Στη συνέντευξή του στο Capital.gr, ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΤΕ, κ. Νίκος Μαγγίνας, παρουσιάζει αναλυτικά τους καταλύτες της δυναμικής ανάκαμψης που έρχεται αλλά και τη συμβολή του κάθε παράγοντα στην ανάπτυξη και, κατά συνέπεια στην πραγματική οικονομία και την απασχόληση.
Συνέντευξη στον Λεωνίδα Στεργίου
- Πόσο συγκράτησαν την ύφεση του 2020 τα μέτρα στήριξης από την κυβέρνηση και πόση θα είναι η επίπτωσή τους το 2021;
Κατά την εκτίμηση μας η ύφεση περιορίστηκε κατά τουλάχιστον 6% μέσω της κρατικής παρέμβασης το 2020, έναντι δυνητικής συρρίκνωσης του ελληνικού ΑΕΠ μεγαλύτερης του 14% αν δεν υπήρχαν τα κρατικά μέτρα. Η στήριξη στην αγορά εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της επιστρεπτέας προκαταβολής, ήταν ιδιαιτέρως αποτελεσματική. Είναι αξιοσημείωτο ότι η απασχόληση μειώθηκε κατά περίπου 1% σε ετήσια βάση το 2020 και η συνολική αμοιβή της εργασίας κατά 0,8%, επιδόσεις που κατατάσσονται μεταξύ των καλύτερων στην ΕΕ σε μια τόσο δύσκολη περίοδο. Η ελαχιστοποίηση των απωλειών στο εισόδημα των νοικοκυριών – ειδικά των πιο αδύναμων – το 2020 δημιουργεί ένα πιο αξιόπιστο σημείο εκκίνησης για το 2021 με τη προϋπόθεση ότι η μετάβαση από τη κρατική υποστήριξη στην ενδογενή ανάκαμψη της αγοράς γίνεται απρόσκοπτα.
Κατά το τρέχον έτος τα μέτρα στήριξης υπερβαίνουν εκ νέου το 6% του ΑΕΠ και περιλαμβάνουν ελαφρύνσεις κυρίως για τα μεσαία εισοδήματα που έχουν και μεγαλύτερα περιθώρια αύξησης της δαπάνης τους.
- Ποιες είναι οι βασικές παραδοχές για την πρόβλεψή σας για ανάπτυξη 4,7% το 2021; Δεν είναι ένας υπεραισιόδοξος στόχος, δεδομένου ότι το πρώτο τρίμηνο του έτους έχει χαθεί;
Το 2021 ξεκινά αναμφισβήτητα από χαμηλή αφετηρία – παρότι η ύφεση συγκρατήθηκε στο -8% το 2020 – με το ΑΕΠ να εμφανίζει, ωστόσο, θετικό πρόσημο, σε τριμηνιαία βάση, το 3ο και το 4ο τρίμηνο του 2020. Από το 2ο τρίμηνο του 2021 και για το υπόλοιπο του έτους ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ εκτιμούμε ότι θα υπερβεί το +10%.
Σημαντικοί παράγοντες που θα συνδράμουν στην ανάκαμψη είναι οι ακόλουθοι:
Πρώτον, η συνεχιζόμενη δημοσιονομική στήριξη που προανέφερα η οποία ενισχύεται και από την περαιτέρω μετακύλιση στο μέλλον υποχρεώσεων προς το δημόσιο και μετατροπή μέρους της στήριξης σε επιδότηση για τους πλέον πληττόμενους αποδέκτες
Δεύτερον, το πρωτοφανές επίπεδο αδρανούς/δυνητικής εγχώριας ζήτησης που μπορεί να χρηματοδοτηθεί από το απόθεμα ρευστότητας επιχειρήσεων και νοικοκυριών αποτυπώνεται στην αύξηση κατά σχεδόν 21 δισ. ευρώ των ιδιωτικών καταθέσεων το 2020. Σημειώνω ότι οι τραπεζικές καταθέσεις των επιχειρήσεων ως ποσοστό στο ΑΕΠ βρέθηκαν το Δεκέμβριο σε υψηλό 20ετίας – με σημαντική υποστήριξη από την πιστωτική επέκταση – παρότι οι επενδυτικές δαπάνες ήταν περίπου σταθερές σε ετήσια βάση το 2020. Το ίδιο έτος η πρόσθετη ρευστότητα χρηματοδότησε πρωτίστως απολύτως αναγκαίες συναλλαγές των επιχειρήσεων, για να αποφευχθεί η πιστωτική ασφυξία. Το 2021 η χρήση της ρευστότητας θα έχει σημαντικότερο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα κυκλοφορώντας ταχύτερα στην οικονομία και με πιο έντονο θετικό αποτύπωμα στην πραγματική οικονομία.
Τρίτον, άνω των 6 δισ. ευρώ από την ετήσια αύξηση κατά 10 δισ. ευρώ των καταθέσεων των νοικοκυριών το 2020 μπορούν να μετατραπούν σταδιακά σε αυξημένη δαπάνη όσο η αβεβαιότητα υποχωρεί και οι καταναλωτικές επιλογές αυξάνουν, παράλληλα με το άνοιγμα των κλάδων της οικονομίας. Προφανώς το προαναφερόμενο πλεόνασμα καταθέσεων δεν είναι ισομερώς κατανεμημένο στον ιδιωτικό τομέα αλλά αυτό δεν αναιρεί την ισχυρή επίδραση που μπορεί να ασκήσει στην ανάπτυξη.
Τέταρτον, ο τουρισμός, ξεκινώντας από πολύ χαμηλή αφετηρία, μετά από την καταβύθιση του 2020 (όταν αφαίρεσε πάνω από 7 ποσοστιαίες από το ΑΕΠ μέσω της πτώσης κατά 75% των εισπράξεων) μπορεί να λειτουργήσει πράγματι ως αναπτυξιακό ελατήριο με μια τριψήφια αύξηση των εσόδων να μην μπορεί να αποκλειστεί (+80% στο βασικό μας σενάριο). Καταλυτικός θα είναι ο ρόλος των εμβολιασμών και ο συντονισμός τους ανοίγματος εντός της ΕΕ αλλά και με κομβικές αγορές εκτός ΕΕ (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο) που πρωταγωνιστούν στους εμβολιασμούς και κατατάσσονται στις κορυφαίες θέσεις των αφίξεων στην Ελλάδα.
- Το μεταρρυθμιστικό μοντέλο της κυβέρνησης μπορεί να μετρηθεί; Πόσο έχει ληφθεί υπόψη στις προβλέψεις σας;
Είναι πάντα δύσκολο να αποτιμηθεί η βραχυπρόθεσμη επίδραση των μεταρρυθμίσεων με την ύφεση να είναι ακόμη σε εξέλιξη. Ωστόσο θεωρώ ότι η θετική αποτίμηση σε όλες τις πρόσφατες εκθέσεις επίσημων φορέων, οργανισμών, επενδυτικών και αξιολογικών οίκων, της προόδου και της δέσμευσης της χώρας μας σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις καθώς και της στρατηγικής για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης συνιστούν ένα ενθαρρυντικό σημείο εκκίνησης. Ενδεικτικά αναφέρω ότι η εμφανής ανοδική τάση των εξαγωγών αγαθών και η πολύ περιορισμένη, από ότι διαφαίνεται, επιδείνωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, εν μέσω μιας τόσο δύσκολης συγκυρίας, αποτυπώνουν την πρόοδο στην αναδιάρθρωση της οικονομίας που συνιστά σταθερή βάση για να καρποφορήσουν και άλλες μεταρρυθμίσεις.
- Ποιο είναι το δυσμενές σενάριο για το 2021, σύμφωνα με την Εθνική Τράπεζα, και υπό ποιες συνθήκες μπορεί να πραγματοποιηθεί;
Ένα δυσμενές σενάριο που να συνοδεύεται από πολύ χαμηλό θετικό ρυθμό ανάπτυξης θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί μόνο μέσω δυσμενών υγειονομικών εξελίξεων που θα ανέτρεπαν τη στρατηγική εμβολιασμών και θα ανέστειλαν το άνοιγμα της αγοράς τόσο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς ολόκληρο το 3ο τρίμηνο. Αστάθμητοι γεωπολιτικοί παράγοντες θα μπορούσαν επίσης, με πολύ μικρή πιθανότητα όμως, να οδηγήσουν σε αποκλίσεις από το βασικό μας σενάριο.
Πηγή: capital.gr
