Τις δυο αυτές αντιφατικές τάσεις αναδεικνύουν με την αρθρογραφία τους οι Financial Times, που προειδοποιούν ότι η επόμενη εκτεταμένη παγκόσμια κοινωνικοοικονομική κρίση δεν αποκλείεται να ξεπηδήσει από τον κλάδο του τροφίμου, όσο το τραπεζικό σύστημα αφήνει χωρίς την απαιτούμενη ρευστότητα την αλυσίδα εφοδιασμού αγροτικής πρώτης ύλης.
Από όλα τα πολλά προβλήματα που προκλήθηκαν από το Covid-19, τα τρία πιο ορατά ήταν η επισιτιστική ανασφάλεια, η κατάρρευση των μικρών επιχειρήσεων και η αστάθεια των χρηματιστηρίων. Την κατάσταση καθιστά πιο επισφαλή μια ακόμα απροσδόκητη αλλά σημαντική αλλαγή οικονομικής στρατηγικής. Μεγάλες τράπεζες, όπως η ABN Amro, η ING και η BNP Paribas, είτε αποτραβιούνται από τη χρηματοδότηση εμπορίου αγροτικών commodities είτε αποκλιμακώνουν την παρουσία τους. Αυτό θα αφήσει ένα κενό χρηματοδότησης για ορισμένους αγρότες, παραγωγούς και διανομείς αγροτικών προϊόντων, καθώς και αλυσίδες παντοπωλείων και άλλες μικρές και μεσαίες εταιρείες που αντιπροσωπεύουν κρίσιμα μέρη της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων.
«Το πρόβλημα είναι σαν ένα τεράστιο παγόβουνο κάτω από την επιφάνεια των χρηματοπιστωτικών αγορών, κάτι που δεν μπορούμε να δούμε ακόμη, ωστόσο, κατευθυνόμαστε κατά πάνω του», επισημαίνει στους FT ο Μάικλ Γκρηνμπέργκερ, καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Maryland και πρώην διευθυντής εμπορικών συναλλαγών στην Επιτροπή Εμπορίου και Συναλλαγών Εμπορευμάτων των ΗΠΑ.
Διαβάστε επίσης: Πακέτο 400 εκατ. ευρώ έρχεται στην Ελλάδα για νέα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης πριν την επόμενη ΚΑΠ
Ο ίδιος ανησυχεί διότι εάν οι αγροτικές εταιρείες δεύτερης και τρίτης σειράς μεγέθους - που εξαρτώνται από τέτοια χρηματοδότηση για πράγματα όπως η αποστολή ή η μεταποίηση αλλά και για την αντιστάθμιση των τιμών σε μια ευμετάβλητη βιομηχανία - δεν μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση ή αναγκάζονται να πληρώσουν υψηλότερα ποσοστά στους σκιώδεις δανειστές, τότε σύντομα θα βρεθούν εκτός ανταγωνισμού.
Εν τω μεταξύ, οι τράπεζες εμπιστεύονται κυρίως πελάτες με εδραιωμένα εμπορικά σήματα και μεγαλύτερους ισολογισμούς. Αυτό επιδεινώνει μια εκπεφρασμένη τάση που κερδίζει χώρο μετά το Covid-19: Οι μεγαλύτερες εταιρείες γίνονται ακόμη μεγαλύτερες. Αυτό βέβαια υπάρχει στον πρωτογενή τομέα πριν την πανδημία. Όμως, το Covid-19 έχει αποκαλύψει έντονα τα τρωτά σημεία της μονοπωλιακής κουλτούρας στα τρόφιμα, δημιουργώντας ζητήματα υπερπροσφοράς σε ορισμένες περιοχές και ελλείψεις και υψηλότερες τιμές σε άλλες. Τέτοιες ισορροπίες, στο παρελθόν έχουν πυροδοτήσει ακόμα και κοινωνικές εντάσεις.
Σε περίπτωση που οι τράπεζες επιμείνουν στο να γυρνούν την πλάτη στις συγκεκριμένες επιχειρηματικές οντότητες, τότε το μέλλον –όπως συμπεραίνουν οι Financial Times- χωράει μόνο τα μεγάλα ψάρια της αγροτικής οικονομίας.
