Η αυλαία των διεργασιών του Συνεδρίου άνοιξε με τους χαιρετισμούς των πρυτανικών αρχών του ΓΠΑ και πλήθος θεσμικών παραγόντων που συμμετείχαν καθώς και με την επακόλουθη συζήτηση με θέμα «Ψηφιακές Γεωχωρικές Τεχνολογίες και Πρωτογενής Τομέας: Σύγχρονες Δυνατότητες, Βιώσιμη Ανάπτυξη και Πολιτικές». Κεντρικό σύνθημα αποτελούσε η ανάγκη υιοθέτησης ολοένα και περισσότερων εργαλείων γεωργίας ακριβείας από τον μέσο αγρότη όσο και νέων μηχανισμών επεξεργασίας των γεωχωρικών δεδομένων από τους υποστηρικτικούς Οργανισμούς και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Τον συντονισμό της συζήτησης είχε ο Καθηγητής του ΓΠΑ Διονύσιος Καλύβας.
Στόχος η μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας
Εκ μέρους των πρυτανικών αρχών του ΓΠΑ, χαιρετισμό απεύθυναν ο Αντιπρύτανης Διοικητικών Υποθέσεων Νικόλαος Δέρκας και ο Σταύρος Ζωγραφάκης, Αντιπρύτανης Έρευνας και Δια Βίου Εκπαίδευσης, με τον κ. Ζωγραφάκη να παρουσιάζει συνοπτικά την τρέχουσα κατάσταση στο αγροδιατροφικό παγκόσμιο περιβάλλον και να ζητάει να μην υποπέσει η Ελλάδα σε πανικό όπως άλλες χώρες, που επέβαλλαν βιαστικά εμπάργκο σε εξαγωγές κύριων αγροτικών προϊόντων. Αντ’ αυτού ο αντιπρύτανης προτείνει μία προσέγγιση μεγιστοποίησης της παραγωγικής διαδικασίας δεδομένου των λοιπών περιορισμών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε «το να γυρίσουμε την Ελλάδα 50 χρόνια πίσω με λογικές αυτάρκειας είναι εντελώς λανθασμένο και αντιπαραγωγικό. Η μόνη απάντηση σε όλα τα τρέχουσα προβλήματα είναι η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και μεθόδων ευφυούς γεωργίας με στόχο την μεγιστοποίηση της παραγωγής ανά εκμετάλλευση και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μας στις διεθνείς αγορές».
Οδηγός τα δεδομένα από το ΜΑΕ για τον σχεδιασμό πολιτικών
Στην εν εξέλιξη επέκταση των ψηφιακών υπηρεσιών του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης στάθηκε κατά την εισήγησή του ο υφυπουργός Γιώργος Στύλιος, αναφερόμενος επίσης στην σημασία του Μητρώου Αγροτικών Εκμεταλεύσεων. Μπορεί όπως τόνισε ο υφυπουργός η εγγραφή να μην είναι υποχρεωτική, ωστόσο τα συλλεγμένα δεδομένα χρειάστηκαν και λήφθησαν σοβαρά υπόψιν κατά την δύσκολη διετία της πανδημίας, ώστε να διαμορφωθούν οι πολιτικές ανακούφισης των αγροτικών εισοδημάτων λόγω των συνεπειών από την επιβολή των περιοριστικών μέτρων. Παράλληλα, ο Γιώργος Στύλιος αναφέρθηκε επίσης και στην μείωση των χρονοδιαγραμμάτων πληρωμής των Προγραμμάτων που προκαλεί η κατάργηση των φυσικών φακέλων και η μείωση των απαιτούμενων φυσικών δικαιολογητικών για την ένταξη. Αποτέλεσμα αυτών των νέων συνθηκών, να μειωθεί σημαντικά ο χρόνος που χρειάζεται ώστε να δουν οι εκάστοτε δικαιούχοι χρήματα στους λογαριασμούς τους. Κλείνοντας την εισήγησή του, ο υφυπουργός μίλησε και για αυξανόμενο ενδιαφέρον εκ μέρους των παραγωγών για τις διαθέσιμες ψηφιακές υπηρεσίες του ΥπΑΑΤ, όπως κατέγραψε έρευνα της Kapa Research που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο σε δείγμα 1.100 αγροτών και αναφέρει πως 6/10 αγρότες τις χρησιμοποιούν.
Η μεγάλη εικόνα του Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη
Kάλεσμα στους νέους φοιτητές και επιστήμονες να ασχοληθούν σοβαρά με τον τομέα της διαχείρισης γεωχωρικών δεδομένων απηύθυνε ο ΓΓ του υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας Ευθύμιος Μπακογιάννης. Όπως επισήμανε, τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών (GIS) βρίσκονται στην αιχμή της επικαιρότητας και της εν γένει συζήτησης στα γεωπονικά δεδομένα, με τον ΓΓ να τονίζει την συνέργεια που έχουν τα δεδομένα αυτά με λοιπές βάσεις δεδομένων και του ΥΠΕΝ, δημιουργώντας ένα σύνολο στοιχείων που μπορεί να αξιοποιηθεί από κάθε ενδιαφερόμενο ώστε να γνωρίζει τις χρήσεις κάθε τμήματος γης, όρους δόμησης, χαρακτηρισμό της έκτασης (πχ. αν είναι υψηλής παραγωγικότητας ή όχι). Το σύστημα αυτό, όπως επισημαίνεται, βρίσκεται αρκετά χρόνια σε δοκιμαστικό επίπεδο και συνεχώς προστίθενται νέες δυνατότητες. Ωστόσο η μετεξέλιξη του, η οποία ονομάζεται Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης θα επιτρέψει σε κάθε πολίτη να γνωρίζει μέσω εφαρμογής και μερικών κλικ βασικά στοιχεία για κάθε κομμάτι γης στην Ελλάδα, τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται.
Με το συγκεκριμένο Έργο επιδιώκεται η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος, το οποίο θα συγκεντρώνει, συστηματοποιεί και ενσωματώνει ψηφιακή γεωχωρική πληροφορία που τηρείται από διαφορετικούς φορείς της δημόσιας διοίκησης και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και αφορά το καθεστώς ιδιοκτησίας, δόμησης, εκμετάλλευσης ή και προστασίας της ακίνητης περιουσίας με σκοπό αυτή να καταστεί διαλειτουργικά διαθέσιμη μέσω ενιαίας διαδικτυακής πλατφόρμας.
Διασύνδεση των Κέντρων Επιχειρήσεων προτείνει ο Λυκουρέντζος
Στην σημασία της αξιοποίησης των διαθέσιμων γεωπληροφορικών δεδομένων στάθηκε ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ Ανδρέας Λυκουρέντζος, αναφερόμενος σε πρόσφατες καταστροφές όπως τον Αύγουστο του 2021, όπου με την βοήθεια δορυφορικών εικόνων κατέστη δυνατή η οριοθέτηση των πληγεισών από τις πυρκαγιές περιοχών εντός 15 ημερών αλλά και η παράδοση εντός ενός μήνα του αρχείου με τους δικαιούχους αγρότες για αποζημιώσεις στην αρμόδια Κυβερνητική Επιτροπή, κάτι που στο παρελθόν θα ήταν αδύνατο. Παράλληλα όπως επισημάνθηκε, η σωστή αξιοποίηση των δεδομένων αυτών προσφέρει νέες δυνατότητες πρόληψης θεομηνιών, όπως η διενέργεια προγραμμάτων πρόληψης χαλαζοπτώσεων με εναέρια μέσα. Πλέον μέσα από το Κέντρο Επιχειρήσεων, είναι δυνατό να κατευθυνθούν τα αεροσκάφη και να κάνουν εκπομπές ιωδιούχου αργύρου για να μετριάσουν την ένταση της χαλαζόπτωσης. Δράττοντας της ευκαιρίας και παρουσία του υφυπουργού, ο Ανδρέας Λυκουρέντζος κατέθεσε πρόταση στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων μεταξύ των Κέντρων που διαθέτουν 3 υπουργεία (Άμυνας, Δημόσιας Τάξης και Υγείας). Ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ πρότεινε επίσης την ίδρυση και Ειδικού Κέντρου Επιχειρήσεων εντός ΥπΑΑΤ, το οποίο θα είναι διασυνδεδεμένο εκτός των προαναφερθέντων και με το Κέντρο Μετεωρολογικών Ερευνών και το ΓΠΑ με στόχο την βέλτιστη πρόληψη και αντιμετώπιση των προβλημάτων. Η πρόταση του Ανδρέα Λυκουρέντζου βρήκε σύμφωνους όλους όσους κλήθηκαν να την σχολιάσουν.
Από μία ΚΑΠ συμμόρφωσης σε μία ΚΑΠ επιδόσεων
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ προετοιμάζεται για τη μετάβαση από τη διενέργεια φυσικών επιτόπιων ελέγχων/τηλεπισκόπησης σε ελέγχους με τεχνικές παρακολούθησης γης διεμήνυσε ο πρόεδρος του Δημήτρης Μελάς, κάνοντας χρήση των δεδομένων που παρέχονται από την Κομισιόν. Όπως υπογράμμισε, από το 2023 η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη άλλωστε να παρακολουθεί με τεχνικές παρακολούθησης γης όλο το κομμάτι των συνδεδεμένων ενισχύσεων παίρνοντας τα δεδομένα από χρονοσειρές, τα οποία δείχνουν την ιστορική εξέλιξη της καλλιέργειας. Με βάση τα δεδομένα της Επιτροπής, έχουν ήδη εφαρμοστεί πιλοτικά οι τεχνικές αυτές σε 3 περιοχές με καλλιέργειες βαμβακιού. Ο Δημήτρης Μελάς επισήμανε πως στην συνέχεια θα ενσωματωθεί στην ΕΑΕ 2022 μέσα στο υπόβαθρο το κομμάτι αυτής της παρακολούθησης ώστε να ενημερώνει τον εκάστοτε παραγωγό που πάει να δηλώσει σε κάποια περιοχή καλλιέργειες που δεν έχουν καταγράψει οι εικόνες που έχει στην διάθεση του ο ΟΠΕΚΕΠΕ πως δεν δικαιούται ενίσχυση αν προχωρήσει σε ολοκλήρωση της αίτησής του. Αυτή η πρακτική θα εφαρμοστεί καθολικά για όλες τις συνδεδεμένες από το 2023.
Ο πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ έκλεισε την εισήγησή του, κάνοντας την διαπίστωση πως «πλέον έχουμε περάσει από μία περίοδο ΚΑΠ συμμόρφωσης σε μία ΚΑΠ επίδοσης, που αυτό σημαίνει πως οι δείκτες μετρούν πλέον ποιοτικά χαρακτηριστικά και με βάση αυτά πληρώνεσαι πλέον για την αύξηση της παραγωγικότητας ενώ παράλληλα πετυχαίνεις περιβαλλοντικούς στόχους».
Οι 5 παθογένειες της ελληνικής πραγματικότητας
Αναλυτική αναφορά στις παθογένειες της ελληνικής πραγματικότητας σε Οργανισμούς και Υπουργεία όσον αφορά την διαχείριση δεδομένων έκανε ο ΓΓ Αντιπεριφερειάρχης Κεντρ. Τομέα Αθηνών Ευθύμιος Μπακογιάννης κατά την διάρκεια της συζήτησης των θεσμικών παραγόντων. Οι πέντε παθογένειες είναι:
- Πολλά δεδομένα και λίγος αποθηκευτικός χώρος
- Χαμηλής υπολογιστικής ισχύς προμήθειες που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των Δημόσιων Οργανισμών προς όφελος του πολίτη
- Έλλειψη κατάλληλου λογισμικού με την εδραίωση μπακάλικων λύσεων
- Έλλειψη καταρτισμένου προσωπικού
- Θέμα ορθότητας των πολλών δεδομένων καθώς κανένας δεν τα επεξεργάζεται πριν αποθηκευτούν
Συμπλήρωμα η τεχνολογία, στο επίκεντρο ο γεωπόνος
Τα ακριβή δεδομένα θα επιτρέψουν στους μελετητές και γεωπόνους να κάνουν καλύτερα την δουλειά τους και όχι να τους υποκαταστήσουν επισήμανε στα πλαίσια της συζήτησης ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ, με τον πρόεδρο του ΓΕΩΤΕΕ Σπυρίδων Μάμαλη να συμπληρώνει πως είναι ευθύνη και των γεωργικών συμβούλων πλέον να εισάγουν στο μυαλό των παραγωγών τόσο την έννοια όσο και τις μεθόδους των διαθέσιμων λύσεων γεωργίας ακριβείας. Παράλληλα ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ απεύθυνε έκκληση να «σπαρθούν καλλιέργειες και όχι φωτοβολταϊκά» σε γη υψηλής παραγωγικότητας, με τον υφυπουργό Γιώργο Στύλιο να απαντά πως με βάση την ισχύουσα νομοθεσία προβλέπεται η εγκατάσταση ΑΠΕ μόνο στο 1% αυτών των εκτάσεων.
Αναγκαίες οι μελέτες καταλληλότητας των μετεωρολογικών σταθμών
Στην ανάγκη να υπάρχει μελέτη καταλληλότητας κάθε νέου μετεωρολογικού σταθμού που εγκαθίσταται στην ελληνική ύπαιθρο στάθηκε με παρέμβασή του στην συζήτηση ο πρόεδρος της ΕΔΟΑΟ, Κωνσταντίνος Ευσταθίου, ο οποίος συμπλήρωσε με νόημα πως όταν ο παραγωγός δεν βγάζει χρήματα από την καλλιέργειά του είναι λογικό να στρέφεται και σε λύσεις όπως η «φύτευση» ΑΠΕ.
Από το globalisation στο localization
Με την σειρά του ο Αντιπεριφερειάρχης Κεντρ. Τομέα Αθηνών Γιώργος Δημόπουλος επικεντρώθηκε στην χρονική συγκυρία που πραγματοποιείται το Συνέδριο, καθώς η τελευταία τριετία που επισκιάστηκε από την υγειονομική κρίση και εσχάτως από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οδηγεί σε συνολικό επαναπροσδιορισμό, με αντιστροφή των τάσεων παγκοσμιοποίησης. Παρά τα θετικά της, οι νέες συνθήκες αποκάλυψαν τις αδυναμίες της στην εξασφάλιση επισιτιστικής και ενεργειακής αυτάρκειας για τα κράτη του κόσμου, δίνοντας παράλληλα έναυσμα για ενίσχυση της ελληνικής γεωργίας με περιβαλλοντικό πρόσημο.
