Το τέλος του 2023 βρίσκει την ελληνική οικονομία να έχει ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα έπειτα από 13 χρόνια, έχοντας παράλληλα καταγράψει ρεκόρ μείωση χρέους κατά 42,1% του ΑΕΠ από το 2020, με το υπόλοιπο του χρέους να φτάνει το 162,3% του ΑΕΠ από το 206,4% του ΑΕΠ που κορυφώθηκε το 2020, λόγω της πανδημίας. Το 2024 το χρέος θα υποχωρήσει περαιτέρω, στο 152,3% του ΑΕΠ, και για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες θα μειωθεί κατά 3,3 δισ. ευρώ και ως απόλυτο ποσό. Παράλληλα, η Ελλάδα έχει επανέλθει από το 2022 σε πρωτογενές πλεόνασμα που θα φτάσει στο 2,1 % του ΑΕΠ το 2024, δίνοντας τις εγγυήσεις για καλές αποδόσεις και χαμηλό κίνδυνο στα ελληνικά ομόλογα.
Ωστόσο τους διθυράμβους του διεθνούς Τύπου δεν έχουν προκαλέσει μόνο οι δημοσιονομικές επιδόσεις, αλλά και τα επιτεύγματα σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη και την πρόοδο βασικών μεταρρυθμίσεων. Ως αποτέλεσμα αυτών, η ανεργία, από 17,3% το 2018, αναμένεται να μειωθεί φέτος στο 11,8% και έχει μεγάλες πιθανότητες να γίνει μονοψήφια μέχρι και το τέλος του 2024, αν και η επίσημη πρόβλεψη μιλά για ανεργία στο 10,4%. Οι επενδύσεις, με τη βοήθεια και των κοινοτικών πόρων ύψους 72 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, θα φτάσουν φέτος τα 32 δισ. ευρώ και θα αυξηθούν στα 37,6 δισ. ευρώ το 2024. Τα εισοδήματα σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα θα αυξηθούν από τρεις διαδρομές. Ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει από το 3,9% φέτος στο 2,6%, αυξάνοντας το διαθέσιμο εισόδημα. Έχουν δρομολογηθεί αυξήσεις 900 εκατ. ευρώ για το Δημόσιο και νέα αύξηση του κατώτερου μισθού κατά 5%. Στο σύνολό τους, τα εισοδήματα θα ευνοηθούν από την ανάπτυξη κατά 2,9% της οικονομίας και τη σωρευτική μείωση των φόρων κατά 5,4 δισ. ευρώ που έγιναν σταδιακά από το 2019.
Οι στόχοι της χρονιάς
Το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έχει θέσει επτά στόχους του οικονομικού επιτελείου για τον επόμενο χρόνο ώστε να συνεχιστεί με πιο σταθερούς ρυθμούς η ανοδική πορεία της οικονομίας, προωθώντας την υλοποίηση δύσκολων μεταρρυθμίσεων, όπως είναι:
Ο περιορισμός της φοροδιαφυγής κατά περίπου 2 δισ. ευρώ με 11 μέτρα που έχουν ψηφιστεί και θα εφαρμοστούν μέσα στον επόμενο χρόνο. Πρώτο βήμα θα είναι η εφαρμογή του νέου τεκμαρτού τρόπου φορολόγησης.
Η περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και η αντίστοιχη αύξηση των επενδύσεων, με περαιτέρω μείωση του μη μισθολογικού κόστους από το 2025. Επίσης έχει συμπληρωθεί το θεσμικό πλαίσιο ενεργοποιώντας για τρίτη φορά το σχέδιο "Ηρακλής", με στόχο τη μείωση των κόκκινων δανείων κάτω από το 7,9% που είναι σήμερα.
Η περαιτέρω μείωση της ανεργίας σε μονοψήφιο ποσοστό και η αύξηση των εισοδημάτων. Στην κατεύθυνση αυτή, ο Προϋπολογισμός του 2024 περιλαμβάνει μέτρα άμεσης και έμμεσης αύξησης των εισοδημάτων ύψους 1,6 δισ. ευρώ.
Η συνέχιση της μείωσης του χρέους μέχρι να πλησιάσει στο 120% του ΑΕΠ στο τέλος του 2032, όταν θα αρχίσουμε να πληρώνουμε όλα τα μνημονιακά δάνεια.
Η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, με αύξηση της επιχορήγησης στα νοσοκομεία και την πρωτοβάθμια υγεία κατά 481 εκατ. ευρώ, και αύξηση στον προϋπολογισμό του υπουργείου Παιδείας κατά 255 εκατ. ευρώ.
Η περαιτέρω ενίσχυση της εξωστρέφειας, με στόχο την αύξηση των εξαγωγών στο 60% του ΑΕΠ έως το 2027 και στο 70% έως το 2030.
Η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας με νέο νομοθετικό πλαίσιο για το Υπερταμείο. Η προσπάθεια θα ενισχυθεί με τη δημιουργία Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου για στήριξη επενδύσεων στις τεχνολογίες αιχμής και στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Η ενίσχυση των εισοδημάτων
Μεγάλο κεφάλαιο θα αποτελέσει την επόμενη χρονιά η ενίσχυση των εισοδημάτων τα οποία χτυπήθηκαν από διαδοχικές κρίσεις. Τα μέτρα, ύψους 1,6 δισ. ευρώ, θα είναι:
- Το νέο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων, στους οποίους ύστερα από 14 χρόνια θα αυξηθούν οι αποδοχές, με δημοσιονομικό κόστος 570 εκατ. ευρώ.
- Η αύξηση του αφορολόγητου για οικογένειες με παιδιά κατά 1.000 ευρώ, με κόστος περίπου 100 εκατ. ευρώ.
- Η θέσπιση μόνιμου επιδόματος νεότητας (youth pass), ύψους 150 ευρώ, για νέους 18 έως 19 ετών, με κόστος 30 εκατ. ευρώ.
- Η μείωση του ΕΝΦΙΑ για κατοικίες με ασφάλιση για σεισμό, πυρκαγιά και πλημμύρα, με κόστος 30 εκατ. ευρώ.
- Η μονιμοποίηση της πλήρους απαλλαγής πρώην δικαιούχων επιδόματος ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη, με ετήσιο κόστος περίπου 38 εκατ. ευρώ.
- Η αύξηση των επιδομάτων αναπηρίας κατά 8%, που προηγήθηκε τον Απρίλιο, με κόστος 95 εκατ. ευρώ.
- Η αύξηση από 1/1/2024 στις συντάξεις με βάση τον μέσο όρο του ΑΕΠ και του πληθωρισμού. Η αύξηση υπολογίζεται περί το 3%, με κόστος περί τα 400 εκατ. ευρώ ετησίως.
- Η αύξηση στα έξοδα διανυκτέρευσης ενστόλων στα επίπεδα που ισχύουν με το νέο μισθολόγιο για τους υπόλοιπους δημοσίους υπαλλήλους από 1/1/2024. Κόστος 12 εκατ. ευρώ ετησίως.
- Η κατάργηση του πέναλτι του 30% όσων συνταξιούχων εργάζονται, που αντικαθίσταται με εισφορά της τάξεως του 10% επί των επιπρόσθετων αμοιβών από την εργασία. Το κόστος είναι 600.000 ευρώ.
- Η αύξηση, από 1/1/2024, του επιδόματος μητρότητας στους ελεύθερους επαγγελματίες και στους αγρότες στους 9 μήνες, στο ύψος του κατώτατου μισθού. Το κόστος υπολογίζεται σε 40 εκατ. ευρώ ετησίως.
- Το "ξεπάγωμα" από 1/1/2024 των τριετιών, καθώς και του κάθε επιδόματος προϋπηρεσίας, που βρίσκονταν σε αναστολή από το 2012.
- Η μείωση από 1/1/2024 του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων από 0,5% στο 0,2%, με κόστος 22 εκατ. ευρώ, και κατά 50% του φόρου χρηματιστηριακών συναλλαγών, με κόστος 21 εκατ. ευρώ ετησίως.
- Η αύξηση στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα κατά 8%, με κόστος 43 εκατ. ευρώ.
- Η καταβολή του επιδόματος θέρμανσης, ύψους 237 εκατ. ευρώ, από το οποίο τα 50 εκατ. ευρώ θα δοθούν το 2024.
- Η νέα αύξηση του κατώτερου μισθού, η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, θα προσεγγίζει το 5% και θα αφορά περίπου 650.000 εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα.
