Για τη συγκεκριµένη εργασία στο χωράφι, που θεωρείται κάτι σαν «ιερό δισκοπότηρο» για το γεωργικό τοµέα, καθώς έρχεται να απαντήσει στο διττό πιεστικό πρόβληµα της διαρκώς αυξανόµενης έλλειψης εργατικών χεριών, αλλά και του υψηλού κόστους παραγωγής, που απασχολούν τις αγροτικές εκµεταλλεύσεις διεθνώς, έχουν γίνει αρκετά βήµατα, αλλά το διάστηµα που αποµένει να διανυθεί είναι ακόµη σηµαντικό.
«∆εν περιµένουµε να έρθουν ροµπότ, που να συγκοµίζουν ακτινίδια ή µήλα, µε αποτελεσµατικό τρόπο, πριν περάσουν τουλάχιστον 5 χρόνια. Ακόµη και για τις αυτόνοµες πλατφόρµες, που επιτρέπουν στον εργάτη να µην ανεβοκατεβαίνει σε σκάλα και ως εκ τούτου οδηγούν σε µείωση έως 40%-50% του χρόνου συγκοµιδής, περιορίζοντας και το κόστος της, προϋπόθεση είναι να αλλάξουν τα σχήµατα φύτευσης», ανέφερε ο Σταύρος Βουγιούκας, καθηγητής βιολογίας και αγροτικής µηχανικής του αµερικανικού Πανεπιστηµίου Davis.
Μιλώντας στο 9ο συνέδριο Agrotica, που οργάνωσε το τµήµα Γεωπονίας του ΑΠΘ, µέσω τηλεδιάσκεψης από την Καλιφόρνια, ο καθηγητής είπε ότι η τεχνολογία της ροµποτικής συγκοµιδής προϋποθέτει οπωρώνες σε γραµµική φύτευση µε οµοιόµορφο κλάδεµα, ώστε το λέιζερ του ροµπότ να µπορεί να διακρίνει όλους τους καρπούς και να τους µαζεύει.
Ανέφερε επίσης ότι ήδη στην Ουάσιγκτον, που καλλιεργούνται µεγάλες εκτάσεις µε µήλα, τα κτήµατα αναπτύσσονται πλέον σε διαµόρφωση σε σχήµα «V» ή σε κατακόρυφο τείχος, µε ό,τι συνεπάγεται αυτό σε κόστος διαχείρισης, αλλά διευκρίνισε πως ακόµη και στις ΗΠΑ η συγκοµιδή µε αυτόνοµα ροµπότ είναι κατά βάση σε πειραµατικό στάδιο, από start up εταιρείες, µε υψηλό κόστος και δεν έχει υιοθετηθεί σε επίπεδο αγρότη. Ως προς τις υπόλοιπες τεχνολογίες ροµποτικής, για τον γεωργικό τοµέα, ο κ. Βουγιούκας τόνισε πως στα αυτόνοµα τρακτέρ γενικής χρήσης «που πατάς ένα κουµπί και τα κάνουν όλα µόνα τους» και εδώ η έρευνα έχει αναπτυχθεί κυρίως από νεοφυείς επιχειρήσεις. «Η µεγάλη πρόκληση είναι το πώς θα λειτουργήσουν µέσα σε οπωρώνες και όχι στις ανοικτές καλλιέργειες, γιατί εκεί το GPS λόγω της πυκνότητας των φύλλων, δεν εγγυάται ακόµη πλήρη αξιοπιστία ασφαλούς πλοήγησης. Είµαστε στο 95%, αλλά για να φτάσουµε στο 99,9% είναι µακρύς ο δρόµος, ενώ ένα άλλο πρόβληµα είναι το θεσµικό πλαίσιο, που δεν υπάρχει, όπως και το κόστος συντήρησης», τόνισε και σηµείωσε πως «θα χρειαστούν ακόµη κάποια χρόνια µέχρι να έρθει η στιγµή που θα πάµε να επισκεφτούµε µια αντιπροσωπεία για να αγοράσουµε ένα αυτόνοµο τρακτέρ».
Μεγαλύτερη πρόοδος, στον αντίποδα, υπάρχει στα αυτόνοµα οχήµατα ειδικού τύπου, που προορίζονται, για παράδειγµα, για ψεκασµούς και στοχευµένες εφαρµογές ζιζανιοκτονίας, όπως και στα λεγόµενα έξυπνα παρελκόµενα, που είναι εµπορικά διαθέσιµα και «κοτσάρονται» σε ένα έξυπνο τρακτέρ κάνοντας εξειδικευµένες εργασίες. Επίσης, ιδιαίτερα διαδεδοµένα είναι, κατά τον καθηγητή, τα drones, τα οποία κάνουν ήδη διάφορες εργασίες στον γεωργικό τοµέα.
«Οι στόχοι της ροµποτικής τεχνολογίας είναι η καλύτερη διαχείριση των εφαρµογών σε επίπεδο φυτού, η µείωση των αναγκών σε χειρωνακτική εργασία και ο περιορισµός του κόστους παραγωγής», ανέφερε, µεταξύ άλλων, ο κ. Βουγιούκας, αλλά δεν παρέλειψε να υπογραµµίσει πως για να λειτουργήσουν τα συστήµατα αυτά, να συντηρούνται, αλλά και για να επισκευάζονται θα χρειαστούν εξειδικευµένοι εργάτες, οι οποίοι θα πρέπει να εκπαιδευτούν πάνω στα συγκεκριµένα αντικείµενα και αυτή τη στιγµή, προφανώς, δεν υπάρχουν.
«Επανάσταση» των αγρο-βολταϊκών στα θερµοκήπια υδροπονίας
Ως ένα από το επόµενα «big thing», στο χώρο της γεωργίας, έχει αρχίσει να πλασάρεται η χρήση αγρο-βολταϊκών στα θερµοκήπια υδροπονίας, καθώς επιτρέπει το συνδυασµό ηλεκτροπαραγωγής, µε την αύξηση της αποδοτικότητας και ποιότητας των καλλιεργειών.
«Η χρήση των εύκαµπτων ηµιδιαφανών φωτοβολταϊκών 3ης γενιάς, που είναι διαπερατά από το, απαραίτητο για τη φωτοσύνθεση, ηλιακό φως, εξασφαλίζει στις θερµοκηπιακές καλλιέργειες εξοικονόµηση ενέργειας, νερού και γης, µειώνει το αποτύπωµα άνθρακα και επιτυγχάνει άνοδο της απόδοσης σε επίπεδο γεωργικής παραγωγής», τόνισε ο πρόεδρος του Συνδέσµου Ελληνικών Επιχειρήσεων Οργανικών και Εκτυπωµένων Ηλεκτρονικών (HOPE-A), καθηγητής Στέργιος Λογοθετίδης και έκανε λόγο για επανάσταση στο χώρο της θερµοκηπιακής υδροπονίας.
Από το βήµα σχετικής εκδήλωσης που πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο της 29ης Agrotica, ο κ. Λογοθετίδης, τόνισε πως στην παρούσα φάση η χώρα µας πρωτοπορεί ερευνητικά στο συγκεκριµένο πεδίο, αλλά καθώς η τεχνολογία είναι ακόµη ακριβή, υπολογίζεται στα περίπου 650 ευρώ το τµ. το κόστος της, ζήτησε να υποστηριχθεί η ανάπτυξη περίπου 100 «πυρήνων» µε τέτοια θερµοκήπια, µέσης έκτασης 5 στρεµµάτων, σε όλη τη χώρα, µέσω κάποιου προγράµµατος, για να µη χαθεί η ευκαιρία.
Για ριζική καινοτοµία, έκανε λόγο και ο γενικός διευθυντής του ΗΟΡΕ-Α, Αστέριος Χατζηπαραδείσης, ο οποίος αποκάλυψε πως ήδη ο Σύνδεσµος είναι σε συζητήσεις µε το ΥπΑΑΤ, προκειµένου να οργανωθεί µια ειδική δράση, κοµµένη και ραµµένη όπως είπε, στο συγκεκριµένο αντικείµενο, ώστε να επιτρέψει στους αγρότες, µε κάποια κίνητρα, να συµµετάσχουν στην επόµενη φάση του εγχειρήµατος, διότι προς το παρόν το κόστος της επένδυσης και λειτουργίας ενός τέτοιου θερµοκηπίου είναι ακριβό.
Επιτυγχάνεται εύρωστη ανάπτυξη φυτών, µε υψηλή παραγωγικότητα
Αναλύοντας τα τεχνικά χαρακτηριστικά της προτεινόµενης λύσης, ο Χρυσόστοµος Βαρλάµης, διευθύνων σύµβουλος της εταιρείας ΟΕΤ, που αναπτύσσει τα εύκαµπτα οργανικά φωτοβολταϊκά 3ης γενιάς σηµείωσε πως προορίζονται για θερµοκήπια µεσογειακού τύπου, υδροπονικής καλλιέργειας και µπορούν να συνδυαστούν, σε υβριδικό µοντέλο, και µε ανεµογεννήτρια, για την παραγωγή φθηνής ενέργειας από ΑΠΕ, η οποία αξιοποιείται στη λειτουργία των συστηµάτων ψύξης, θέρµανσης και γενικότερου ελέγχου του περιβάλλοντος µέσα στο θερµοκήπιο. Το βάρος τους είναι στα 400 γραµµάρια ανά τετραγωνικό µέτρο, όταν τα κλασσικά φωτοβολταϊκά είναι στα 20 κιλά, ενώ επειδή είναι διαπερατά από το ηλιακό φως, επιτρέπουν τη φωτοσύνθεση και σε συνδυασµό µε την υδροπονία, επιτυγχάνεται εύρωστη ανάπτυξη φυτών, µε υψηλή, για παράδειγµα στην τοµάτα, παραγωγικότητα και την ποιότητα καρπού. «Θα είναι ένα ποιοτικό άλµα για την αναµόρφωση του αγροτικού τοµέα στη χώρα», ανέφερε από την πλευρά του ο κ. Χατζηπαραδείσης και τόνισε ότι «το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης φαίνεται να τείνει ευήκοα ώτα σε τέτοιου είδους προτάσεις».
Βελτιστοποίηση της άρδευσης σε καλλιέργειες στην Κρήτη
Εξοικονόµηση αρδευτικού νερού που µπορεί να φτάσει έως και 30% ή 40% σε σύγκριση µε τα παραδοσιακά συστήµατα, µε ταυτόχρονη άνοδο της παραγωγής κατά 10%-20%, ανάλογα µε την καλλιέργεια, είναι το αποτέλεσµα της χρήσης έξυπνων τεχνολογιών στην άρδευση κτηµάτων, που εφαρµόζεται µέσω ενός σχετικού προγράµµατος σε όλη την Κρήτη.
«Έχουµε δηµιουργήσει µια πλατφόρµα συµβουλευτικής άρδευσης σε κάθε αγροτεµάχιο της Κρήτης, την irrigation – Crete.gr, η οποία είναι ελεύθερης πρόσβασης και ο παραγωγός µπορεί να εντοπίσει το κτήµα του και κάνοντας «κλικ» πάνω στο εικονίδιο να πάρει συγκεκριµένες οδηγίες για την αρδευτική δόση που πρέπει να εφαρµόσει», τόνισε ο εντεταλµένος ερευνητής του Ινστιτούτου Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών και Αµπέλου του ΕΛΓΟ ∆ήµητρα, Νεκτάριος Κουργιαλάς, µιλώντας σε σχετική εκδήλωση του ΕΛΓΟ ∆ήµητρα, στην 29η Agrotica.
Όπως εξήγησε ο οµιλητής, από την πλατφόρµα παρέχονται, επίσης και ένα πλήθος πληροφοριών ως προς τις ορθές γεωργικές πρακτικές που πρέπει να εφαρµοστούν στο αγροτεµάχιο, στρατηγικές προσαρµογής στην κλιµατική αλλαγή, όπως είναι η ελλειµµατική άρδευση, αλλά και προτάσεις αφενός για να βελτιστοποιήσει τη διαχείριση της άρδευσης στο χωράφι του και αφετέρου να αυξήσει την παραγωγή του.
«Η συγκεκριµένη πλατφόρµα έχει µεγάλη επισκεψιµότητα στην Κρήτη. Βλέπουµε πολλούς παραγωγούς να ενδιαφέρονται να την αξιοποιήσουν και από ό,τι µας λένε οι χρήστες της, έχει ενθαρρυντικά αποτελέσµατα, γιατί µε τις στοχευµένες δόσεις, στο κατάλληλο στάδιο, εξοικονοµούν νερό, το οποίο είναι σε έλλειψη και έχει ακριβύνει και αρκετά πλέον», επισήµανε χαρακτηριστικά ο κ. Κουργιαλάς, συµπληρώνοντας πως οι καλλιέργειες στις οποίες χρησιµοποιείται το έξυπνο αρδευτικό σύστηµα είναι κυρίως υδροβόρες όπως η ελιά, τα εσπεριδοειδή και το αβοκάντο.
Ο ερευνητής σηµείωσε, ακόµη, πως έχει δηµιουργηθεί κι ένα σύστηµα µε το οποίο ο παραγωγός µπορεί να λαµβάνει αυτόµατα στο κινητό του τηλέφωνο πληροφορίες από ένα σύστηµα εδαφικής εργασίας και από απόσταση να ανοίγει ή να κλείνει τις ηλεκτροβάνες και να έχει τον έλεγχο των συνθηκών του αγροτεµαχίου ανά πάσα στιγµή στην παλάµη του.
