Δύσκολα η υποχώρηση τιμών στα λιπάσματα, λείπει άζωτο στην Ε.Ε

Με φόντο τον επερχόµενο χειµώνα και το ενδεχόµενο η Ρωσία να κλείσει την κάνουλα εφοδιασµού της ΕΕ µε φυσικό αέριο, ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δώσει οδηγίες στα κράτη µέλη ώστε να δώσουν προτεραιότητα στην εξασφάλιση ενέργειας σε βιοµηχανίες που σχετίζονται άµεσα µε την παραγωγή τροφίµων, σε µια κίνηση που προδίδει την αγωνία των Βρυξελλών για µεγαλύτερα εµπόδια στο πεδίο της αγροτικής παραγωγής.

Πρόσφατο δηµοσίευµα του Politico, επικαλείται δηλώσεις του CEO της Yara, Svein Tore Holsether, ο οποίος πριν από έναν µήνα περίπου ανέρε πως «είναι ξεκάθαρος ο κίνδυνος για έλλειµµα αζώτου και περαιτέρω ενίσχυση των τιµών, σε περίπτωση που η κατάσταση µε τη ροή φυσικού αερίου στην Ευρώπη περιπλεχθεί περαιτέρω». Στο ίδιο δηµοσίευµα, αναφέρεται ότι η Yara, παρέδωσε 22% λιγότερο λίπασµα κατά το δεύτερο τρίµηνο του έτους, κάτι που αποδίδεται στα ενεργειακά κόστη που έχουν τινάξει στον αέρα κάθε έννοια οικονοµικότητα στο πεδίο της βιοµηχανίας αλλά και της αγροτικής παραγωγής.

Προς το παρόν πάντως, οι τιµές για τις βασικές πρώτες ύλες που συµµετέχουν στην παραγωγή λιπασµάτων έχουν αποκλιµακωθεί από τα υψηλά επίπεδα που διαµορφώθηκαν την περασµένη άνοιξη, µε την τιµή της ποτάσας να εισέρχεται στον Αύγουστο σε τιµές λίγο κάτω από τα 600 δολάρια ο τόνος, όσο η ουρία υποχωρεί στα 600 δολάρια από τα 950 µε 1000 δολάρια ο τόνος που διαµόρφωνε πριν από µερικούς µήνες. Μικρή είναι και η υποχώρηση για το φώσφορο που υποχωρεί λίγο κάτω από τα 800 δολάρια ο τόνος.

Απειλείται η επισιτιστική επάρκεια

Όπως επισηµαίνεται, µια κρίση στο πεδίο των λιπασµάτων έρχεται σε παγκόσµια κλίµακα να απειλήσει την επισιτιστική επάρκεια σε έναν πλανήτη που ήδη δείχνει πεινασµένος. Το πρόβληµα είναι εντονότερο στις αναπτυσσόµενες γειτονιές του πλανήτη, όπου η αγροτική δραστηριότητα δυσκολεύεται ακόµα περισσότερο να ανταποκριθεί στις διεθνείς τιµές που διαµορφώνει η παγκόσµια αγορά. Εκπρόσωποι των Ηνωµένων Εθνών, καταγράφουν ένα έλλειµµα λιπασµάτων της τάξης των 2 εκατ. τόνων στην αφρικανική ήπειρο, όπου δραστηριοποιούνται ως επί το πλείστον µικρές αλλά πολλές αγροτικές εκµετταλλεύσεις, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την παραγωγή τροφίµων που καλύπτουν τις ανάγκες του µεγαλύτερου µέρους του πληθυσµού.

Μείωση της παραγωγικότητας

Η ισορροπία αυτή, µε το ενδεχόµενο µιας απότοµης µείωσης της παραγωγικότητας σε περιοχές του πλανήτη όπου υπάρχουν σηµαντικά ελλείµµατα αλλά και ισχυρή ζήτηση για τρόφιµα, έρχεται να επιβαρύνει περαιτέρω την εξαντληµένη παγκόσµια παραγωγή τροφίµων αλλά και να διαµορφώσει συνθήκες κοινωνικής αναταραχής, κάτι το οποίο φοβούνται πολύ σε κέντρα εξουσίας όπως είναι η Ευρώπη.

Οι µετρήσεις δείχνουν πως η παραγωγή τροφίµων στην Αφρική θα µπορούσε να περιοριστεί κατά 20% τους επόµενους µήνες (στο καλό σενάριο), κάτι που µεταφράζεται σε απώλειες της τάξης των 11 δισ. δολαρίων στην αλυσίδα παραγωγής τροφίµων. Οι αριθµοί αυτοί θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο σε 980 εκατ. ανθρώπους, κάτι που έχει κινητοποιήσει τους Ευρωπαίους Αξιωµατούχους, αφού βλέπουν µια νέα ανθρωπιστική κρίση προ των πυλών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Οι αυξηµένες τιµές λιπασµάτων, αποτελούν εµπόδιο για όλους τους αγρότες ανά τον κόσµο, αλλά το βάρος είναι µεγαλύτερο για αγρότες του αναπτυσσόµενου κόσµου που έχουν λιγότερες χρηµατοδοτικές ικανότητες όσο υστερούν και σε επίπεδο οργάνωσης, ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις αυτές µε τον τρόπο που γίνεται στην Ευρώπη» αναφέρει Ευρωπαίος αξιωµατούχος στο Politico.

Φυσικά και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα πράγµατα είναι δύσκολα, µε χώρες όπως η Πολωνία να έχουν προχωρήσει σε επιδότηση της αγοράς λιπασµάτων προκειµένου να διατηρήσουν το παραγωγικό τους αποτύπωµα.

Η κρίση πλέον µεταφέρεται και στις προοπτικές της επόµενης εµπορικής περιόδου, αρχής γενοµένης των επερχόµενων φθινοπωρινών σπορών. «Εκτός από τις καιρικές προκλήσεις που είχαµε στην Ευρώπη όλο το καλοκαίρι, τα κόστη για τη λίπανση των καλλιεργειών, αναµένεται να επιβαρύνουν ακόµα περισσότερο τις ισορροπίες προσφοράς αγροτικών προϊόντων από την επόµενη χρονιά» αναφέρει δεύτερη πηγή από τις Βρυξέλλες στο Politico, το οποίο προχώρησε σε ένα εκτεταµένο ρεπορτάζ για την «κρίση λιπασµάτων» όπως περιγράφει την κατάσταση.

Εξαντλεί τα αποθέματα, χτυπά τα σιλό η ξηρασία 

Στην αγορά 105.000 τόνων καλαµποκιού από τις ΗΠΑ προχώρησε πριν από λίγο καιρό η Ιταλία, ολοκληρώνοντας τη µεγαλύτερη εισαγωγή της χώρας τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η κίνηση αυτή έγινε εν µέσω ενός πρωτόγνωρου για τα δεδοµένα της Ευρώπης καύσωνα, που ώθησε πολλούς κτηνοτρόφους ανά την Ευρώπη να ξεκινήσουν από τώρα να ταΐζουν τα ζώα τους µε προµήθειες ζωοτροφών που είχαν αποθηκεύσει νωρίτερα για τον επερχόµενο χειµώνα.

Την ίδια στιγµή, η Ρουµανία, που ανέλαβε χρέη κορυφαίου εξαγωγέα σιτηρών στην ΕΕ κατά το πρώτο εξάµηνο του 2022 ανακοίνωσε πως θα εξάγει λιγότερο καλαµπόκι και ηλίανθο, αφού τα καιρικά δεδοµένα έχουν χτυπήσει ανεπανόρθωτα τις σοδειές της χώρας, µε τις τελευταίες εκτιµήσεις να κάνουν λόγο για µια παραγωγή καλαµποκιού κοντά στους 8 εκατ. τόνους έναντι των 14 εκατ. που αναµένονταν µετά τις εαρινές σπορές.

Οι ακραίες καιρικές συνθήκες επιδεινώνουν τις δυσκολίες που ήδη αντιµετωπίζουν οι αγρότες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τον µεγαλύτερο εξαγωγέα χοιρινού κρέατος και τυριού. Οι κτηνοτρόφοι βρίσκονται αντιµέτωποι µε την αύξηση του κόστους των ζωοτροφών και της ενέργειας, καθώς και µε τις ελλείψεις εργατικού δυναµικού και τα κρούσµατα ασθενειών. Αυτό συρρίκνωσε τα κοπάδια του µπλοκ και αύξησε τις τιµές του κρέατος στην ΕΕ τον Ιούνιο κατά περίπου 12% σε σχέση µε πέρυσι, στο µεγαλύτερο άλµα που έχει σηµειωθεί ποτέ, σύµφωνα µε εκτιµήσεις της Κοµισιόν. 

Ξεράθηκαν λιβάδια, βοσκοτόπια

Υπό αµφισβήτηση τίθεται πλέον η επάρκεια ζωοτροφών για τον προσεχή χειµώνα στη Γερµανία, όπου οι οργανώσεις κτηνοτρόφων εκτιµούν πως το υφιστάµενο λόγω των δεδοµένων της αγοράς πρόβληµα θα ενταθεί τους επόµενους µήνες εξαιτίας της ξηρασίας. Όπως µεταδίδουν τα γερµανικά µέσα, αρκετά λιβάδια και βοσκοτόπια έχουν ξεραθεί, σε µια εξέλιξη που περιορίζει σηµαντικά τη διαθεσιµότητα τροφής για τα µη σταβλιζόµενα ζώα, αυξάνοντας τις απαιτήσεις των κτηνοτρόφων για ζωοτροφές σε µια περίοδο που συνήθως δεν τίθεται τέτοιο ζήτηµα.

«Έχουµε ξαναβρεθεί σε αυτή την κατάσταση σε άλλες ξηρές χρονιές, αλλά αυτή τη στιγµή είναι πραγµατικά απίστευτο αυτό που συµβαίνει», δήλωσε ο Alexander Anton, γενικός γραµµατέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γάλακτος, ο οποίος προδιαγράφει µια αύξηση των τιµών παραγωγού προκειµένου να απορροφηθούν οι επιβαρύνσεις που γράφουν οι κτηνοτροφικές µονάδες στις προσπάθειες να συντηρήσουν τα κοπάδια τους.

Η κατάσταση στην κτηνοτροφική παραγωγή της Ε.Ε εν µέσω καύσωνα και ξηρασίας καθιστά πλέον αδύνατη τη βοσκή των ζώων στα λιβάδια του µπλοκ, κάτι που υποχρεώνει τις µονάδες σε αγορά υψηλότερων ποσοτήτων ζωοτροφών για να καλύψουν άµεσες ανάγκες του ζωικού κεφαλαίου.

Τα βοοειδή τρέφονται µε σανό, το οποίο συνήθως δεν χρησιµοποιείται µέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Αυτό σηµαίνει ότι οι κτηνοτρόφοι µπορεί να χρειαστεί να αγοράσουν επιπλέον προµήθειες το χειµώνα, πιθανότατα σε υψηλότερες τιµές ενώ και οι αγελάδες παράγουν ήδη λιγότερο γάλα εξαιτίας των υψηλών θερµοκρασιών.

Χωρίς ντομάτα οι βιομηχανίες σε Καλιφόρνια και Ευρώπη

Η Καλιφόρνια ηγείται παγκοσμίως στην παραγωγή βιομηχανικής ντομάτας, την ποικιλία που κονσερβοποιείται και χρησιμοποιείται σε εμπορικές κουζίνες για να φτιάξει μερικά από τα πιο δημοφιλή τρόφιμα. Το πρόβλημα είναι ότι η φετινή ιστορική ξηρασία αναγκάζει τους αγρότες να παλέψουν με μια κρίση νερού που υπονομεύει σημαντικά τη σοδειά.

Η πολιτεία, που βρίσκεται στις κορυφαίες θέσεις διεθνώς στον κλάδο της βιομηχανικής ντομάτας, αναλογώντας από μόνη της σχεδόν στο ένα τέταρτο της παγκόσμιας παραγωγής, βρίσκεται αντιμέτωπη με την χειρότερη ξηρασία των τελευταίων αιώνων. Οι αγρότες είναι σε απόγνωση βλέποντας την παραγωγή τους να μειώνεται, τόσο σε ποσότητα όσο και σε ποιότητα, καθώς ο καρπός δεν μεγαλώνει αρκετά και βέβαια προειδοποιούν τους καταναλωτές για εκτίναξη των τιμών.

Το ράλι στις τιμές έχει ήδη ξεκινήσει. Οι τιμές στις σάλτσες, στην κονσέρβα και στον πελτέ ντομάτας στα ράφια των σούπερ μάρκετ καλπάζουν πολύ πάνω από τον πληθωρισμό, που θυμίζουμε ότι τον Ιούλιο διαμορφώθηκε στο 8,5%. Σε κάποια από τα πιο δημοφιλή προϊόντα οι αυξήσεις ξεπερνούν το 80% σε ετήσια βάση.