Στο σχέδιο νόμου «Διαδικασίες ελέγχου, διοικητικά μέτρα και κυρώσεις στον τομέα των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων με Προστατευόμενες Ονομασίες Προέλευσης, Προστατευόμενες Γεωγραφικές Ενδείξεις και Εγγυημένων Παραδοσιακών Ιδιότυπων Προϊόντων», εξειδικεύονται οι αρμοδιότητες των αρμοδίων αρχών για τον έλεγχο των προϊόντων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.ΠΙ.Π. Παράλληλα, εκσυγχρονίζεται το σύστημα ελέγχου της χρήσης των ενδείξεων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. και Ε.ΠΙ.Π. από φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις που παράγουν, διακινούν ή συσκευάζουν προϊόντα ή τρόφιμα των παραπάνω κατηγοριών.
Δείτε εδώ το νομοσχέδιο
Αναλυτικότερα, στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, μεταξύ άλλων, αναφέρονται τα εξής:
«Τα προϊόντα προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (Π.Ο.Π.) είναι προϊόντα που καλλιεργούνται, συγκομίζονται, μεταποιούνται και παράγονται σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Οι πρώτες ύλες και τα βήματα παραγωγής πραγματοποιούνται στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή και το τελικό προϊόν καθορίζεται από αυτά τα τοπικά συστατικά και την τεχνογνωσία των παραγωγών.
Τα προϊόντα προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης (Π.Γ.Ε.) συνδέονται, επίσης, με μια γεωγραφική περιοχή, μέσω της ποιότητας, των χαρακτηριστικών και της φήμης τους. Για την ένδειξη Π.Γ.Ε. τα κριτήρια είναι λιγότερο αυστηρά σε σχέση με την ένδειξη Π.Ο.Π. και απαιτείται σαφής σχέση του προϊόντος, σε ένα τουλάχιστον στάδιο της διαδικασίας παραγωγής, επεξεργασίας ή μεταποίησης, με την οριοθετημένη περιοχή, χωρίς, ωστόσο, τα συστατικά να απαιτείται να προέρχονται από αυτήν την περιοχή.
Τα εγγυημένα παραδοσιακά ιδιότυπα προϊόντα (Ε.Π.Ι.Π.) είναι προϊόντα που παρασκευάζονται με τρόπο παραγωγής, μεταποίησης ή σύνθεσης που αντιστοιχεί στην παραδοσιακή πρακτική για τα εν λόγω προϊόντα ή που παράγονται από πρώτες ύλες ή συστατικά που είναι τα χρησιμοποιούμενα παραδοσιακά.
Τα οικονομικά οφέλη της παραγωγής προϊόντων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π. στη χώρα μας σε τοπικό και σε εθνικό επίπεδο είναι μεγάλα. Ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής:
α) Η αναγνώριση γεωργικών προϊόντων και τροφίμων ως Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π., τα οποία διατίθενται στην αγορά, είναι προς όφελος των παραγωγών και των εμπλεκόμενων σε όλα τα στάδια μεταποίησης και εμπορίας τους, διότι ο ανταγωνισμός που αναπτύσσεται μεταξύ αυτών που δικαιούνται τις εν λόγω ενδείξεις, ενισχύει την αξιοπιστία αυτών των προϊόντων στα μάτια των καταναλωτών.
β) Οι παραγωγοί, ιδίως μειονεκτικών και απομακρυσμένων περιοχών, έχουν τη δυνατότητα να προωθήσουν πιο εύκολα τα προϊόντα που παρουσιάζουν εξειδικευμένα χαρακτηριστικά, βελτιώνοντας το εισόδημά τους.
γ) Οι καταναλωτές έχουν σαφείς και συνοπτικές πληροφορίες για την καταγωγή του προϊόντος και αγοράζουν προϊόντα με εγγύηση ως προς την ποιότητα και τα χαρακτηριστικά τους.
Το σύστημα γεωγραφικών ενδείξεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης προστατεύει τις ονομασίες των προϊόντων που προέρχονται από συγκεκριμένες περιοχές και έχουν ειδικές ιδιότητες ή χαίρουν φήμης που συνδέεται με την περιοχή παραγωγής.
Πρόσφατα, τέθηκε σε ισχύ ο Κανονισμός (ΕΕ) 2024/1143, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Απριλίου 2024, σχετικά με τις γεωγραφικές ενδείξεις για τον οίνο, τα αλκοολούχα ποτά και τα γεωργικά προϊόντα, καθώς και σχετικά με τα εγγυημένα παραδοσιακά ιδιότυπα προϊόντα και τις προαιρετικές ενδείξεις ποιότητας για τα γεωργικά προϊόντα (L 1143).
Κατόπιν των ανωτέρω, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις επιδιώκονται ο καλύτερος έλεγχος της παραγωγής και εμπορίας των προϊόντων αυτών και η βελτίωση γενικά του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, μέσω και της προσαρμογής της υφιστάμενης νομοθεσίας στον ως άνω Κανονισμό.
Μέρος Β΄: Εξειδικεύονται οι αρμοδιότητες των αρμοδίων αρχών για τον έλεγχο των προϊόντων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.ΠΙ.Π. Εκσυγχρονίζεται το σύστημα ελέγχου της χρήσης των ενδείξεων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. και Ε.ΠΙ.Π. από φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις που παράγουν, διακινούν ή συσκευάζουν προϊόντα ή τρόφιμα των παραπάνω κατηγοριών.
Στόχος είναι η ενίσχυση του συστήματος ελέγχου του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού ΔΗΜΗΤΡΑ (Ε.Λ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ) μέσω κυρίως της διαμόρφωσης πίνακα για τα επιβαλλόμενα διοικητικά μέτρα συμμόρφωσης και πρόστιμα, του ορισμού κριτηρίων επιμέτρησης για κάθε περίπτωση μη συμμόρφωσης, με βάση τις αρχές της αποτελεσματικότητας, της αποτρεπτικότητας και της αναλογικότητας, την εισήγηση εκ μέρους του ΕΛ.Γ.Ο. - ΔΗΜΗΤΡΑ για το εύρος του επιβαλλόμενου προστίμου, καθώς και την επιτάχυνση της διαδικασίας επιβολής των κυρώσεων με την πρόβλεψη μιας μόνο επιτροπής για την εξέταση των περιπτώσεων μη συμμόρφωσης και την ενημέρωση των επιχειρήσεων από τον ίδιο τον ΕΛ.Γ.Ο. - ΔΗΜΗΤΡΑ.
Μέρος Γ΄: Θεσπίζεται σύστημα αναγνώρισης ομάδων παραγωγών προϊόντων με Π.Ο.Π. ή Π.Γ.Ε., σύμφωνα με το άρθρο 33 του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/1143. Ρυθμίζονται θέματα για τα τρόφιμα στα οποία χρησιμοποιούνται ως συστατικά προϊόντα Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε. και προβλέπονται διοικητικά μέτρα και πρόστιμα για παραβάσεις επιχειρήσεων που παράγουν τέτοια τρόφιμα.
Μέρος Δ΄: Με το Κεφάλαιο Α΄ ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα σχετικά με τη διενέργεια ελεγκτικών ενεργειών για λογαριασμό άλλων αρχών, στο πλαίσιο των ελέγχων του Κανονισμού (EE) 2017/625 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2017, για τους επίσημους ελέγχους και τις άλλες επίσημες δραστηριότητες που διενεργούνται με σκοπό την εξασφάλιση της εφαρμογής της νομοθεσίας για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές και των κανόνων για την υγεία και την καλή μεταχείριση των ζώων, την υγεία των φυτών και τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα (L 95). Με το Κεφάλαιο Β΄ ρυθμίζονται μισθολογικά θέματα υπαλλήλων της Υπηρεσίας Διαχείρισης Έργων Ταμείου Ανάκαμψης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που διενεργούν επαληθεύσεις στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και το όριο αμοιβών των γνωμοδοτικών επιτροπών και των ομάδων ελέγχου της ίδιας ως άνω υπηρεσίας.
Μέρος Β’: Με τα Κεφάλαια Α΄ και Β΄ αντιμετωπίζονται ζητήματα που δυσκολεύουν την παρακολούθηση της εφαρμογής του εθνικού και του ενωσιακού πλαισίου των προϊόντων Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε. και στα Ε.Π.Ι.Π. με την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων κάθε αρχής ελέγχου, προκειμένου οι έλεγχοι να καταστούν αποτελεσματικότεροι. Επιπλέον, προβλέπονται υποχρεώσεις για όσους επιθυμούν να παραγάγουν, διακινήσουν, συσκευάσουν με σκοπό την εμπορία, γεωργικά προϊόντα ή τρόφιμα Π.Ο.Π./Π.Γ.Ε./Ε.Π.Ι.Π. όπως επίσης και για τις επιχειρήσεις παραγωγής, συσκευασίας, εμπορίας γεωργικών προϊόντων Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε.. Το Μητρώο Εγκεκριμένων Επιχειρήσεων και Δικαιούχων Χρήσης Ενδείξεων Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π., το οποίο ήδη λειτουργεί, και η θέσπιση υποχρέωσης του Ε.Λ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ να ενημερώνει την κεντρική αρμόδια αρχή για θέματα παρακολούθησης των συστημάτων ποιότητας Π.Ο.Π., Π.Γ.Ε. ή Ε.Π.Ι.Π. κρίνονται αναγκαίες ρυθμίσεις, προκειμένου τόσο η Διεύθυνση Συστημάτων Ποιότητας και Βιολογικής Γεωργίας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, όσο και ο Ε.Λ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις αρμοδιότητες που τους έχουν ανατεθεί και εξειδικεύονται περαιτέρω με το σχέδιο νόμου.
Κεφάλαιο Γ΄: Επειδή έως σήμερα η διαδικασία επιβολής των διοικητικών κυρώσεων είναι χρονοβόρα και δυσχερής, επανακαθορίζεται το πλαίσιο των διοικητικών μέτρων συμμόρφωσης και προστίμων που επιβάλλονται εκ μέρους του Ε.Λ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για παραβιάσεις της εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας που αφορούν στις καταχωρισμένες ονομασίες γεωργικών προϊόντων ή τροφίμων. Οι κυριότερες αλλαγές αφορούν στη θεσμοθέτηση της επιβολής εκ μέρους του ΕΛ.Γ.Ο. –ΔΗΜΗΤΡΑ των διοικητικών μέτρων συμμόρφωσης, στην πρόβλεψη κριτηρίων επιμέτρησης προστίμων, τα οποία θα αξιολογούνται και θα βαθμολογούνται με βάση τις αρχές της αποτελεσματικότητας, της αποτρεπτικότητας και της αναλογικότητας και στη σύσταση Επιτροπής Επιβολής Κυρώσεων για την εξέταση των μη συμμορφώσεων.
Μέρος Γ’: Υπάρχει νομικό κενό ως προς την αναγνώριση ομάδων παραγωγών για κάθε Π.Ο.Π. ή Π.Γ.Ε. και ως προς ειδικότερα θέματα που αφορούν τα τρόφιμα στα οποία χρησιμοποιούνται ως συστατικά προϊόντα με Π.Ο.Π. ή Π.Γ.Ε. και τις επιχειρήσεις που παράγουν τα τρόφιμα αυτά, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2024/1143.
Μέρος Δ’: Κεφάλαιο Α΄: Για τους τομείς αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, δημιουργείται νομικό πλαίσιο για τις περιπτώσεις που, κατά τη διενέργεια των επίσημων ελέγχων που διεξάγονται στο πλαίσιο του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/625, η αρχή που διενεργεί τον έλεγχο διαπιστώσει μη συμμορφώσεις σε τομέα αρμοδιότητας άλλης ελεγκτικής αρχής.
Κεφάλαιο Β΄: Κρίνεται αναγκαία η θέσπιση μηνιαίας αποζημίωσης, ύψους διακοσίων (200) ευρώ, για τα στελέχη της Υπηρεσίας Διαχείρισης Έργων Ταμείου Ανάκαμψης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που διενεργούν διοικητικές ή επιτόπιες επαληθεύσεις για τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας του Υπουργείου, με στόχο την επιτάχυνση του έργου τους και της απορρόφησης των σχετικών κονδυλίων. Η ως άνω αποζημίωση είναι ανάλογη της αποζημίωσης του άρθρου 21 του ν. 4354/2015 (Α’ 176), περί ενιαίου μισθολογίου και οριοθετείται χρονικά μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2026.
Επίσης, κρίνεται αναγκαίος ο επανακαθορισμός και ο εξορθολογισμός του ετήσιου ορίου αποζημίωσης των γνωμοδοτικών επιτροπών και των ομάδων ελέγχου της Υπηρεσίας Διαχείρισης Έργων Ταμείου Ανάκαμψης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τη βελτίωση της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας της ως άνω υπηρεσίας, καθώς το ισχύον ετήσιο όριο αποζημίωσης των ανωτέρω επιτροπών και ομάδων ελέγχου αποτέλεσε ισχυρό αντικίνητρο για συμμετοχή σε αυτές».
