Η παγκόσμια παραγωγή οσπρίων εκτιμάται σε περίπου 100 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ετησίως. Αν και αυτοί οι αριθμοί φαίνονται μικροί σε σύγκριση με τα άλλα κύρια σιτηρά όπως το καλαμπόκι (1,2 δισεκατομμύρια μετρικοί τόνοι), το σιτάρι (0,8 δισεκατομμύρια μετρικοί τόνοι) και το ρύζι (0,8 δισεκατομμύρια μετρικοί τόνοι), η ζήτηση για τα όσπρια αυξάνεται συνεχώς, ιδιαίτερα στις αναδυόμενες αγορές και τις ανεπτυγμένες χώρες.
Τα όσπρια περιλαμβάνουν περίπου 20 διαφορετικά είδη ποικιλιών καλλιεργειών. Ωστόσο, οι κύριες ποικιλίες οσπρίων παράγονται και εξάγονται από λίγες μόνο μεγάλες χώρες. Οι κύριες καλλιέργειες οσπρίων είναι τα ρεβίθια, τα ξερά μπιζέλια και οι φακές, που αντιπροσωπεύουν το 40% της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής οσπρίων. Ενώ τα ρεβίθια παράγονται κυρίως στην Ινδία, η παραγωγή ξερών μπιζελιών και φακών είναι πιο κατακερματισμένη και λαμβάνει χώρα κυρίως σε πέντε άλλες χώρες.
Το παγκόσμιο εμπόριο οσπρίων έχει αυξηθεί κατά 29% από το 2015. Από το 2015 έως το 2024, ο σύνθετος ετήσιος ρυθμός αύξησης (CAGR) για το εμπόριο ήταν 3%. Το 2024, το παγκόσμιο εμπόριο οσπρίων αναμένεται να φτάσει περίπου τους 21 εκατομμύρια μετρικούς τόνους, (ή το 20% της παγκόσμιας παραγωγής οσπρίων), σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Σιτηρών, με το 68% αυτού του όγκου να προέρχεται από ξερά μπιζέλια, ρεβίθια και φακές.
Η Συμβολή των Οσπρίων στη Βιώσιμη Γεωργία
Τα όσπρια δεν είναι μόνο μια οικονομικά προσιτή πηγή πρωτεΐνης, αλλά παίζουν και κεντρικό ρόλο στη βιωσιμότητα της γεωργίας. Η ικανότητά τους να δεσμεύουν το άζωτο από τον αέρα και να ενισχύουν τη γονιμότητα του εδάφους, καθώς και να κινητοποιούν θρεπτικά συστατικά όπως ο φώσφορος, τα καθιστούν πολύτιμα για την αναγέννηση των καλλιεργειών. Επιπλέον, το βαθύ ριζικό τους σύστημα βελτιώνει τη δομή του εδάφους, αυξάνοντας την ικανότητα συγκράτησης νερού και τον αερισμό του εδάφους.
Ως αποτέλεσμα, τα όσπρια αποτελούν ιδανική επιλογή για περιστροφικές καλλιέργειες ή καλλιέργειες κάλυψης, βελτιώνοντας τη βιοποικιλότητα του εδάφους και αυξάνοντας τη μικροβιακή δραστηριότητα.
Νέοι παράγοντες και προκλήσεις στην αγορά
Η αγορά των οσπρίων βλέπει την ανάδυση νέων παικτών, τόσο σε επίπεδο παραγωγής όσο και σε επίπεδο εξαγωγών. Χώρες όπως η Ρωσία, η Αργεντινή, η Τουρκία και η Αίγυπτος καταλαμβάνουν πλέον σημαντικές θέσεις στο παγκόσμιο εμπόριο, με τη Ρωσία να αυξάνει το μερίδιο της στις εξαγωγές ξηρού μπιζελιού και την Αργεντινή να αναδεικνύεται ως βασικός εξαγωγέας διαφόρων ειδών φασολιών. Όσον αφορά την Τουρκία, η χώρα έχει γίνει σημαντικός κόμβος στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής για επεξεργασία πρώτου βαθμού και διανομή οσπρίων ενώ, η Αίγυπτος είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής φάβας παγκοσμίως.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τα δημητριακά, τα όσπρια δεν θεωρούνται (ακόμα) εμπορεύματα και εξακολουθούν να υπάρχουν εμπόδια στην είσοδο σε αυτόν τον εξειδικευμένο κλάδο. Οι τιμές είναι ασταθείς και υπάρχει έλλειψη διαφάνειας στη διαδικασία τιμολόγησης. Επιπλέον, υπάρχουν λίγες πηγές δεδομένων για την παροχή πληροφοριών για την αγορά σε παγκόσμιο επίπεδο.
Για να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό των οσπρίων, η βιομηχανία χρειάζεται μεγαλύτερη διαφάνεια στην αγορά και βελτίωση των δεδομένων για τις τιμές και την παραγωγή. Αυτό θα επιτρέψει την προσέλκυση περισσότερων επενδύσεων, την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης και τη βελτίωση του όγκου των συναλλαγών. Αν αυτά τα ζητήματα αντιμετωπιστούν με επιτυχία, τα όσπρια θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε έναν από τους βασικούς πυλώνες της παγκόσμιας διατροφικής αλυσίδας και να συνεισφέρουν σημαντικά στη βιώσιμη ανάπτυξη της γεωργίας.
