Χωρίς καλά - καλά να το συνειδητοποιήσει, ο Αντώνης Βεζύρογλου, όπως δηλώνει στο Fresher, αγάπησε τον πρωτογενή τοµέα όταν γύρισε στην Ελλάδα για να ολοκληρώσει τη θητεία του στο στρατό. Με τη βοήθεια και του πατέρα του, είδε ένα παράθυρο ευκαιρίας στην ανοργανωσιά και τον κατακερµατισµό στον τοµέα της εγχώριας αγοράς των κηπευτικών και αποφάσισε να δραστηριοποιηθεί. Ανέλαβε το 2005, ως εκπρόσωπος της 4ης γενιάς, την οικογενειακή εκµετάλλευση και µέσα σε µια 15ετία τη µετέτρεψε από ένα κλασικό αγρόκτηµα µε αροτραίες καλλιέργειες και δέντρα, σε µια σύγχρονη κάθετη εταιρεία παραγωγής, τυποποίησης και εµπορίας φρέσκων µικρών φυλλωδών λαχανικών, µε ηγεµονικό µερίδιο αγοράς 75% και branded προϊόντα. Σήµερα καλλιεργεί µε ήπιες µεθόδους και φιλοπεριβαλλοντική προσέγγιση περισσότερα από 10 διαφορετικά είδη baby φυλλωδών λαχανικών και διαθέτει και ευρεία γκάµα συσκευασµένων προϊόντων σαλάτας. Εκτιµά δε, πως τα προσεχή χρόνια οι προοπτικές είναι ευοίωνες για τον κλάδο και η αντίστοιχη αγορά θα µεγεθύνεται µε διψήφιο ποσοστό ετησίως. Μάλιστα για να µπορεί να ανταποκριθεί η επιχείρησή του στην αυξανόµενη ζήτηση, ετοιµάζει νέες επενδύσεις, ενώ σχεδιάζει και τη διεύρυνση των δραστηριοτήτων του.
Ένα βαρύ επίθετο που πάει πίσω στην ιστορία.
Ο προπάππους µου, ο Γιάνκος, είχε ζήσει στη Μικρά Ασία, κοντά στη Σµύρνη. Εκεί ως γαιοκτήµονας είχε ένα τσιφλίκι χιλιάδων στρεµµάτων. Το 1914, µετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωµανούς, αντάλλαξε, µάλλον εξαναγκαστικά µε έναν Τούρκο προεστό, το τσιφλίκι του µε ένα αντίστοιχο στην Αλεξάνδρεια Ηµαθίας. Όταν βέβαια ήρθε να δει την περιοχή, βρέθηκε από την κοσµοπολίτικη Σµύρνη στον Γιδά, ένα µικρό χωριό στην άκρη της λίµνης των Γιαννιτσών, που δεν ήταν αποξηραµένη τότε και θύµιζε έλος.
Φαίνεται ότι απογοητεύτηκε.
Ναι, δεν του άρεσε, οπότε επέστρεψε στη Σµύρνη, όπου ξαναγόρασε το τσιφλίκι του. Πριν τη Μικρασιατική καταστροφή, ωστόσο, πέθανε και την εκµετάλλευση ανέλαβε ο παππούς µου Αντώνης Βεζύρογλου, ο οποίος είχε και τρία µικρότερα αδέλφια. Στην καταστροφή της Σµύρνης το 1922 άφησαν ό,τι είχαν και µαζί µε άλλους 1,5 εκατοµµύριο Έλληνες ήρθαν στην Ελλάδα. Σε αντίθεση µε τη µεγάλη πλειονότητα των προσφύγων που δεν είχαν τίποτε εδώ, ο παππούς µου είχε ένα τσιφλίκι 11.500 στρεµµάτων. Το κράτος, βέβαια, απαλλοτρίωσε το κτήµα στο µεγαλύτερό του µέρος για να δώσει γη και σε άλλους πρόσφυγες.
Οπότε άρχισε σιγά σιγά ο παππούς Αντώνης Βεζύρογλου να καλλιεργεί αυτή την έκταση;
Ξεκίνησε µε σιτηρά και καλαµπόκια, κατόπιν στη δεκαετία του 1930 µπήκε και στο βαµβάκι, στα τέλη της δεκαετίας του 1950 άρχισε τους πειραµατισµούς στα ζαχαρότευτλα, µε τις πρώτες εκτάσεις να µπαίνουν σε αυτό το αγρόκτηµα και συνεχίστηκαν και στις επόµενες δεκαετίες του ‘60 του ‘70 και του ‘80. Μάλιστα ο παππούς µου ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Βιοµηχανίας Ζάχαρης και στο εργοστάσιο του Πλατέος υπάρχει και σήµερα η προτοµή του. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘80 - αρχές του ‘90 µπαίνει στην εκµετάλλευση ο πατέρας µου. Στο κτήµα είχε αναπτυχθεί ήδη ο µεγαλύτερος οπωρώνας µήλων και αχλαδιών στη χώρα, 250 στρεµµάτων.
Ανήσυχα πνεύµατα και ο παππούς κι ο µπαµπάς…
∆οκίµαζαν διαρκώς και στα τέλη του 1990 αρχές του 2000 είχαν και τον µεγαλύτερο σπαρραγγώνα µε 150 στρέµµατα. Τότε το σπαράγγι ήταν προσοδοφόρα καλλιέργεια. Έτσι φτάσαµε έως το 2005...
Τότε αναλαµβάνετε δράση και εσείς...
Είµαι 26-27 ετών, έχω µόλις επιστρέψει από τις σπουδές µου στην Αγγλία, είχα τελειώσει γεωπόνος στο Νότιγχαµ, έκανα και µεταπτυχιακό στην Αγροτική Οικονοµία και µετά ένα δεύτερο µεταπτυχιακό στη ∆ιοίκηση Επιχειρήσεων.
Από τις µεγάλες καλλιέργειες στα κηπευτικά...
Με τον πατέρα µου Γιάννη, ο οποίος είναι ακόµη στη δουλειά, αρχίσαµε να σκεφτόµαστε πώς θα εξελίξουµε το αγρόκτηµα, διότι τα προϊόντα που παρήγαγε δεν είχαν κάποια προστιθέµενη αξία. Καταλήξαµε ότι ο τοµέας των κηπευτικών είναι κατακερµατισµένος κι ανοργάνωτος µε πολλές εισαγωγές, όπως και σήµερα δυστυχώς. Το µελετήσαµε και είπαµε να ξεκινήσουµε. Στην περιοχή βέβαια τότε δεν υπήρχε ούτε εµπειρία, ούτε τεχνογνωσία, ούτε εξοπλισµός για τα κηπευτικά.
Το πρώτο βήµα πότε γίνεται;
Το 2005 κάνουµε τις πρώτες δοκιµές και το 2006, ιδρύθηκε η εταιρεία. Αν και ξεκινήσαµε µε περίπου 10 διαφορετικά είδη, καταλήξαµε στο τέλος της χρονιάς ότι µάλλον µας ταιριάζουν τα φυλλώδη λαχανικά και επενδύσαµε αποκλειστικά σε αυτά. Τότε ξεκινήσαµε να βρούµε και τους πρώτους πελάτες. Καταλαβαίνετε πως δεν είχαµε να µάθουµε µόνο την καλλιέργεια και τη συσκευασία, αλλά έπρεπε να στήσουµε υποδοµές, ψυκτικούς θαλάµους, να οργανώσουµε τις µεταφορές και τα logistics. Τα πρώτα χρόνια είχαµε µόνο πρωτογενή παραγωγή. Χωράφι, συγκοµιδή και αποστολή στον πελάτη την ίδια ηµέρα ή την επόµενη. ∆ίναµε χονδρική στις λαχαναγορές, αλλά και σε βιοµηχανία παραγωγής κοµµένων φρέσκων σαλατών. Τα υπόλοιπα ήρθαν σιγά – σιγά.
Με πολλά στρέµµατα από το ξεκίνηµα;
Τον πρώτο χρόνο ήµασταν στα 50 στρέµµατα, µετά πήγαµε στα 100 και κάθε χρόνο «κλέβαµε» από τις µεγάλες καλλιέργειες για τα φυλλώδη.
Ποια συνεργασία θεωρείται ότι σας έκανε καλύτερους ως επιχείρηση;
Η βασική µας συνεργασία τότε ήταν ο Μπάρµπα Στάθης. Μας πίστεψαν και µας έκαναν το πρώτο συµβόλαιο για παραδόσεις κάποιων τόνων ανά εβδοµάδα για έξι µήνες. Μας εµπιστεύτηκε και εµείς κάναµε ό,τι περνούσε από το χέρι µας να ανταποκριθούµε στις προσδοκίες τους. Με αυτό τον τρόπο είχαµε σταθερή διαθεσιµότητα µέσα στο έτος. Λέγαµε έξι µήνες αυτό το προϊόν και το είχαµε. Ενώ η κλασική νοοτροπία, που εν πολλοίς υπάρχει και σήµερα, είναι ότι έχουµε για 2-3 εβδοµάδες π.χ. µαρούλια, µετά διακόπτουµε και επανερχόµαστε µε κάτι άλλο και πάει λέγοντας.
Οι µεγάλοι και σοβαροί πελάτες θέλουν να τους προµηθεύεις µε προϊόν για 12 µήνες το χρόνο και, αν δεν µπορείς, τουλάχιστον για 6 µήνες.
Μετά τα κρίσιµα 3-4 χρόνια τι ακολουθεί;
Έχουµε φτάσει µαθαίνοντας από τα λάθη µας, γύρω στο 2009 και έχουµε φτιάξει και το πρώτο µας συσκευαστήριο, µε τους ψυκτικούς θαλάµους. Τέλη του 2009 αρχίζουµε να παράγουµε τυποποιηµένες σαλάτες baby leaf, που καλλιεργούσαµε δοκιµαστικά από το 2006. Αυτή την καλλιέργεια είδαµε για πρώτη φορά στην Ιταλία, όπου κάναµε αρκετά ταξίδια τότε για να παρακολουθούµε τις εξελίξεις. Να σηµειώσω ότι όταν στα µέσα του 2000 εδώ ξεκινούσαν οι κοµµένες σαλάτες, στην Ιταλία ήταν ήδη κάτι το ξεπερασµένο και είχαν περάσει στα baby leaf. Τότε αποκτήσαµε και την πρώτη σπαρτική και συγκοµιστική µηχανή για baby leaf, αν και η παραγωγή µας ήταν λίγα κιλά την εβδοµάδα. Μπήκαµε νωρίς στο αντικείµενο να το µάθουµε.
∆ιαφέρει η καλλιέργεια από τα κλασικά φυλλώδη;
Θα έλεγα πως είναι πολύ πιο απαιτητική, προϋποθέτει µεγαλύτερη λεπτοµέρεια και µπορεί να προκύψουν µεγαλύτερες αστοχίες.
Και µπαίνετε δοκιµαστικά στην αγορά;
Τότε δεν υπήρχε καν η αγορά. Το έδειχνα σε πελάτες στη λαχαναγορά και µου έλεγαν θα σε στηρίξω αλλά δεν µπορώ να σου πω πόσο θα πουλήσω. Εµείς, ωστόσο, είχαµε πει πως όπως και να έχει θα το ξεκινήσουµε. Αρχίσαµε τέλη του 2009, ενώ το 2010 ήταν η πρώτη ολόκληρη χρονιά. Και µάλιστα εκείνη την περίοδο βγάλαµε το brand µε το λαγό, τα Περιβόλια του Βεζύρογλου.
Πότε αντιληφθήκατε ότι η καλλιέργεια των baby leaf έχει ενδιαφέρον;
Μετά από 2-3 χρόνια. Άρχισε να ανεβαίνει απροσδόκητα η ζήτηση και να δηµιουργείται και ο ανταγωνισµός. Εκείνη την περίοδο η αγορά εµφανίζει γοργούς ρυθµούς ανάπτυξης και εµείς ανεβάζουµε τις εκτάσεις µε baby φύλλα, αλλά και τα θερµοκήπια, που µας βοηθούν να διατηρούµε 12µηνη διαθεσιµότητα. Παράλληλα επενδύουµε σε γρήγορες µηχανές συσκευασίας και τυποποίησης, για καλύψουµε τις αυξανόµενες ανάγκες των πελατών µας.
Σε αυτά τα τελευταία 7-8 χρόνια, πώς διαµορφώνεται το παραγωγικό σας χαρτοφυλάκιο;
Το 2010 η καλλιέργεια των baby φύλλων αντιπροσώπευε µονοψήφιο ποσοστό. Σήµερα καλύπτει γύρω στο 70% - 75% των εκτάσεών µας. Είναι το βαρύ µας πυροβολικό. Και αυτό αποτυπώνεται όχι µόνο στα στρέµµατα και τις πωλήσεις αλλά και στη στρατηγική της εταιρείας µας. Μαρούλια ολόκληρα καλλιεργούν πάρα πολλοί. Baby φύλλα, 10 διαφορετικά είδη, για 12 µήνες, δεν έχει κανείς άλλος.
Ποιος είναι ο ετήσιος όγκος παραγωγής;
Συνολικά σήµερα είµαστε λίγο παραπάνω από 3.000 τόνους. Σχεδιάζουµε σε µια τριετία να πάµε στους 4.000 τόνους και θα αξιοποιηθούν και νέοι αγροί. Έχουµε µισθώσει 200 στρέµµατα, που θα αυξήσουν το αγρόκτηµα στα 1.000 στρέµµατα.
Τι αντιπροσωπεύει σήµερα το αγρόκτηµα και στο επενδυτικό κοµµάτι έχετε κάποια σχέδια;
Σήµερα είµαστε στα 800 στρέµµατα. Από αυτά 130 στρέµµατα είναι θερµοκήπια, άλλα περίπου 400 στρέµµατα είναι διχτυοκήπια και τα υπόλοιπα είναι ανοικτές καλλιέργειες. Το 2021 κατασκευάσαµε ένα νέο θερµοκήπιο 30 στρεµµάτων και φέτος θέλουµε να ολοκληρώσουµε ένα ακόµη 25 στρεµµάτων. Στην επόµενη τριετία προγραµµατίζουµε άλλα 100 στρέµµατα θερµοκήπια για να ανταπεξέλθουµε στη ζήτηση.
Ποιο θα είναι το ύψος της επένδυσης;
Θα είναι της τάξης των 5-6 εκατ. ευρώ, γιατί περιλαµβάνει κι εξοπλισµό άρδευσης, θέρµανσης, αγροτικά µηχανήµατα, τρακτέρ κ.λπ., και θέλουµε να την εντάξουµε σε επενδυτικό πρόγραµµα. Εκτιµούµε ότι για 3-4 χρόνια η συγκεκριµένη υποδοµή µε µικρές τροποποιήσεις θα µας καλύπτει ακόµη και για την αυξηµένη παραγωγή που αναµένουµε.
Αν πούµε πως τα baby leaf ήταν µια επανάσταση για την εγχώρια αγορά των νωπών σαλατών, οι νέες τάσεις που οδηγούν;
Το επόµενο στάδιο, που έχει ήδη ξεκινήσει δειλά - δειλά, είναι τα έτοιµα γεύµατα. Η τάση θα έλεγα πως είναι σε προϊόντα πιο εύχρηστα για τον καταναλωτή, πιο υγιεινά και θρεπτικά. Εµείς πέρσι ολοκληρώσαµε µια διαδικασία rebranding και συµπεριλάβαµε την αλλαγή των συσκευασιών µας, δηµιουργήσαµε τέσσερις νέες σαλάτες, διότι είδαµε στις έρευνες ότι οι καταναλωτές θέλουν να δοκιµάσουν νέα προϊόντα και αναµορφώσαµε και κάποιες εσωτερικές διαδικασίες ελέγχου.
Πόσο κόσµο απασχολείτε;
Σήµερα έχουµε πάνω από 70 άτοµα µόνιµο προσωπικό, συν εποχικούς οι οποίοι είναι από 30 έως 80 άτοµα, ανάλογα µε την εποχή. Άρα µιλάµε από 100 έως 150 άτοµα, ανάλογα µε την περίοδο του έτους.
Σε αυτή τη διαδροµή υπάρχουν γεγονότα που σας σηµάδεψαν θετικά και αρνητικά;
Θα εστιάσω σε ένα θετικό. Ήταν την πρώτη φορά που βάλαµε τα επώνυµα προϊόντα µας σε µια µεγάλη αλυσίδα σούπερ µάρκετ. Πήγα στο κατάστηµα και έβλεπα το προϊόν µου, το οποίο το συσκευάζαµε ήδη 4-5 χρόνια νωρίτερα για άλλους πελάτες, στο ράφι δίπλα σε άλλα προϊόντα. Μια ικανοποίηση ότι οι κόποι µας κάπου απέδωσαν. Και είπα, «ναι ρε συ, µπορώ να πάω και παραπέρα». Η τοποθέτηση είχε γίνει σε 30 καταστήµατα της αλυσίδας.
Τώρα σε πόσα σηµεία βρίσκονται τα προϊόντα σας;
Νοµίζω ότι είµαστε σε πάνω από 1.000 κατάστηµα. Όµως εκείνο το πρώτο κατάστηµα και η πρώτη απόδειξη από ένα τεµάχιο που αγόρασα εκείνη την ηµέρα µου έχουν µείνει αξέχαστα. Την απόδειξη µάλιστα την είχα βάλει στο ψυγείο µε µαγνητάκι για να το θυµάµαι. Ναι…
Πώς οραµατίζεστε την εταιρεία σε πέντε χρόνια;
Η δουλειά έχει µέλλον. Και όχι µόνο για τα baby φύλλα. Εκτιµώ ακόµη ότι ο τοµέας των κηπευτικών έχει ακόµη πάρα πολύ χώρο βελτίωσης για οποιονδήποτε έχει όρεξη και όραµα. Εξακολουθεί να είναι ένας χώρος για ανάπτυξη. Έτσι βλέπω και την εταιρεία µας να αναπτύσσεται και να ανοίγει και η βεντάλια των προϊόντων της.
Ετοιµάζεται κάποιος άλλος νεότερος της οικογένεας Βεζύρογλου για τη διαδοχή;
Για την ώρα εγώ είµαι ο διάδοχος. Υπάρχουν και µικρότεροι, που δεν υπολογίζονται ακόµη. Ξέρετε καµιά φορά νοµίζουµε πως τα παιδιά θέλουν να κάνουν ό,τι και εµείς. Έχω δύο αγόρια και χαίρονται να έρχονται εδώ. Ποιος µου λέει, όµως, ότι σε 20 χρόνια θα θέλουν να δουλέψουν εδώ;
Εσείς φανταζόσασταν τον εαυτό σας να εργάζεται στον πρωτογενή τοµέα, ιδίως µετά την παραµονή σας στην Αγγλία;
Με τίποτε. Στο Λονδίνο ήµουν στο Citi εργαζόµουν σε µια τράπεζα, µε γραβάτα και κοστούµι. Καµία σχέση µε χώµατα, µπότες, βροχές.
Τι σας «τούµπαρε» αλήθεια;
∆εν ξέρω. Νοµίζω εντέλει αγάπησα την πρωτογενή παραγωγή, όχι το γραφείο και τη διαχείριση που µε βλέπετε εδώ. Τα πρώτα δύο χρόνια που ήταν τα κρίσιµα ήταν µόνο στο χωράφι. Εκεί κάτι µου άρεσε και δεν µπορώ να το προσδιορίσω. ∆εν ξέρω αν σήµερα θα ήθελα να είµαι 12 µήνες στο χωράφι συνέχεια, αλλά προφανώς τότε αυτό µε τράβηξε στη δουλειά. Γιατί δεν υπήρχαν ούτε συσκευαστήρια, ούτε γραφεία, ούτε στεγασµένοι χώροι. Ένα δέντρο είχε εκεί κάτω και καθόµασταν στη σκιά του για να ξεκουραζόµαστε.
Ειδικό τμήμα Έρευνας & Ανάπτυξης
Εδώ και τέσσερα χρόνια έχουμε ένα ξεχωριστό τμήμα R&D, με δύο γεωπόνους με διδακτορικό για να αναπτύξει νέα είδη, αλλά και νέους τρόπους καλλιέργειας, όπως και νέα σκευάσματα πιο φιλικά στο περιβάλλον. Δεν αρκεί να αναπτύξει κάποιος ένα είδος, πρέπει να διαφέρει και να έχει κάτι να δώσει. Επίσης στο κομμάτι της φυτοπροστασίας έχουμε επενδύσει αρκετά σε έρευνα για τη χρήση λιγότερων χημικών ή για την αντικατάστασή τους με βιολογικά σκευάσματα κάνοντας πράξη αυτό που λέμε «ήπια καλλιέργεια».
