Πολύ κοντά στο να αρχίσουν, επιτέλους, να δρέπουν τους καρπούς, που έσπειραν επί σειρά ετών, για να αναδείξουν τις μοναδικές ιδιότητες του ελληνικού βασιλικού πολτού και να τον θωρακίσουν έναντι των πιέσεων από αθέμιτες πρακτικές, βρίσκονται οι παραγωγοί του κλάδου. Το δρόμο, που θα επιτρέψει να «κεφαλαιοποιηθεί», από το ξεχωριστό αυτό προϊόν της ελληνικής μελισσοκομίας, η υπεροχή που του δίνουν τα ανώτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά του, τον άνοιξαν οι ενέργειες για την ταυτοποίηση και την πιστοποίησή του, με τη «σφραγίδα» και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από το 2015-16. Οι κινήσεις αυτές, μάλιστα, δύο χρόνια μετά, ολοκληρώθηκαν με την εγγραφή στον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, ως νόμος του κράτους με ΦΕΚ του 2018, «κλείνοντας», σε ένα μεγάλο βαθμό ταυτόχρονα και την πόρτα των «ελληνοποιήσεων».
«Έχουμε φτάσει στην πηγή και ήρθε η ώρα πλέον να πιούμε νερό», τονίζει παραστατικά, ο Παύλος Μπαγιάτης, μελισσοκόμος από τα Κύμινα της Θεσσαλονίκης και πρόεδρος στον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Παραγωγών Βασιλικού Πολτού και Λοιπών Προϊόντων Κυψέλης.
Όπως εξηγεί «αυτό που μας ανησυχούσε όλα τα χρόνια, ήταν ότι δεν ήταν ενταγμένο στον κώδικα τροφίμων και ποτών, οπότε δεν μπορούσε να ελεγχθεί για την αυθεντικότητά του. Ακόμη και αν λέγαμε, δηλαδή, πως ένας βασιλικός πολτός ήταν κινέζικος και πωλούνταν ως ελληνικός, δεν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι ουσιαστικό, γιατί δεν υπήρχε η νομοθεσία. Σε συνεργασία με το υπουργείο, τη διεύθυνση του Γενικού Χημείου του κράτους και με το Τμήμα Μελισσοκομίας του ΑΠΘ, όμως, το καταφέραμε. Το θέμα τώρα είναι την επιτυχία να την εκμεταλλευτούμε για να κερδίσει έδαφος και καλύτερη τιμή ο βασιλικός μας πολτός»
Βασιλικός πολτός με αναφορά σε τοπωνύμια
Για την αποτελεσματικότερη εμπορική διάθεση του προϊόντος τονίζει ο ίδιος, έχει δημιουργηθεί, από το 2018, μια ΚΟΙΝΣΕΠ, με την επωνυμία «Ελληνικά Προϊόντα Κυψέλης», στην οποία μετέχουν 11 παραγωγοί βασιλικού πολτού και σταδιακά εισέρχονται και νέα μέλη. «Δεχόμαστε μέλη μόνο πιστοποιημένους μελισσοκόμους, οι οποίοι θα πρέπει να έχουν ελεγχθεί τουλάχιστον για τρία συνεχόμενα χρόνια από το διαπιστευμένο Εργαστήριο Μελισσοκομίας του ΑΠΘ, για το προϊόν τους. Και αυτό γιατί παίρνουμε και τοπωνύμιο. Υπάρχει δηλαδή βασιλικός πολτός Θεσσαλονίκης, Άρτας, Κρήτης και ούτω καθ’ εξής. Έχουμε προχωρήσει τόσο πολύ την πιστοποίησή του που γνωρίζουμε και το τοπωνύμιό του».
Επίπονη διαδικασία η παραγωγή βασιλικού πολτού
Η εγχώρια παραγωγή, σε ετήσια βάση, κυμαίνεται στα 800 – 1.000 κιλά στην Ελλάδα και αν εξαιρεθούν περί τους 30 μελισσοκόμους, οι οποίοι παράγουν ποσότητες πάνω από 10 κιλά, έως και 50-60 κιλά ετησίως, οι υπόλοιποι που ασχολούνται με το αντικείμενο περιορίζονται σε 2-3 κιλά το χρόνο για τη δική τους προσωπική πελατεία.
«Είναι ξεχωριστή κι επίπονη διαδικασία. Ένα μελίσσι βγάζει γύρω στα 10-12 γραμμάρια και σε ειδικές περιπτώσεις 15 γραμμάρια την ημέρα, ανά 72 ώρες. Γι' αυτό στην εντατική παραγωγή έχουμε τρεις μονάδες. Δουλεύουμε μία κάθε μέρα, για να συλλέγουμε κάθε ημέρα», εξηγεί ο κ. Μπαγιάτης και σημειώνει πως «το μελίσσι για να παράξει οδηγείται σε ειδικές συνθήκες. Πρέπει, δηλαδή, να είναι ορφανό, γιατί αν υπάρχει βασίλισσα δεν βγάζει πολτό. Παράγει μόνο για να ταΐσει τη βασίλισσα και το γόνο της. Επίσης για να αποδώσει μια μέλισσα βασιλικό πολτό σε ικανοποιητική ποσότητα, πρέπει να είναι η φύση σε τέλεια κορύφωση. Να έχει πληθώρα νέκταρ και γύρης. Αυτό συμβαίνει στα περισσότερο σημεία της Ελλάδας από τον Απρίλιο μέχρι το Μάιο και τον Ιούνιο και γι' αυτό η παραγωγή του περιορίζεται σε ένα τρίμηνο το χρόνο».
Το επίπονο της διαδικασίας, αλλά και η μικρή παραγωγή ανά κυψέλη, σε συνδυασμό με την ποιότητά του, είναι και οι λόγοι που ο ελληνικός βασιλικός πολτός είναι πιο… αλμυρός από τον εισαγόμενο. «Για να καταλάβετε, ο ελληνικός βασιλικός πολτός πουλιέται 2,5-3 ευρώ το γραμμάριο στα φαρμακεία, ενώ ο κινέζικος μεταξύ 0,50 – 0,80 ευρώ το γραμμάριο», αναφέρει, αλλά σπεύδει να υπογραμμίσει πως «ο δικός μας διατηρείται στη συντήρηση στους 4 OC μόλις για 3-4 μήνες και στην κατάψυξη για 18 μήνες, ενώ ο κινέζικος ισχυρίζονται ότι έχει διάρκεια λήξης 4-5 χρόνια, γεγονός που μας προβληματίζει».
«Το έγκλημα είναι πάντα ένα βήμα πιο μπροστά»
Οι εισαγωγές, πάντως, υπολογίζεται πως είναι σχεδόν δέκα φορές πάνω από την εγχώρια παραγωγή. «Απ' όσο μπορούμε να εκτιμήσουμε ίσως και να φτάνουν τους 10 τόνους και προέρχονται, κυρίως, από την Κίνα. Στο τελωνείο του Πειραιά ρωτήσαμε πριν λίγα χρόνια για το ύψος των εισαγωγών, αλλά μας είπαν πως πολλές φορές γινόταν σαν ζωικό λίπος και όχι σαν βασιλικός πολτός, προκειμένου να χάνεται, να μην μπορεί να εντοπιστεί. Το έγκλημα είναι πάντα ένα βήμα πιο μπροστά από το νόμο και μας μπέρδευαν πολύ. Μερικοί ακόμη πιο έξυπνοι έμποροι δηλώνουν πως έχουν πιστοποιημένο γαλλικό πολτό βιολογικό κιόλας. Γνωρίζουμε όμως ότι οι Γάλλοι συνάδελφοι δεν παράγουν περισσότερο από εμάς. Τους φτάνει ώστε να εξάγουν βασιλικό πολτό, όταν ξέρουμε πως είναι 60 εκατ. κάτοικοι; Σίγουρα το κοντέινερ από την Κίνα αντί το καράβι να δέσει στον Πειραιά δένει στη Μασσαλία και μας έρχεται από εκεί με κάποια χαρτιά. Γιατί όταν ζητήσαμε σχετικές πιστοποιήσεις για τον βιολογικό βασιλικό πολτό, έκαναν τον Κινέζο. Δεν έδωσαν κανένα έγγραφο ή εξήγηση», υποστηρίζει χαρακτηριστικά ο κ. Μπαγιάτης, ενώ σημειώνει πως «ο Έλληνας καταναλωτής γνωρίζει την ποιότητα του ελληνικού βασιλικού πολτού και την εκτιμά».
Αναφερόμενος στις ιδιότητες του βασιλικού πολτού επισημαίνει πως ενδείκνυται για μικρά παιδιά, αθλητές, ηλικιωμένους, αλλά και σκληρά εργαζόμενους, σωματικά και πνευματικά, καθώς περιέχει βιταμίνες, αμινοξέα, πρωτεΐνες και ένζυμα, τα οποία βοηθούν πολύ περισσότερο στην ανάπτυξη και στην ενίσχυση της φυσικής άμυνας του οργανισμού συγκριτικά με χημικά σκευάσματα βιταμινών που κυκλοφορούν στο εμπόριο και διαφημίζονται. «Ο βασιλικός πολτός είναι ό,τι πιο αγνό και φυσικό υπάρχει από την αρχαιότητα εδώ και χιλιάδες χρόνια. Οι άνθρωποι είχαν ανακαλύψει την αξία του από πολύ παλαιά και για αυτό και λέγεται πως η τροφή των Θεών, η αμβροσία, περιείχε μέλι και βασιλικό πολτό, γύρη και νέκταρ», σημειώνει ο έμπειρος παραγωγός.
Προς ταυτοποίηση & πιστοποίηση και η ελληνική γύρη
Επόμενος στόχος για τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Βασιλοτρόφων και Λοιπών Προϊόντων Κυψέλης, είναι να ταυτοποιήσει και να πιστοποιήσει την ελληνική γύρη. «Είμαστε σε συνεχή επαφή με το Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο για να πιστοποιήσουμε και την ελληνική γύρη. Ό,τι δουλειά κάναμε για το βασιλικό πολτό θα κάνουμε και για τη γύρη. Όλη αυτή η νομοθεσία για να έχει ισχύ δεν φτάνει μόνο στο εθνικό επίπεδο. Όλοι οι φάκελοι πηγαίνουν και στις Βρυξέλλες. Τώρα ξέρουμε το σωστό και τον εύκολο δρόμο για να πιστοποιηθεί γρήγορα και η γύρη», υποστηρίζει ο κ. Μπαγιάτης, προσθέτοντας πως «όλες αυτές οι ενέργειες συμβάλλουν στο να διασφαλίσουμε τον Έλληνα παραγωγό και να του δώσουμε το κουράγιο, την όρεξη και τη δύναμη να ασχοληθεί με το επάγγελμα. Να μείνει σε αυτό και τα προϊόντα του να πωλούνται σε ικανοποιητικές τιμές και όχι σε τιμές Κίνας. Οι έμποροι ζητούσαν φέτος το μέλι με 2,70 ευρώ το κιλό, όταν τα έξοδα για την παραγωγή μελιού είναι στα 3,5 – 4 ευρώ το κιλό. Να δώσω το μέλι δηλαδή στον έμπορο τζάμπα και να μπω και μέσα οικονομικά, με τι κουράγιο να παράξω τη νέα χρονιά;».Ως προς την εμπορική διάθεση της ελληνικής γύρης, ο συνομιλητής μας αναφέρει ότι η λιανική τιμή της είναι 30–40 ευρώ το κιλό, ενώ η ετήσια παραγωγή της υπολογίζεται πως ξεπερνά τους 100 τόνους. «Είναι φρέσκια, πολυανθική και διατηρείται 3-4 μήνες στη συντήρηση και 18 μήνες στην κατάψυξη, ενώ η αποξηραμένη η κινέζικη, η οποία έχει τύχη σημαντικής επεξεργασίας, οπότε πολλές ουσίες της έχουν φύγει, η τιμή της είναι στα 8-9 ευρώ το κιλό», διευκρινίζει ο ίδιος.
Σε άνοδο η ζήτηση για την πρόπολη
Ο Σύνδεσμος ασχολείται και με την πρόπολη, η οποία είναι ένα φυσικά αντιβιοτικό προϊόν και πολλά υποσχόμενο. «Η πρόπολη είναι μια ρητινώδης – κολλώδης ουσία που τη χρησιμοποιούν οι μέλισσες για να προστατεύσουν την κυψέλη τους από εχθρούς, αλλά και ασθένειες. Η ονομασία της διεθνώς είναι από την αρχαιοελληνική λέξη πρόπολις, προ της πόλης, στην είσοδο, δηλαδή, της κυψέλης. Έχει διαπιστωθεί επιστημονικά, ότι με τις ρητίνες, τα ένζυμα, το κερί, τα βάλσαμα που συλλέγουν οι μέλισσες από τα διάφορα λουλούδια και άνθη, διαθέτει πολλές ενισχυτικές και δυναμωτικές ιδιότητες για τον άνθρωπο και τον προστατεύουν από ιώσεις και φλεγμονές. Είναι η γνωστή και ως ρώσικη πενικιλίνη, ένα φυσικό αντιβιοτικό», εξηγεί ο κ. Μπαγιάτης. Όσο για τις τιμές, αυτές για την ακατέργαστη κυμαίνονται χονδρική 70 – 80 ή 90 ευρώ το κιλό, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί, επίσης, και σε σαπούνι, κεραλοιφή για δερματική δερματική χρήση ή πόσιμη.
