Καταστροφικές επιδρομές αρουραίων και ασπόνδυλων σε χειμερινές καλλιέργειες

Οι περισσότερες αναφορές έρχονται από τη Θεσσαλία και την Στερεά Ελλάδα, µε συνοµιλητές της Agrenda να παροµοιάζουν τους πληθυσµούς ποντικιών µε αποικίες µυρµηγκιών τον Αύγουστο. Τα τρωκτικά δεν είναι ο µόνος επιβαρυντικός παράγοντας στη φετινή καλλιεργητική περίοδο σιτηρών. Σε πολλά χωράφια αναφέρονται προβλήµατα µε έντοµα, των οποίων ο πληθυσµός είναι επίσης αυξηµένος εξαιτίας των υψηλών θερµοκρασιών, που κατ’ επέκταση µεταφράζεται σε αυξηµένες απαιτήσεις ψεκασµών και άρα πρόσθετα κόστη. Έξαρση αναφέρεται και σε ασθένειες που συνδέονται µε µύκητες, όπως είναι η ρυγχοσπορίωση, µε αρκετούς παραγωγούς να ανατρέχουν σε γεωπόνους για συµβουλές, βλέποντας τα φυτά να έχουν κιτρινίσει. Βέβαια και η έλλειψη βροχών έρχεται να επιβαρύνει τα χωράφια και να προσθέσει στην κίτρινη όψη της καλλιέργειας.

Μια πέµπτη παράµετρος που συνδέεται και αυτή µε τις µέχρι σήµερα καιρικές συνθήκες έχει να κάνει µε την πρόωρη ανάπτυξη των φυτών κάτι που συνεπάγεται νέους πονοκεφάλους σε περίπτωση που τον ζεστό καιρό των τελευταίων εβδοµάδων διαθεχθούν έντονα ψυχρά κύµατα και παγετοί.

Όσον αφορά τις επιδροµές τρωκτικών, ενδεικτικό είναι το παράδειγµα της Λάρισας, όπου φέτος παρουσιάζονται προβλήµατα µε αυξηµένους πληθυσµούς στο σύνολο των 7 δήµων του νοµού, αντί για τους 3-4 δήµους που συνήθως ταλαιπωρούνται.

∆ιετές µοτίβο πληθυσµών ποντικιών

Ιστορικά, παρατηρείται ένα διετές µοτίβο υψηλότερων και χαµηλότερων πληθυσµών ποντικιών, που επηρεάζεται σηµαντικά από την διαθεσιµότητα τροφής, την ευκολία στην εύρεση νερού και τη µέση θερµοκρασία. Το µοτίβο αυτό φέτος όµως φαίνεται να σπάει, αφού ο χειµώνας θυµίζει περισσότερο µήνα Μάρτιο και τα χιλιοστά βροχής είναι χαµηλότερα των αναµενόµενων.

Σαν αποτέλεσµα, τα αδηφάγα τρωκτικά στρέφονται στα φρεσκοσπαρµένα χωράφια για να εξασφαλίσουν τροφή, ενώ οι υψηλές θερµοκρασίες επιτρέπουν στους πληθυσµούς να µην καταφύγουν σε αποθήκες και κλειστούς χώρους, όπου τα αρουραιοκτόνα έκαναν συνήθως αποτελεσµατικά τη δουλειά τους.

Ζηµιές και σε αρδευτικά συστήµατα

Κερασάκι στην τούρτα αποτελεί η έλλειψη βροχών, µε την αδυναµία εύρεσης νερού να υποχρεώνει σε αρκετές περιπτώσεις τους αρουραίους να καταφύγουν στη λύση των αρδευτικών συστηµάτων, κατατρώγοντας λάστιχα και επιβαρύνοντας οικονοµικά τους αγρότες, που αναγκάζονται ύστερα να προβούν άµεσα σε διορθωτικές κινήσεις δίχως κανείς να τους εγγυάται πως το πρόβληµά τους έχει λυθεί. Άλλωστε, στην περίπτωση των τρωκτικών, υπάρχει η σχετική απαγόρευση χρήσης των αρουραιοκτόνων στους αγρούς, αφού υπάρχει η αρνητική εµπειρία της θανάτωσης αθώων ζώων τις προηγούµενες δεκαετίες, µε πολλαπλές επιπτώσεις στο τοπικό οικοσύστηµα.

Το πρόβληµα των αρουραίων είναι ιδιαίτερα σύνθετο και ιστορικά λύνονταν οργανικά µέσω της τροφικής αλυσίδας, όπως εξηγεί στην Agrenda ο ∆ηµήτρης Σταυρίδης, αναπληρωτής διευθυντής ∆ΑΟΚ της Π.Ε. Λάρισας. Ωστόσο για διάφορους λόγους, οι φυσικοί θηρευτές των τρωκτικών βρίσκονται εδώ και χρόνια σε έλλειψη, µε τη φαρέτρα των καλλιεργητών απέναντι στις νυχτερινές επιδροµές των τρωκτικών στα χωράφια να στερεύει από βέλη.

Επαναπατρισµός φυσικών θηρευτών

Με στόχο την κατασκευή ενός βιολογικού τείχους προστασίας απέναντι στους ολοένα
και υψηλότερους πληθυσµούς τρωκτικών, η Περιφέρεια Θεσσαλίας επιστρατεύει την κουκουβάγια Τυτώ. Όπως έχει δηλώσει οι περιφερειάρχης Κώστας Αγοραστός, το οµώνυµο πρόγραµµα θα αποτελέσει µια βιολογική «ασπίδα» για 2.568.021 στρέµµατα αγροτικής γης στη Θεσσαλία. H Τυτώ αποτελεί νυκτόβιο αρπακτικό παγκόσµιας εξάπλωσης, το οποίο ενδιαιτεί, ζει, τρέφεται και αναπαράγεται αποκλειστικά σε αγροτικά οικοσυστήµατα. Ένα άτοµο Τυτώ µπορεί να καταναλώσει σε ένα χρόνο από 3.000 έως 6.000 ποντίκια, µε έµφαση στα τρωκτικά που καταστρέφουν τις αγροτικές καλλιέργειες. Επίσης, το διαιτολόγιο της αποτελείται κατά 90-95% από είδη επιβλαβών για την αγροτική δραστηριότητα τρωκτικών, καθιστώντας την µία αξιόπιστη και µόνιµη λύση στο θέµα του Θεσσαλικού κάµπου.

Φέτος (2022/2023) είναι η πρώτη χρονιά που µπαίνει σε εφαρµογή το πρόγραµµα, µε την εγκατάσταση 300 φωλιών σε επιλεγµένα σηµεία για την αναπαραγωγή του αρπακτικού και σε 9 δήµους. Οι φωλιές έχουν κατανεµηθεί στους 7 δήµους του νοµού Λάρισας, καθώς και στον δήµο Σοφάδων (Π.Ε. Καρδίτσας) και στον δήµο Ρήγα Φερραίου (Π.Ε. Μαγνησίας). Το πρόγραµµα αφορά µεν τη Θεσσαλία, όµως ενδιαφέρον για την εξέλιξη του όµως έχουν επιδείξει και αρµόδιοι θεσµικοί φορείς σε βορειότερες Περιφερειακές Ενότητες.