Οι υποστηρικτές της υγείας που ήλπιζαν σε αυστηρότερα μέτρα για τον περιορισμό της παχυσαρκίας και άλλων χρόνιων ασθενειών μπορεί να χρειαστεί να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους σε εθνικό επίπεδο, καθώς τα σχέδια για νέες ετικέτες σε τρόφιμα και ποτά υποβαθμίζονται από τον Várhelyi.
Μάλιστα, σε γραπτές απαντήσεις προς τους ευρωβουλευτές ο Ούγγρος επίτροπος απέφυγε να δεσμευτεί σε σαφείς δράσεις για την προώθηση των ετικετών στο μπροστινό μέρος των συσκευασιών, που στόχο έχουν την αντιμετώπιση αυξημένων μη μεταδοτικών ασθενειών, όπως ο διαβήτης, ο καρκίνος και οι καρδιαγγειακές παθήσεις.
Η Ευρώπη πρέπει να «στοχαστεί πώς να αλλάξει την αφήγηση» σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου για αυτές τις χρόνιες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ και των οικονομικών καθοριστικών παραγόντων της υγείας, είπε ο Várhelyi στην απάντησή του 16 σελίδων στις ερωτήσεις των νομοθετών.
Στην απάντησή του προς τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Επίτροπος σημείωσε ότι οι κοινωνικές συμπεριφορές παίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων και παραδέχθηκε ότι οι πληροφορίες για τα τρόφιμα μπορούν να βοηθήσουν τους καταναλωτές να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές. Παρόλα αυτά, ο Várhelyi προκρίνει μια «ολοκληρωτική προσέγγιση» που δίνει έμφαση σε μη νομοθετικά μέτρα, όπως η παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα, η αναμόρφωση των προϊόντων και ο περιορισμός της προώθησης ανθυγιεινών τροφίμων.
Ο Ούγγρος Επίτροπος υποστηρίζει επίσης ότι οι εθνικές προσπάθειες ευαισθητοποίησης γύρω από τις πληροφορίες για τα τρόφιμα πρέπει να ενισχυθούν, συνάδοντας με την εντολή που έλαβε από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, η οποία τον παρότρυνε να αναπτύξει κοινές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση χρόνιων ασθενειών, όπως οι καρδιοπάθειες. Ωστόσο, η στάση του μπορεί να σηματοδοτεί την απόσυρση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τις αρχικές προτάσεις για υγειονομικές ετικέτες στα τρόφιμα και ποτά, καθώς και στα αλκοολούχα.
Παρόλο που ο Várhelyi ανέφερε ότι «η εργασία για τις ετικέτες τροφίμων πρέπει να συνεχιστεί», δεν διευκρίνισε αν αναφέρεται σε εθνικές ή ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες. Παράλληλα, έδωσε έμφαση στην ανάγκη για «ισορροπημένες και ρεαλιστικές λύσεις» που θα αποτρέψουν την επιβάρυνση της βιομηχανίας, προκειμένου να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς.
Για πολλές ΜΚΟ στον τομέα της υγείας, καθώς και για νομοθέτες, η απόρριψη της υποχρεωτικής εγαρμογής ετικετών αποτελέι σημαντικό πλήγμα. Η Caroline Costongs, διευθύντρια του EuroHealthNet, μιας εταιρικής πρωτοβουλίας για τη βελτίωση της υγείας και της κοινωνικής ισότητας, δήλωσε: «Η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς δεν θα πρέπει να αποτελεί πρόφαση για την αποφυγή λήψης μέτρων σχετικά με την επισήμανση τροφίμων και αλκοολούχων ποτών». Υποστήριξε την ανάγκη για μια τολμηρή δέσμευση της ΕΕ για την τυποποίηση των ετικετών, όπως το Nutri-Score, το οποίο έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό. Σύμφωνα με την ίδια, είναι ένα ουσιαστικό βήμα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και των μη μεταδοτικών ασθενειών, ενώ τόνισε ότι οι καταναλωτές έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν και το περιεχόμενο των αλκοολούχων ποτών.
Τι έγινε με τις ετικέτες των τροφίμων και των ποτών;
Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες της ΕΕ, οι χώρες δεν υποχρεούνται να παρέχουν διατροφικές πληροφορίες στο μπροστινό μέρος των συσκευασιών τροφίμων. Ωστόσο, το 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε για πρώτη φορά την υιοθέτηση υποχρεωτικής διατροφικής ετικέτας σε όλη την ΕΕ στο πλαίσιο της στρατηγικής "Farm to Fork". Σκοπός ήταν να βοηθήσει τους καταναλωτές να κάνουν πιο ενημερωμένες και υγιεινές επιλογές, διευκολύνοντάς τους να κατανοούν τη διατροφική αξία των προϊόντων.
Ωστόσο, μετά την ολοκλήρωση των εκτιμήσεων επιπτώσεων και των διαβουλεύσεων, οι διαδικασίες σταμάτησαν το 2022 και έκτοτε η πρόοδος είναι ελάχιστη, με περαιτέρω στοιχεία να αναμένονται το 2023 για τον αντίκτυπο των ετικετών στις καταναλωτικές συνήθειες. Ένα πιθανό μοντέλο για την ετικέτα είναι το Nutri-Score, ένα πενταχρωματικό σύστημα που έχει ήδη εφαρμοστεί σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, το Βέλγιο, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Ωστόσο, αυτό έχει προκαλέσει αντιδράσεις, ιδιαίτερα από την Ιταλία, καθώς υπάρχουν ανησυχίες ότι παραδοσιακά προϊόντα όπως το τυρί και το ελαιόλαδο θα βαθμολογούνται χαμηλά.
Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Καταπολέμησης του Καρκίνου του 2021 προέβλεπε την υποχρεωτική επισήμανση των συστατικών και των θρεπτικών στοιχείων των αλκοολούχων ποτών μέχρι το 2023. Η λογική πίσω από αυτή την πρόταση ήταν ότι η καλύτερη ενημέρωση θα μπορούσε να μειώσει την κατανάλωση. Ωστόσο, και αυτή η πρόταση μπήκε στον «ψυγείο» μετά από έντονες αντιδράσεις, ιδίως από τη βιομηχανία τροφίμων στην Ιταλία και τη Γαλλία.
Αντίθετα, η Ιρλανδία προχώρησε με τη δική της υποχρεωτική επισήμανση για τα αλκοολούχα ποτά, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση των λόμπι της βιομηχανίας.
Παρά τα παραπάνω, ούτε στη στρατηγική "Farm to Fork" ούτε στις απαντήσεις του διορισμένου επιτρόπου υγείας Olivér Várhelyi γίνεται αναφορά σε υποχρεωτικές ετικέτες για τρόφιμα ή αλκοόλ. Καθώς πλησιάζει η ακρόασή του από τους ευρωβουλευτές στις 6 Νοεμβρίου, αυτό το θέμα αναμένεται να τεθεί από πολλούς, με στόχο να πιέσουν για σαφέστερη τοποθέτηση.
Με πληροφορίες από Politico
