μελετά και ερευνά την προσαρμογή και την παραγωγή ξύλου και ξυλώδους βιομάζας της Παυλώνιας σε διάφορες περιοχές της καθώς και τις δυνατότητες γενετικής βελτίωσης. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιάσει μια γενική ανασκόπηση που αφορά την καλλιέργεια και τη χρήση της Παυλώνιας στην Ελλάδα.

Λέξεις κλειδιά: Paulownia spp., δασοπονικές φυτείες, καλλιέργεια, παραγωγή ξυλείας, ξυλώδης βιομάζα, αγροδασοπονία.

1. Εισαγωγή

    Η  Παυλώνια  (Paulownia) είναι δέντρο ιθαγενές της Ασίας (κυρίως Κίνα, επίσης Βιετνάμ και Λάος). Το ξύλο της Παυλώνιας έχει ανοιχτόχρωμο καρδιόξυλο και από αιώνες χρησιμοποιείται στην Ασία επειδή είναι ευκατέργαστο και έχει όμορφη υφή (νερά ξύλου) (Εικ. 2). Η Paulownia είναι ένα γένος φυτών της μονογονικής οικογένειας Paulowniaceae, που αποτελείται από 20 είδη (δέκα ευρύτερα είδη) (P. tomentosa, P. fortunei, P. Kawakamii, P. elongata, P. catalpifolia, P. australis, P. viscosa κ.α.) (Zhu et.al.1986, Σπανός 2016). Σήμερα, η Παυλώνια καλλιεργείται σε όλο τον κόσμο (σε όλες τις Ηπείρους εκτός από την ανταρκτική). Στις Μεσογειακές χώρες η Παυλώνια έχει δοκιμασθεί και καλλιεργείται στην Ισπανία (Jiménez et al. 2005, Domínguez et al. 2017), Ιταλία (Puxeddu et al. 2012), Βουλγαρία (Tzvetkova et al. 2015), Ρουμανία (Buzan 2018), Τουρκία (Ates et al. 2008) και πιθανά και σε άλλες χώρες. 

Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι έχουν φυτευτεί γύρω στα 800-1.000 στρεμ. με είδη Παυλώνιας (κυρίως P. tomentosa και  P. elongata) και υβρίδια ειδών (κυρίως Shan-Tong /P. tomentosa x P. fortunei και COT2/ P. elongata x P. fortunei) και ήδη έχει ξεκινήσει η πρώτη παραγωγή τεχνικής ξυλείας από 10ετείς δασοπονικές φυτείες (π.χ. πειραμ. φυτείες του ΙΔΕ στη Β. Ελλάδα, φυτείες από ιδιώτες επενδυτές σε διάφορα μέρη της χώρας).

Εικόνα 1. Τριετής φυτεία Παυλώνιας (P. tomentosa) στην Περιφ. Ενότητα Ξάνθης (Σέλινο) (Φωτ. Σπύρος Παπαδόπουλος).

Figure 1. Three year-old plantation of Paulownia. (P. tomentosa) in the Regional Unit of Xanthi (Selino) (photo: Spyros Papadopoulos)

Το ξύλο της  Παυλώνιας είναι πολύτιμο (Zhu et al. 1986, Σπανός 2016, Yadav et.al. 2013, Σπανός 2020) και παρόλο που είναι ελαφρύ, έχει πολλά πλεονεκτήματα και χρησιμοποιείται για πολλές χρήσεις ακόμα και σε μικρές διαστάσεις (ξύλινες κατασκευές) (Εικ. 3, 4), θερμομόνωση/ηχομόνωση, ξυλόγλυπτα, έπιπλα, ξυλόφυλλα/καπλαμάδες, κατασκευή κανό, για παραγωγή βιομάζας για ενέργεια  (πέλλετ, μπρικέττες), βιοαιθανόλη (Zuazo et. al. 2013, Σπανός 2013, Berdón et. al. 2017, Dominiguez et. al. 2017, Σπανός 2020) καθώς και χαρτοπολτό (Zhu et. al. 1986, Jimenez 2005). Θα πρέπει να έχουμε υπόψη, ότι η Παυλώνια δεν ενδείκνυται για παραγωγή καυσόξυλων και ξυλοκάρβουνου για το λόγο ότι το ξηρό βάρος του ξύλου της είναι χαμηλό (περίπου 300 kg/m³) και η θερμοκρασία ανάφλεξης είναι μεγαλύτερη από τα κοινά καυσόξυλα (δρυς, οξιά). Γενικά όμως μπορούν τα υπολείμματα υλοτομιών να χρησιμοποιούνται (σε χαμηλή υγρασία ξύλου 10-15%) σε μίξη με άλλα καυσόξυλα. Σίγουρα όμως, μπορεί να χρησιμοποιείται για παραγωγή πέλλετ γιατί, όπως είναι γνωστό, η πελλετοποίηση αυξάνει το ειδικό βάρος του τελικού προϊόντος (>0,7) και επομένως είναι κατάλληλο για καύση.

H Παυλώνια απαιτεί βαθιά και χαλαρά εδάφη (πηλοαμμώδη/αμμοπηλώδη έως αργιλοαμμώδη/αμμοαργιλώδη) και όχι βαριά (π.χ. αργιλικά), συνεκτικά ή και πολύ υγρά εδάφη (γιατί δεν αναπτύσσεται κανονικά λόγω κακού αερισμού και υποφέρει από σήψη ριζών). Θα πρέπει να αποφεύγονται επίσης τα εποχιακά αλλά μεγάλης διάρκειας (π.χ. 2-3 μήνες) εδάφη που πλημυρίζουν κατά το χειμώνα και την άνοιξη. Εδάφη κατάλληλα για την Παυλώνια υπάρχουν κυρίως σε πεδιάδες, οροπέδια, κοιλάδες και αναχώματα ποταμών, εδάφη χαλαρά με επαρκή υγρασία στο χώρο των ριζών και γενικά μπορούμε να πούμε σε θέσεις όπου ευδοκιμούν και άλλα ταχυαυξή (ιθαγενή ή μη) πλατύφυλλα (π.χ. λεύκες, φράξος, φτελιές) (Zhu et.al. 1986, Σπανός 2013). Τέτοιες εκτάσεις υπάρχουν πολλές στην Ελλάδα, αλλά οι περισσότερες χρησιμοποιούνται για γεωργικές καλλιέργειες. Για να αποφασίσει τελικά ο επενδυτής (φυσικό πρόσωπο/Εταιρεία/Δήμοι/ΝΠΙΔ/Συνεταιρισμοί) για μια καλλιέργεια Παυλώνιας, θα πρέπει να συγκρίνει τα καθαρά έσοδα και το χρόνο απόδοσης από τις δύο εναλλακτικές (γεωργική καλλιέργεια με  καλλιέργεια Παυλώνιας) λαμβάνοντας υπόψη και τα περιβαλλοντικά οφέλη.

H Παυλώνια δεν ευδοκιμεί και δεν ενδείκνυται σε αβαθή (<50 εκ.) και βραχώδη εδάφη (συνήθως σε πλαγιές). Είναι απαιτητική σε νερό (μετά το Μάιο μέχρι αρχές Οκτώβρη) και χρειάζεται πότισμα 1 ή 2 φορές τη βδομάδα (ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και τη γεωγραφική περιοχή) από 30 έως 40 λίτρα/πότισμα/δέντρο (τουλάχιστον για τα 3 πρώτα έτη). Δεν ευνοείται (υποφέρει) σε ανεμόπληκτες περιοχές (συχνοί και δυνατοί άνεμοι >4-5 μποφόρ) - για το λόγο αυτό χρειάζεται σωστή επιλογή της θέσης που θα γίνει εγκατάσταση της φυτείας (ιδιαίτερα στα νησιά, στις παραθαλάσσιες περιοχές και σε περιοχές που πλήττονται από δυνατούς και συχνούς ανέμους π.χ. Βαρδάρης στην περιοχή Αξιού ποταμού). H Παυλώνια αντέχει σε θερμοκρασίες μέχρι +40°C το καλοκαίρι και μέχρι -20°C το χειμώνα (Zhu et. al. 1986, Σπανός 2013). Δεν συνιστάται σε ξηροθερμικά περιβάλλοντα γιατί είναι είδος απαιτητικό σε έδαφος (βάθος >1μ) και νερό και για αυτό το λόγο και δεν συνιστάται για αναδασώσεις σε καμένες εκτάσεις (όπου συνήθως έχουμε ξηροθερμικές συνθήκες). Ενδεχομένως, μπορεί να φυτεύεται (κατά θέσεις) σε κατάλληλα εδάφη με διαθέσιμο νερό με σκοπό την αντιπυρική προστασία.

H Παυλώνια είναι ιδανικό είδος για αγροδασοπονία (δηλ. συνδυασμός δέντρων και γεωργ. καλλιέργειας) (Zhu 1991, Jiang 1994) για το λόγο ότι αφήνει αρκετό ηλιακό φως, τουλάχιστον μέχρι την 5-ετία, και επομένως μπορεί να συνδυάζεται με γεωργικές καλλιέργειες (π.χ. ψυχανθή - τριφύλλι, βίκος ή και κηπευτικά/μποστανικά, καλλιέργεια μανιταριών, φαρμακευτικά/αρωματικά φυτά). Επίσης πολύ σημαντικό, η Παυλώνια με την πλούσια ανθοφορία της (Απρίλιο έως τέλος Μαΐου) μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στη μελισσοκομία (παράγει αρωματικό καλής ποιότητας μέλι) (Zhu et.al. 1986).  Για χρήση στην αγροδασοπονία ευρύτεροι φυτευτικοί σύνδεσμοι θα πρέπει να εφαρμόζονται (π.χ.  5 x 5 = 40, 6 x 6 = 28, 8 x 8  = 16 ή και 10m x 10m =10 δέντρα/στρέμμα – ανάλογα με την γεωργ. καλλιέργεια). Γενικά το θερμό κλίμα (μεσογειακό) ευνοεί τη χρήση του είδους στην αγροδασοπονία, αρκεί να φυτεύεται στη σωστή θέση.

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιάσει μια γενική ανασκόπηση που αφορά την καλλιέργεια και τη χρήση της Παυλώνιας στην Ελλάδα, τις πρακτικές οδηγίες εγκατάστασης δασοπονικών φυτειών Παυλώνιας καθώς την παραγωγή και τις οικονομικές αποδόσεις.

Εικόνα  2. Επεξεργασμένη πριστή ξυλεία Παυλώνιας υψηλής αξίας.

Figure 2. High quality processed timber of Paulowmia.

Εικόνα 3.  Ξύλινες κατασκευές (έπιπλα - μασίφ ξύλο) από Παυλώνια

Figure 3. Wooden structures (woodwork) of Paulownia (furniture - solid  wood)

Εικόνα 4. Διακοσμητικές ξύλινες κατασκευές (μασίφ ξύλο) από Παυλώνια (κορμοί και κλαδιά).

Figure 4. Decorative wooden structures (woodwork) (solid wood) of Paulownia (trunks and branches).

Η έρευνα που αφορά τις φυτείες Παυλώνιας στην Ελλάδα πραγματοποιείται κυρίως από το ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (ΙΔΕ). Το ΙΔΕ δοκιμάζει και ερευνά δύο είδη Παυλώνιας, την Paulownia tomentosa και την Paulownia elongata καθώς και συγκεκριμένα υβρίδια (ειδών). Εκτός από την εγγενή και αγενή παραγωγή πιστοποιημένου γενετικού υλικού (σπόρος, ριζομοσχεύματα, φυτά), μελετά και ερευνά την προσαρμογή της Παυλώνιας  σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας (Εκ.1) (κυρίως σε πρώην γεωργικές εκτάσεις καθώς και άλλες Δημόσιες και Δημοτικές εκτάσεις) σε συνεργασία με φυσικά πρόσωπα, εταιρείες και πρόσφατα με Δήμους και  Αγροτικούς Συνεταιρισμούς. Ταυτόχρονα, το ΙΔΕ ερευνά τις δυνατότητες γενετικής βελτίωσης της Παυλώνιας (σε επίπεδο είδους, προέλευσης, οικογένειας και ατομικού δέντρου/γενότυπου).

2. Καλλιέργεια και διαχείριση δασοπονικών φυτειών Παυλώνιας - Πρακτικές οδηγίες

Συνοπτικά οι εργασίες εγκατάστασης μιας φυτείας Παυλώνιας περιγράφονται παρακάτω:

ΦΥΤΕΥΣΗ - ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΦΥΤΕΊΑΣ

Η φύτευση και η εγκατάσταση μιας φυτείας με Παυλώνια συνιστάται να γίνεται με το τέλος του χειμώνα (Φεβρουάριο/Μάρτιο). H φύτευση ετήσιων ξυλοποιημένων φυταρίων (γυμνόριζα ή σε πλαστικά δοχεία/γλάστρες) γίνεται το Φεβρουάριο έως αρχές Μαρτίου (πριν την έναρξη της βλάστησης) – η φύτευση μπορεί να γίνεται και αργότερα από Απρίλιο έως και τον Ιούνιο με πράσινα φυτά (με φύλλα) σε γλάστρες/πλαστικές σακούλες αλλά γενικά δεν συνιστάται, για το λόγο ότι μπορεί να έχουμε σημαντικές απώλειες λόγω των υψηλών θερμοκρασιών (κατά την περίοδο αυτή) και προσβολή από φυλλοφάγα έντομα (π.χ. ακρίδες).

Πριν την φύτευση, συνιστάται να γίνεται ένα βαθύ όργωνα (50-80 εκ.) για χαλάρωση του εδάφους και διάσπαση τυχόν αργιλικών/ιζηματογενών στρωμάτων και στη συνέχεια φρεζάρισμα. Ο φυτευτικός σύνδεσμος: για παραγωγή βιομάζας μπορεί να είναι 3m x 2m = 167 δέντρα/στρέμμα ή 3 x 3 =111 δέντρα/στρέμμα ενώ για την παραγωγή πολύτιμης τεχνικής ξυλείας συνιστούνται φυτ. σύνδεσμοι: 4 x 4 = 62 δέντρα/ στρέμμα, 4 x 5 = 50 δέντρα/στρέμμα ή 5 x 5 = 40 δέντρα/στρέμμα (ανάλογα με το χρόνο περιφοράς και τη χρήση μηχανημάτων).

Απαραίτητες εργασίες που θα πρέπει να γίνονται:

- τρεις (3) εδαφοτομές με 3 δείγματα εδάφους/τομή (βάθος: 0-30cm, 30-60cm, 60-90 cm για κάθε δείγμα – περίπου 2 kg εδάφους/για κάθε βάθος) για βασική και εξειδικευμένη εδαφολογική ανάλυση – συνεπώς συνολικά χρειάζονται 3x3 = 9 δείγματα εδάφους για μια φυτεία εγκατάστασης,

- περίφραξη της έκτασης για προστασία από οικόσιτα και άγρια ζώα,

- βαθύ όργωνα (50-80 εκ.) για χαλάρωση του εδάφους και διάσπαση τυχόν αργιλικών/ιζηματογενών στρωμάτων,

- φρεζάρισμα (μετά το φρεζάρισμα μπορεί να γίνεται σπορά με ψυχανθή - π.χ. τριφύλλι/βίκος, συνήθως Οκτώβρη/Νοέμβρη όταν συνδυάζεται με αγροδασοπονία η για τον περιορισμό των ανεπιθύμητων ζιζανίων),

- φύτευση και περιποίηση/διαμόρφωση των φυτών: φύτευση ετήσιων ξυλοποιημένων φυταρίων (γυμνόριζα ή σε πλαστικά δοχεία/γλάστρες) το Φεβρουάριο έως αρχές Μαρτίου (πριν την έναρξη της βλάστησης). Στο λάκκο φύτευσης προτείνεται να γίνεται μείξη του χώματος με τύρφη ή χωνεμένη κοπριά (1:1) και άμεσο πότισμα (0,5-1,0 l/φυτό). Η φύτευση μπορεί να γίνει και αργότερα από Απρίλιο έως και τον Ιούνιο με πράσινα φυτά (με φύλλα) σε γλάστρες/πλαστικούς σάκους αλλά δεν συνιστάται για το λόγο ότι μπορεί να έχουμε σημαντικές απώλειες λόγω των υψηλών θερμοκρασιών (κατά την περίοδο αυτή) και προσβολή από φυλλοφάγα έντομα (π.χ. ακρίδες),

- αρδευτικό σύστημα (προτείνεται στάγδην άρδευση για οικονομία και καλύτερο πότισμα).

Απαραίτητες εργασίες που θα πρέπει να γίνονται μετά την εγκατάσταση μιας φυτείας Παυλώνιας

- κοπή (καρατόμηση) του κύριου βλαστού σύρριζα στο έδαφος (10 ημέρες μετά τη φύτευση),

- διατήρηση ενός βλαστού/κορμού (επικρατέστερου - για περαιτέρω εξέλιξη) μετά την πρεμνοβλάστηση (όταν τα πρεμνοβλαστήματα γίνουν 30-50 cm - τέλος Απριλίου/μέσα Μαΐου) και απομάκρυνση των υπόλοιπων,

- συνεχής απομάκρυνση των μασχαλιαίων κλαδίσκων (από τις μασχάλες των μεγάλων φύλλων) (Απρίλιος/Μάϊος/Ιούνιος/Ιούλιος/Αύγουστος/Σεπτέμβριος),

- δεύτερη κοπή (Φεβρουάριος/Μάρτιος – 2ο έτος) (μετά το τέλος της 1^ης βλαστητικής περιόδου σε περίπτωση που τα νεαρά δέντρα είναι κάτω από 3 μέτρα) – συνήθως κατά το πρώτο έτος (1^η βλαστητική περίοδος) της φυτείας σκοπός μας είναι η δημιουργία ισχυρού ριζικού συστήματος ούτως ώστε να νέα δενδρύλλια που θα αναγεννηθούν  από τα πρέμνα  (2^η κοπή) να αποκτήσουν ύψος 4-8 μέτρα (ανάλογα με το γενετικό υλικό και το τοπικό εδαφο-κλίμα),

 - διαμόρφωση επικόρυφου - απομάκρυνση της μιας (μειονεκτούσας) από τις δύο κορυφές (όταν αποκτήσουν 20-30 εκ. μήκος) (Απρίλιο/Μάιο) - 2ος χρόνος (μετά τη φύτευση),

- καταστροφή των χόρτων (Απρίλιος/Μάϊος/Ιούνιος) – συνιστάται μηχανική καταπολέμηση (καταστροφέας) και να αποφεύγεται η χρήση ζιζανιοκτόνων για προστασία του τοπικού περιβάλλοντος (έδαφος, νερό, άγρια πανίδα),

- άρδευση - συνήθως μετά το Μάιο που μπορεί να διαρκεί μέχρι αρχές Οκτώβρη (ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και τη γεωγραφία της περιοχής). Είναι είδος απαιτητικό σε νερό και χρειάζεται πότισμα 1 η 2 φορές τη βδομάδα (ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες) από 30 έως 40 λίτρα/πότισμα/δέντρο (τουλάχιστον για τα 3 πρώτα έτη),

- λίπανση (Ν-P-K + μικροστοιχεία) (συνιστάται): 50 -100 γρ./φυτό τον 1o, 200-500 γρ./φυτό το 2ο & 3ο έτος,

- καταπολέμηση τυχόν εντόμων (ακρίδες και άλλα φυλλοφάγα) όταν παρουσιάζονται προσβολές (άνοιξη/καλοκαίρι),

- ψεκασμός με μυκητοκτόνα και βακτηριοκτόνα, σε περίπτωση που τυχόν παρουσιασθούν μυκητολογικά και βακτηριακά έλκη στο φλοιό του κορμού,

- ως χρόνος περιφοράς (χρόνος υλοτομίας) συνιστάται η 10-ετία. Μια φυτεία Παυλώνιας μπορεί να υλοτομηθεί τουλάχιστον 3 φορές (3 χρόνοι περιφοράς – δηλ. συνολικά 30 χρόνια μετά την εγκατάσταση) χωρίς να γίνεται καμιά επαναφύτευση (το είδος αναγεννιέται αγενώς από τα πρέμνα που υλοτομούνται) (Σπανός 2013, Σπανός 2016). 

3. Παραγωγή και οικονομικές αποδόσεις

    Στο τέλος της 10-ετίας, μια φυτεία τεχνικής ξυλείας Παυλώνιας, σε καλές εδαφοκλιματικές συνθήκες και με σωστή καλλιέργεια και φροντίδα, μπορεί να μας δώσει (ανάλογα με το εδαφο-κλιματικό περιβάλλον) καθαρό κορμόξυλο (στρογγύλη ξυλεία) μήκους 6-8 m, διάμετρο κορμού (DBH) 40-50cm και όγκο 0,5-1,0 m³ (για κάθε δέντρο) που σημαίνει ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα 150 Ευρώ (το δέντρο) (κομμένη στρογγύλη ξυλεία στη φυτεία). Έχοντας υπόψη ότι στο στρέμμα φυτεύονται 60 περίπου δέντρα (φυτ. σύνδεσμο 4 x 4 m), τα έσοδα στο τέλος της 10-ετίας για ένα στρέμμα καλλιέργειας θα ανέρχονται στα 60 x 150 = 9.000 Ευρώ. Και επομένως, μια έκταση 10 στρεμμάτων, μπορεί να μας αποφέρει (στη 10-ετία) συνολικό ακαθάριστο εισόδημα 10 x 9.000 = 90.000 Ευρώ. Τα έξοδα εγκατάστασης και διαχείρισης μιας φυτείας Παυλώνιας εκτιμούνται στο 20-30% επί των ακαθάριστων. Τα υπολείμματα της υλοτομίας (κλαδιά και κορυφές – που εκτιμούνται στα 100-150 kg ξ.β./δέντρο) μπορούν να γίνονται πέλλετ (χονδρική τιμή πώλησης ξηρής βιομάζας: 30-50 Ευρώ/t) ή κομπόστα (οργανικό λίπασμα) (Σπανός 2016). Εναλλακτικά, για να δοθεί προστιθέμενη αξία, οι χοντροί κλάδοι >10-12 cm μπορούν να χρησιμοποιούνται για διάφορες ξύλινες κατασκευές (Εικ. 3 & 4).

Συμπεράσματα – Προτάσεις

1) Η έρευνα που αφορά την καλλιέργεια της Παυλώνιας στην Ελλάδα επικεντρώνεται σε δύο είδη Παυλώνιας  (Paulownia tomentosa,P. elongata) καθώς και σε συγκεκριμένα υβρίδια ειδών. Αφορά κυρίως την προσαρμογή, την παραγωγή ξύλου και ξυλώδους βιομάζας της Παυλώνιας σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας καθώς και τις δυνατότητες γενετικής βελτίωσης (Σπανός και Γαϊτάνης 2021).

2) H Παυλώνια είναι είδος απαιτητικό σε έδαφος και νερό - απαιτεί βαθιά και χαλαρά εδάφη. Εδάφη κατάλληλα για την Παυλώνια υπάρχουν κυρίως σε πεδιάδες, οροπέδια, κοιλάδες και αναχώματα ποταμών, εδάφη χαλαρά και με επαρκή υγρασία στο χώρο των ριζών.

3) Η Παυλώνια δεν ευδοκιμεί και δεν ενδείκνυται σε αβαθή (<50 εκ.) και βραχώδη εδάφη και δεν ευνοείται (υποφέρει) σε ανεμόπληκτες περιοχές

4) Είναι απαιτητική σε νερό (θερινή περίοδος) και χρειάζεται πότισμα 1 η 2 φορές τη βδομάδα (ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες). Αντέχει σε θερμοκρασίες μέχρι +40° C  το καλοκαίρι και μέχρι -20° C το χειμώνα.

5) Είναι ιδανικό είδος για αγροδασοπονία και μπορεί να συνδυάζεται με γεωργικές καλλιέργειες.

6) Δεν συνιστάται σε ξηροθερμικά περιβάλλοντα γιατί είναι είδος απαιτητικό σε έδαφος (βάθος >1μ) και νερό και για αυτό το λόγο και δεν συνιστάται για αναδασώσεις σε καμένες εκτάσεις (όπου συνήθως έχουμε ξηροθερμικές συνθήκες). Μπορεί όμως να φυτεύεται σε επιλεγμένες εκτάσεις (κατάλληλο έδαφος, διαθέσιμο νερό) για αντιπυρική προστασία.  Επίσης, μπορεί άνετα να χρησιμοποιείται (σαν καλλωπιστικό/δέντρο σκίασης) σε αστικά πάρκα/άλση όπου υπάρχει το κατάλληλο έδαφος και εδαφική υγρασία. Γενικά δεν ενδείκνυται για δεντροστοιχίες (σε πυκνά δομημένες πόλεις) γιατί είναι είδος φωτόφιλο, χρειάζεται πολύ ελεύθερο χώρο και γενικά αποκτά μεγάλες διαστάσεις. 

7) Τέλος προτείνουμε σε εκτάσεις, όπου ασκείται η παραδοσιακή λευκοκαλιέργεια σε δημόσιες και ιδιωτικές εκτάσεις (κυρίως στα πεδινά και αναχώματα ποταμών), να αρχίσουν σταδιακά να καλλιεργούνται και άλλα πολυτιμότερα ταχυαυξή πλατύφυλλα όπως σίγουρα η Παυλώνια, καθώς και άλλα ιθαγενή  (π.χ. στενόφυλλος φράξος/Fraxinus angustifolia, φτελιά/Ulmus spp.) η  ξενικά (π.χ. Pecan/Carya spp.) που μπορούν να συνδυάζουν και την πολλαπλή χρήση (π.χ. ξύλο, παραγωγή καρπών, αγροδασοπονία, μελισσοκομία) (Σπανός 2006, Spanos and Gaitanis 2020).

8) Επιπρόσθετα, ο συνδυασμός παραγωγής διαφορετικών προϊόντων όπως παραγωγή ξυλώδους βιομάζας για ενεργειακή χρήση, η παραγωγή ξυλείας (διαφόρων διαστάσεων) και η χρήση της Παυλώνιας σε αγροδασοπονικά συστήματα μπορεί να δίνει εναλλακτικές λύσεις στον παραγωγό/επενδυτή έναντι των διακυμάνσεων των τιμών της ξυλώδους βιομάζας στην αγορά.

Cultivation and use of Paulownia in Greece - Practical guidelines

Κonstantinos.  Α. Spanos

ELGO –‘ DIMITRA’, General Directorate of Agricultural Research, Forest Research Institute, Loutra Thermis, 57006 – Thessaloniki, Greece. Tel.: 2310 461171 (2, 3), Fax: 2310 461341, *e-mail: kspanos@fri.gr

Abstract

Paulownia is a native tree of Asia. The wood of Paulownia has been used in Asia for many centuries since it is easy to work and has fine texture. Paulownia is a plant genus of the monogenus family Paulowniaceae, which includes more than 20 species (ten broader species). Nowadays, Paulownia is planted all over the world. The Forest Research Institute (FRI) of Thessaloniki studies and does research on two species of Paulownia, Paulownia tomentosa and P. elongata as well as on some species’ hybrids. It studies and investigates the adaptation and the wood and wood biomass production of Paulownia in different areas of Greece as well as the potentialities for genetic improvement. The aim of this work is to present a general overview on cultivation and use of Paulownia in Greece.

Key words: Paulownia spp., forest plantations, cultivation, timber production, wood biomass, agroforestry.

Βιβλιογραφία

Ates, S., Ni, Y., Akgul, M., Tozluoglu, A., 2008. Characterization and evaluation of Paulownia elongota as a raw material for paper production African Journal of Biotechnology Vol. 7 (22), pp. 4153-4158,

Berdón, J., Montero Calvo, A.J., Royano Barroso, L, Parralejo Alcobendas, A.I., González Cortés, J., 2017. Study of Paulownia's Biomass Production in Mérida (Badajoz), Southwestern Spain. Environment and Ecology Research 5(7): 521-527.

Buzan, R.L., Maxim, A., Odagiu, A., Balint, C., Hartagan, R.M. 2018. Paulownia sp. used as an Energetic Plant, for the Phytoremediation of Soils and in Agroforestry Systems. ProEnvironment 11 (2018) 76-85.

Domínguez, E., Pablo G del Río, Romaní, A., Garrote, G. 2017. Hemicellulosic bioethanol production from Paulownia wood. 5th World Bioenergy Congress and Expo June 29-30, 2017 Madrid, Spain Fundam Renewable Energy Appl 2017, 7:4 (Suppl), p.81.

Jiang, Z., Gao L., Fang, Y., Xinwang Sun, X., 1994. Analysis  of Paulownia-intercropping  types  and their  benefits  in Woyang  County  of Anhui Province. Forest Ecology and Management 67, 329-337. 

Jiménez, L., Rodriguez,A., Ferrer, J.L., Pérez, A., AnguloV., 2005.  “Paulownia, a Fast Growing Plant, as a Raw Material for Paper Manufacturing”. Afinidad, Vol. 62, No. 516, pp. 100-105.

Puxeddu, M., Marras, G., Murino., G., 2012. Paulownia Tree Planting in Sardinia (Italy) and Its Evaluation for Agroforestry Systems and Sustainable Land Use. Journal of Environmental Science and Engineering B 1 (2012) 1192-1195.

Σπανός, Κ.Α., 2006. Eντατική δασοπονία μικρού περίτροπου χρόνου -παραγωγή δασικής βιομάζας από φυτείες ταχυαυξών δασοπονικών ειδών. ∆υνατότητες ενεργειακής και χημικής αξιοποίησης. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΗΛΙΑΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ, 8^ο Εθνικό Συνέδριο για τις Ήπιες Μορφές Ενέργειας,  29-31 Μαρτίου 2006, Θεσσαλονίκη, Πρακτ. σελ. 461-468.

Σπανός, Κ., 2013. Παυλώνια - Ένα πολύτιμο δασικό δέντρο για εναλλακτική καλλιέργεια και μελλοντική επένδυση. Ελληνικός Γεωργικός οργανισμός, περιοδικό «ΔΗΜΗΤΡΑ» τεύχος 3, σελ. 13-16.

Σπανός, Κ.Α., 2016. ΠΑΥΛΩΝΙΑ Εκδ. ΕΛΓΟ – ‘ΔΗΜΗΤΡΑ’, ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ, Επιστ. Φυλλάδιο, 12σελ.

Σπανός, Κ.Α., 2020. Καλλιέργεια και χρήση της Παυλώνιας στην Ελλάδα. ΥΠΑΙΘΡΟΣ ΧΩΡΑ (Εφημ.). (20-11-2020). Σελ. 52-53.

Spanos, Κ.Α., Gaitanis, D., 2020. Wood Biomass Production from a 10-Year Old Plantation of Fraxinus Angustifolia Vahl in Greece. Modern Environmental Science and Engineering, Vol. 6, Number 4, Doi: 10.15341/mese (2333-2581)/ 05.06.2020/001, Academic Star Publishing Company, Brooklyn, NY.

Σπανός, Κ. Α, Γαϊτάνης, Δ., 2021. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΞΥΛΩΔΟΥΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΑΠΟ 5-ΕΤΗ ΔΑΣΟΠΟΝΙΚΗ ΦΥΤΕΙΑ ΤΩΝ ΤΑΧΥΑΥΞΩΝ ΕΙΔΩΝ Paulownia tomentosa και P. elongatα ΣΤΗ Β. ΕΛΛΑΔΑ. Ινστιτούτου Ηλιακής Τεχνικής (Ι.Η.Τ.) ‘12^ο Εθνικό Συνέδριο για τις Ήπιες Μορφές Ενέργειας’, 7-9 Απριλίου 2021, Θεσσαλονίκη, Πρακτικά σελ. 111-118.

Tzvetkova, N.,  Miladinova, K.,  Ivanova, K., Georgieva, T., Geneva, M. and  Markovsk, Y., 2015. Possibility for using of two Paulownia lines as a tool for remediation of heavy metal contaminated soil. Journal of Environmental Biology, Vol. 36 (Special Issue), p. 145-151.

Yadav, N. K., Vaidya, B. N., Henderson, K., Lee, J. F., Stewart, W.M., Dhekney, S.A., Joshee, N., 2013. A Review of Paulownia Biotechnology: A Short Rotation, Fast Growing Multipurpose Bioenergy Tree. American Journal of Plant Sciences, 4: 2070-2082.

Zhu, Z.-H., Chao, C.-J., Lu, X.-Y. and Y. G. Xiong, 1986. “Paulownian China: Cultivation and Utilization,” Asian Network for Biological Sciences and International Development Research Centre, Singapore, 1986, pp. 1-65.

Zhu, Z.H., 1991. Evaluation and model optimisation  of  Paulownia intercropping  system  -- a project summary  report. In:  Z.H. Zhu  et al.  (Editors), Agroforestry  Systems  in China. Published  jointly  by  the Chinese Academy of  For-estry,  People's  Republic  of China, and International  Development  Research  Centre,  Canada,  Singapore, pp.  30-43.

Zuazo, V.H.D.,  Bocanegra, J.A.J., Torres, F.P., Pleguezuelo, C.R.R., Martínez, J.R.F., 2013. Biomass Yield Potential of Paulownia Trees in a Semi-Arid Mediterranean Environment (S Spain), INTERNATIONAL JOURNAL of RENEWABLE ENERGY RESEARCH, Vol.3 (No.4), 789-793.