Γιατί στους ανθρώπους στο Παρίσι αρέσουν τα φύκια και η σαλάτα tofu; Θα μπουν στον πειρασμό οι Ιταλοί να δοκιμάσουν ένα σουβλάκι από σκαθάρι; Πόσοι νέοι Πολωνοί καταναλωτές είναι «καινοτόμοι στα τρόφιμα», πρόθυμοι να φάνε πατέ ρεβιθιού;
Σε ένα διεθνές έργο, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών- SWPS ανέλυσαν τη στάση των ευρωπαίων καταναλωτών απέναντι στα εναλλακτικά προϊόντα διατροφής με πρωτεΐνη.
Ενόψει της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής, όλο και περισσότεροι άνθρωποι τροποποιούν τη διατροφή τους, εγκαταλείπουν ή περιορίζουν τις συμβατικές πηγές πρωτεΐνης (π.χ. βόειο κρέας, χοιρινό, πουλερικά και γαλακτοκομικά προϊόντα ζώων) υπέρ εκείνων με χαμηλότερο περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Αυτά είναι τα λεγόμενα προϊόντα εναλλακτικής πρωτεΐνης (APF), τα οποία μπορεί να βασίζονται σε όσπρια, φύκια, μανιτάρια, καρκινοειδή και έντομα.
«Παρόλο που η Ευρώπη είναι η κορυφαία αγορά στην παραγωγή και τις πωλήσεις APF και η πρωτότυπη έρευνα για αυτό το θέμα αυξάνεται, δεν έχει υπάρξει σύνθεση των διαφορών μεταξύ των χωρών στις επιλογές APF σε όλη την Ευρώπη», δήλωσε η ερευνήτρια Hanna Zaleśkiewicz από το CARE-BEH Center for Applied, του Πανεπιστήμιου SWPS.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο SWPS – μαζί με ειδικούς από τη Γερμανία, τη Δανία, την Ελλάδα, τη Νορβηγία και την Ιταλία – ανέλυσαν έρευνα από 11 βάσεις δεδομένων επιστημονικών εκδόσεων. Συνολικά, η ανάλυσή τους περιελάμβανε 25 μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε 18 ευρωπαϊκές χώρες. Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο Food Quality and Preference. Οι ερευνητές εστίασαν ιδιαίτερα σε δεδομένα από τη Δανία, τη Φινλανδία, την Πολωνία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Ιταλία, την Ισπανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία.
Υγιές και ηθικό στη θεωρία, αλλά τι γίνεται με την πράξη;
Η έρευνα δείχνει ότι πολλοί καταναλωτές αξιολογούν τα υβριδικά προϊόντα. δηλ. αυτά που συνδυάζουν συμβατικές και εναλλακτικές πρωτεΐνες, υψηλότερες από τα προϊόντα κρέατος ως προς τα χαρακτηριστικά του ότι είναι υγιεινά, ηθικά, φιλικά προς το περιβάλλον και θρεπτικά. Αυτή η τάση παρατηρείται ιδιαίτερα στους Δανούς καταναλωτές, αλλά και στους καταναλωτές από άλλες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία.
Ωστόσο, οι θετικές στάσεις και πεποιθήσεις δεν μεταφράζονται πάντα σε πρόθεση αγοράς τέτοιων προϊόντων. Από τις μελέτες που αφορούν τις προθέσεις αγοράς που σχετίζονται με το APF, το 60% δείχνουν ότι οι Δανοί καταναλωτές έχουν σχετικά χαμηλή πρόθεση να αγοράσουν προϊόντα APF. Σε μια μελέτη, μόνο το 46% από αυτούς ήταν πρόθυμοι να αγοράσουν υβριδικό κρέας (ένα προϊόν που συνδυάζει φυτά και κρέας), σε σύγκριση με το 63% των καταναλωτών στην Ισπανία και το 53% στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Λίγοι Πολωνοί «καινοτόμοι στα τρόφιμα»
Μελέτες δείχνουν ότι οι καταναλωτές από την Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία έχουν λιγότερες γνώσεις σχετικά με καινοτόμα προϊόντα διατροφής και μεγαλύτερη απροθυμία να υιοθετήσουν νέα τρόφιμα σε σύγκριση με τους Δανούς και Γερμανούς καταναλωτές.
«Αυτά τα πρότυπα θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο της επίμονα υψηλής πρόσληψης κρέατος (σε σύγκριση με τα όσπρια) κατά κεφαλήν τα έτη μεταξύ 2018 και 2020 σε χώρες όπως η Πολωνία,2», εξήγησε η Zaleśkiewicz.
Μια σύγκριση Γερμανών και Πολωνών καταναλωτών (ηλικίας 55 ετών και άνω) έδειξε ότι οι Πολωνοί ερωτηθέντες είχαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα γνώσεων σχετικά με καινοτόμα προϊόντα διατροφής (συμπεριλαμβανομένων αυτών που περιέχουν APF), ήταν πιο διστακτικοί στις αποφάσεις τους και αποφάσισαν λιγότερο συχνά να αγοράσουν τέτοια προϊόντα.
Μια μελέτη νέων καταναλωτών έδειξε ότι, μεταξύ των ανθρώπων στην Γερμανία, οι «καινοτόμοι στα τρόφιμα» ( αυτοί που αγοράζουν αμέσως μετά την κυκλοφορία τους διάφορα καινοτόμα τρόφιμα) και οι «πρώιμοι ακόλουθοι» (αυτοί που αγοράζουν μετά από κάποια σκέψη) αποτελούν το 73% του πληθυσμού.
Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τα ευρήματα που παρατηρήθηκαν για νέους από την Πολωνία, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβακία. Σε αυτές τις χώρες, οι «καινοτόμοι στα τρόφιμα» και οι «πρώιμοι οπαδοί» αποτελούν μόνο το 24 έως 36% εκατό των νέων καταναλωτών. Αν και δεν παρατηρήθηκε έντονη απροθυμία για αγορά καινοτόμου APF στους νέους καταναλωτές από τη Γερμανία, ήταν παρόν στο 13 έως 17% των καταναλωτών από την Πολωνία, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβακία.
Έντομο σε πιάτο;
Η ανάλυση δείχνει ότι οι καταναλωτές είναι απρόθυμοι να αγοράσουν APF με βάση τα έντομα. Μόνο το 18 έως 22% των καταναλωτών στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία δηλώνουν την προθυμία τους να αγοράσουν τέτοια προϊόντα. Οι καταναλωτές στη Σουηδία και τη Φινλανδία δηλώνουν πιο θετικές πεποιθήσεις για τα τρόφιμα με βάση τα έντομα από τους καταναλωτές στη Γερμανία και την Τσεχική Δημοκρατία. Οι καταναλωτές στην Ιταλία είναι πολύ λιγότερο πιθανό να επιλέξουν τέτοια προϊόντα από τους καταναλωτές στη Βόρεια ή Δυτική Ευρώπη (όπως η Δανία ή το Βέλγιο).
«Η διατροφική κουλτούρα και τα διατροφικά πρότυπα στη Βόρεια Ευρώπη μπορεί να έχουν αλλάξει τις τελευταίες δεκαετίες, ενώ η ιταλική διατροφική κουλτούρα θεωρείται μία από τις ισχυρότερες στην Ευρώπη, με πάνω από 200 προϊόντα διατροφής, όπου το κρέας παίζει σημαντικό ρόλο», σημείωσε η ερευνητής από το Πανεπιστήμιο SWPS.
Τα φύκια κατακτούν κοσμοπολίτικες πόλεις
Σε ορισμένες πόλεις παρατηρούνται ειδικές διαφορές στην αποδοχή και το ενδιαφέρον των καταναλωτών για το APF. «Οι διαφορές μεταξύ επαρχίας και πόλης μέσα στη χώρα μπορεί να εξηγηθούν όχι από το μέγεθος της πόλης αλλά μάλλον από τον πολυπολιτισμικό και κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της», σχολίασε ο ερευνητής.
Για παράδειγμα, πόλεις όπως το Παρίσι και το Ελσίνκι, που έχουν μεγαλύτερη εθνοτική ποικιλομορφία, τείνουν να παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα αποδοχής του APF από τους καταναλωτές σε σύγκριση με καταναλωτές από πόλεις με λιγότερους εθνοτικά διαφορετικούς καταναλωτές.
Οι καταναλωτές από τέτοιες μεγάλες πόλεις είναι επίσης πιο πιθανό να έχουν εστιατόρια προσφέροντας εναλλακτική κουζίνα ή εισάγοντας νέες τάσεις τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων εναλλακτικών πρωτεϊνών.
Ένα καλό παράδειγμα είναι το Παρίσι, όπου η μέση κατανάλωση APF με βάση τα φύκια είναι υψηλότερη από ό,τι σε άλλες πέντε γαλλικές πόλεις. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί με έναν σχετικά μεγάλο πληθυσμό κατοίκων ασιατικής καταγωγής που δέχονται τρόφιμα με βάση τα φύκια.
Δημιουργία κινήτρων για τους καταναλωτές
Οι συντάκτες της ανάλυσης τόνισαν ότι τα ευρήματά τους μπορεί να βοηθήσουν στην ανάπτυξη στρατηγικών που στοχεύουν στην αύξηση των επιλογών APF. Η λήψη υπόψη διαφορετικών προσεγγίσεων και επιπέδων γνώσης σχετικά με το APF σε μεμονωμένες χώρες θα επιτρέψει τη χρήση διαφορετικών στρατηγικών προώθησης.
«Λαμβάνοντας υπόψη το αδύναμο ή μέτριο επίπεδο κατανάλωσης και τη δηλωμένη πρόθεση αγοράς APF, είναι απαραίτητο, για παράδειγμα, να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν διαφημιστικές εκστρατείες που θα αυξήσουν τα κίνητρα των καταναλωτών. Οι παρακινητικοί παράγοντες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν αντιληπτά οφέλη για την υγεία, περιβαλλοντικά οφέλη ή κίνητρα που σχετίζονται με την καλή διαβίωση των ζώων», σχολίασε η Zaleśkiewicz.
Η μελέτη διεξήχθη ως μέρος του διεθνούς έργου «LIKE-A-PRO From Niche to mainstream – εναλλακτικές πρωτεΐνες για όλους και παντού», με επικεφαλής την καθηγήτρια Aleksandra Łuszczyńska για λογαριασμό του Πανεπιστημίου SWPS. Το έργο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) στο πλαίσιο του προγράμματος πλαισίου Horizon Europe.
Πηγή: newfoodmagazine
