Βαµβάκια, καλαµπόκια, ελιές, αµπέλια, εσπεριδοειδή και κηπευτικά ζητούν επιφανειακή αζωτούχο λίπανση για καλύτερες αποδόσεις και υψηλή παραγωγή.
Ο Μάιος και ο Ιούνιος είναι µήνες εντατικής αγροτικής δραστηριότητας, µε την εφαρµογή βασικής λίπανσης στα χωράφια που υποδέχονται σταδιακά τις σπορές βαµβακιού, και καλαµποκιού σε όλη τη χώρα. Με γραµµική αύξηση των αναγκών σε θρεπτικά στοιχεία κατά τα στάδια ανάπτυξης του φυτού, το βαµβάκι ενισχύεται µε τη βασική λίπανση πριν ή κατά τη σπορά µε την εφαρµογή του 1/3-1/2 της συνολικής απαιτούµενης ποσότητας σε άζωτο και όλες τις αναγκαίες µονάδες φωσφόρου και καλίου, ενώ οι αυξηµένες ανάγκες στο στάδιο της καρποφορίας καλύπτονται συµπληρωµατικά και µε επιφανειακές λιπάνσεις. Η γενική προτεινόµενη λίπανση του βαµβακιού για παραγωγή 400 κιλών ανά στρέµµα είναι άζωτο (Ν) 10-18 κιλά/στρέµµα, φώσφορο (Ρ2Ο5) 6-8κιλά/στρέµµα και κάλιο (K2O) 6-8 κιλά/στρέµµα. Στα χωράφια µπήκαν και τα καλαµπόκια, µε τα σύγχρονα υβρίδια να είναι ιδιαίτερα «λαίµαργα» και τις ανάγκες σε άζωτο να κορυφώνονται την περίοδο µεταξύ της άνθησης της φόβης και των στυλών (75η έως 90η ηµέρα).
Πέραν όµως από τις καλλιέργειες που εγκαθίστανται τώρα στον αγρό, άλλες όπως αµπέλι, ελιά, εσπεριδοειδή αλλά και κηπευτικά βρίσκονται στο στάδιο της έντονης βλαστικής ανάπτυξης ή της καρπόδεσης, µε τις ανάγκες τους σε άζωτο να κορυφώνονται και τους παραγωγούς να επεµβαίνουν µε συµπληρωµατική επιφανειακή λίπανση. Με το θερµό καιρό της φετινής άνοιξης να έχει πρωιµήσει την άνθιση και την καρπόδεση, τα ελαιόδεντρα σε όλη τη χώρα διανύουν µια κρίσιµη περίοδο µε αυξανόµενες ανάγκες των δέντρων σε θρεπτικά συστατικά. Στους αρδευόµενους ελαιώνες συνιστάται επιφανειακή αζωτούχος λίπανση, µε το υπόλοιπο 1/3 της συνολικά απαιτούµενης ποσότητας και άρδευση αµέσως µετά την ολοκλήρωση της καρπόδεσης.
Σε παρόµοιο στάδιο βρίσκονται και τα αµπέλια. Αποτελέσµατα µελετών δείχνουν ότι η πρώιµη αζωτούχος λίπανση στην έναρξη της βλάστησης ενισχύει τη ζωηρότητα της βλάστησης, ενώ η όψιµη, κατά την πλήρη άνθιση ή την καρπόδεση επιδρά θετικά στην ποιότητα και την ποσότητα του φορτίου καθώς και στην απορρόφηση των ανόργανων στοιχείων.
Μέσα στον Μάιο αρχίζουν ή συνεχίζονται και οι επιφανειακές αζωτούχες λιπάνσεις στους οπωρώνες εσπεριδοειδών. Ενδεικτικά οι προστιθέµενες ποσότητες αζώτου που προτείνονται ενδεικτικά για παραγωγικά δέντρα ηλικίας 10 χρονών και άνω είναι τα 40-50 κιλά νιτρική αµµωνίας (34,5-0-0) ανά στρέµµα. Η ποσότητα µπορεί να κατανεµηθεί σε τρεις δόσεις έως τον Αύγουστο µε υδρολίπανση.
Υποβοήθηση καρπόδεσης στα υπαίθρια κηπευτικά
Με το καλοκαίρι να είναι προ των πυλών ξεκινούν οι συµπληρωµατικές λιπάνσεις καρπουζιών και πεπονιών, ώστε να εξασφαλιστεί µια καλή καρπόδεση και τελική απόδοση. Στο καρπούζι συστήνεται συστηµατική λίπανση, αρχικά κάθε δεύτερη άρδευση και στη συνέχεια σε κάθε άρδευση (συνολικά: 120 Ν, 180 Κ2Ο, 40 ΜgO), ενώ στο πεπόνι εφαρµόζεται στην άνθιση το 35% του αζώτου µε µορφή φωσφορικής αµµωνίας και το υπόλοιπο 30% αργότερα. Στην υπαίθρια ντοµάτα, οι υδρολιπάνσεις είναι συχνές και κορυφώνονται κατά την περίοδο αύξησης του βάρους του καρπού (20 kg N, 6 kg P2O5, 35 kg K20 και 2 kg CaO ανά εκτάριο).
Για καλή ανάπτυξη των φυτών και υψηλή παραγωγικότητα
Ανάλογα µε το καλλιεργούµενο είδος προσαρµόζονται και οι εφαρµοζόµενες ποσότητες από το εκάστοτε λίπασµα, ώστε να καλυφθούν επαρκώς και έγκαιρα οι ανάγκες των φυτών στα διάφορα θρεπτικά συστατικά. Το άζωτο αποτελεί στοιχείο βαρύνουσας σηµασίας για την καλή ανάπτυξη των φυτών, την υγεία και παραγωγικότητά τους και συνήθως απαιτείται σε µεγάλες ποσότητες. Τα φυτά είναι ικανά να απορροφούν το συγκεκριµένο στοιχείο σε δύο µορφές (αµµωνιακή και νιτρική). Ανάλογα το στάδιο ανάπτυξης και την ταχύτητα απορρόφησης που θέλει να επιτύχει ο παραγωγός µπορεί να επιλεγεί κατά περίπτωση η µια µορφή ή η άλλη. Η επαρκής θρέψη των φυτών µε άζωτο, συµβάλλει στην υψηλή φωτοσυνθετική δραστηριότητα, στην ανάπτυξη των φυτών και της φυλλικής τους επιφάνειας, ενώ υποβοηθά και την καρποφορία. Αντιθέτως έλλειψή του έχει ως αποτέλεσµα χλωρωτικά φυτά και µικρή βλαστητική περίοδο και απόδοση. ∆υσµενείς επιπτώσεις µπορεί να έχει και η περίσσεια του στοιχείου, γι’ αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται η υπερλίπανση. Σε τέτοιες περιπτώσεις τα φυτά γίνονται πιο επιρρεπή σε προσβολές (εντοµολογικές και από παθογόνα), καθυστερεί η ωρίµανση των καρπών και επηρεάζεται η διαθεσιµότητα άλλων θρεπτικών στοιχείων.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΖΩΤΟΥ σε καθε καλλιεργητικο κυκλο
Οδηγίες ΣΠΕΛ για ποιότητα ίνας στο βαµβάκι και την εύρωστη ανάπτυξη στο καλαµπόκι
Των ∆ρ. Γιαννακοπούλου Φωτεινή – Γενική ∆ιευθύντρια ΣΠΕΛ και Κατσουλιέρη Αγάπη - Ερευνήτρια ΣΠΕΛΕλισάβετ – Συνεργάτες ΣΠΕΛ
H λίπανση των καλλιεργειών είναι αναγκαία να ορίζεται µε βάση τα αποτελέσµατα των εδαφολογικών αναλύσεων, τα επίπεδα των θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος, την καλλιεργούµενη ποικιλία, τις κλιµατικές συνθήκες της περιοχής, το µήκος της βλαστικής περιόδου, καθώς και την ποσότητα και την ποιότητα του νερού. Η ορθολογική λίπανση διασφαλίζει την υψηλή παραγωγικότητα των εδαφικών πόρων και εξασφαλίζει υψηλές ποιοτικές αποδόσεις, και κατ’ επέκταση παραγωγή προϊόντων µε υψηλές προδιαγραφές.
Η επίδραση του αζώτου στην καλλιέργεια του βαµβακιού
Από τα µακροστοιχεία, το άζωτο είναι στοιχείο ζωτικής σηµασίας για την εύρωστη ανάπτυξη των φυτών, καθώς προάγει την αύξηση και την ανάπτυξη του ριζικού συστήµατος, ενισχύει την πρόσληψη από τα φυτά των υπόλοιπων θρεπτικών στοιχείων και συµµετέχει σε βασικές διαδικασίες κατά τη διάρκεια του βιολογικού κύκλου των φυτών. Επιπλέον, το άζωτο αποτελεί βασικό συστατικό στοιχείο των αµινοξέων, των νουκλβεϊκών οξέων, της χλωροφύλλης, ενώ, παράλληλα, είναι απαραίτητο θρεπτικό στοιχείο για το µεταβολισµό των υδατανθράκων στα φυτά.
Στην καλλιέργεια του βαµβακιού το άζωτο επιδρά σε όλα τα στάδια ανάπτυξής του. Προάγει τη βλαστική ανάπτυξη, αυξάνει την ένταση της φωτοσυνθετικής δραστηριότητας των φυτών, το δείκτη φυλλικής επιφάνειας και την περιεκτικότητα των φύλλων σε χλωροφύλλη. Παράλληλα, ενισχύει την ανάπτυξη των φυτών, την παραγωγή περισσότερων πλάγιων διακλαδώσεων, των χτενιών, των λουλουδιών, των ανθοφόρων κλάδων, των άθεων και των καρυδιών, καθώς και τον αριθµό, το βάρος και το µέγεθος του καρυδιού, του σπόρου και των ινών. Αντίστοιχα, όσον αφορά τη συσχέτιση µεταξύ του εδαφικού αζώτου και των ποιοτικών χαρακτηριστικών της ίνας, έχει αποδειχτεί ότι η επάρκεια αζώτου επηρεάζει θετικά το µήκος, την αντοχή της ίνας, το SCI (Spinning Consistency Index = συντελεστής κλωσιµότητας). Επίσης, η επάρκεια αζώτου επηρεάζει θετικά το δείκτη micronaire (MIC) των ινών του βαµβακιού.
Ο ρυθµός πρόσληψης του αζώτου στο βαµβάκι ακολουθεί την πορεία συσσώρευσης της ξηράς ουσίας στα διάφορα τµήµατα του φυτού. Η µεγαλύτερη ποσότητα αζώτου συγκεντρώνεται στους σπόρους. Κατά το άνοιγµα των καρυδιών πάνω από το 90% του αζώτου που περιέχεται σε αυτά βρίσκεται στο σπόρο. Συνεπώς, κατά το στάδιο του νεαρού φυτού, πριν την εµφάνιση των χτενιών, το βαµβάκι απαιτεί σχετικά υψηλές ποσότητες αζώτου, καθώς το φυτό εισέρχεται στο στάδιο της εµφάνισης χτενιών, αλλά και στα επόµενα στάδια οι απαιτήσεις θρέψης της καλλιέργειας αυξάνονται και µεγιστοποιούνται κατά το στάδιο της καρποφορίας. Για αυτό είναι αναγκαίος ο εφοδιασµός της καλλιέργειας µε τις αναγκαίες ποσότητες αζώτου, µέσω της βασικής αλλά και της επιφανειακής λίπανσης.
Ο ρόλος του αζώτου στην καλλιέργεια του καλαµποκιού
Οι επικρατέστερες σήµερα ποικιλίες καλαµποκιού είναι πολύ απαιτητικές σε θρεπτικά στοιχεία και αποµακρύνουν σηµαντικές ποσότητες θρεπτικών στοιχείων από το έδαφος, οι οποίες είναι αναγκαίο να αντικατασταθούν µέσω λιπασµατικών εισροών σε κάθε καλλιεργητικό κύκλο.
Γενικά, η σπουδαιότητα του αζώτου για το καλαµπόκι, στην προαγωγή της αύξησης και της ανάπτυξης του ριζικού συστήµατος, καθώς και της παραγωγής των καλλιεργειών, αλλά και στην ενίσχυση της πρόσληψης από τα φυτά των υπόλοιπων θρεπτικών στοιχείων στην ανάπτυξη, συνίσταται στις βασικές διαδικασίες που συµµετέχει κατά τη διάρκεια του βιολογικού κύκλου των φυτών. Ειδικότερα, αποτελεί το βασικό συστατικό για τη σύνθεση των πρωτεϊνών και των νουκλεϊκών οξέων και έχει ουσιαστικό ρόλο στην αφοµοίωση των υδατανθράκων που παράγονται στη φωτοσύνθεση. Οι µέγιστες ανάγκες του καλαµποκιού σε άζωτο είναι από την 75η έως 90η ηµέρα από τη βλάστηση, στο χρονικό διάστηµα δηλαδή µεταξύ της άνθησης της φόβης και των στυλών, το οποίο συµπίπτει µε το µέγιστο ρυθµό αυξήσεως του ξηρού βάρους των φυτών. Επιπλέον, σε αυτό το διάστηµα προσλαµβάνεται το 60-65% της συνολικής ποσότητας αζώτου. Ωστόσο, η πρόσληψη του αζώτου συνεχίζει και µετά την 90η ηµέρα. Το σύνολο σχεδόν του αζώτου αποθηκεύεται στον καρπό, συνεπώς µε τη συγκοµιδή αποµακρύνεται το άζωτο που έχει προστεθεί στην καλλιέργεια. Είναι λοιπόν αναγκαία η εφαρµογή αζώτου σε κάθε καλλιεργητικό κύκλο.
Στην περίπτωση που υπάρχει έλλειψη αζώτου, ακόµη και αν τα άλλα θρεπτικά στοιχεία βρίσκονται σε επαρκείς ποσότητες στο έδαφος, δεν µπορούν να χρησιµοποιηθούν αποτελεσµατικά από την καλλιέργεια. Εκδηλώνεται µε κιτρίνισµα στα κατώτερα φύλλα που αρχίζει από την κορυφή του φύλου και προχωράει κατά µήκος του κεντρικού νεύρου προς τη βάση του φύλου σε σχήµα V αφήνοντας δυο πράσινες πλευρές, ενώ σηµαντικές είναι και οι συνέπειες στον καρπό.
Για την εύρωστη ανάπτυξη των φυτών, είναι απαραίτητο να καλύπτονται οι ανάγκες της καλλιέργειας σε µακροστοιχεία και σε ιχνοστοιχεία. Κάθε απαραίτητο θρεπτικό́ στοιχείο, έχει συγκεκριµένο ρόλο στην ανάπτυξη των φυτών, και σε συνθήκες έλλειψης του δηµιουργεί πλήθος προβληµάτων, τόσο στην ανάπτυξη, όσο και στην ποσότητα και στην ποιότητα των παραγόµενων προϊόντων. Η ορθή εφαρµογή των θρεπτικών στοιχείων µέσω της λίπανσης, αποσκοπεί στη µεγιστοποίηση της ποιοτικής παραγωγής µε το ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωµα. Ο ΣΠΕΛ συνιστά στους αγρότες κατά τη διάρκεια της λίπανσης να ακολουθούν τις βασικές αρχές των 4Κ, δηλαδή να εφαρµόζουν το κατάλληλο είδος λιπάσµατος, στην κατάλληλη ποσότητα, τον κατάλληλο χρόνο και µε την κατάλληλη µέθοδο.
Αναλυτικά το αφιέρωμα διαθέσιμο εδώ.
