Η γεωργία εξακολουθεί να επηρεάζεται από διάφορα γεγονότα εκτός του ελέγχου των αγροτών, όπως οι κλιματικές και γεωπολιτικές κρίσεις, οι οποίες εξακολουθούν να ασκούν πίεση στους αγρότες. Αυτά έχουν επιπτώσεις στην παραγωγικότητα, το εμπόριο, την καταναλωτική ζήτηση, τις τιμές και, τελικά, στο εισόδημα των αγροτών. Από την τελευταία βραχυπρόθεσμη προοπτική (φθινόπωρο 2023) και παρά ορισμένες ευνοϊκές αλλά περιορισμένες εξελίξεις στο κόστος των εισροών, οι τιμές τους, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας, των λιπασμάτων και των ζωοτροφών είναι σημαντικά υψηλότερες από τα προ-COVID επίπεδα.
Οι τιμές των τροφίμων παραμένουν υψηλές, γεγονός που, σε συνδυασμό με τις χαμηλές προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης περιορίζει τις προοπτικές ανάκαμψης της καταναλωτικής ζήτησης. Η έκθεση για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές για τις γεωργικές αγορές της ΕΕ, η εαρινή έκδοση του 2024, που δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρουσιάζει τις τελευταίες τάσεις και προοπτικές για βασικές γεωργικές αγορές. Οι αγρότες της ΕΕ εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολυάριθμες προκλήσεις που σχετίζονται με το κόστος των εισροών, το οποίο παραμένει σε μεγάλο βαθμό πάνω από τα προ-COVID επίπεδα, παρά την πρόσφατη πτωτική τάση ορισμένων εξ αυτών.
Ξεφυλλίστε και κατεβάστε σε υψηλή ανάλυση το φύλλο 964 της Agrenda
Η παραγωγή λιπασμάτων στην ΕΕ συνεχίζει να ανακάμπτει, αλλά οι εισαγωγές παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Από την αρχή του έτους, η Επιτροπή έλαβε μια σειρά από βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα μέτρα για τη στήριξη των γεωργών της ΕΕ και την αντιμετώπιση των ανησυχιών τους, ιδίως όσον αφορά το διοικητικό φόρτο και τη θέση τους στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) παρέχει επίσης ένα προβλέψιμο δίχτυ ασφαλείας για τους αγρότες και ένα υποστηρικτικό πλαίσιο που θα συνοδεύει τη μετάβαση του κλάδου προς περισσότερη βιωσιμότητα.
Ο δείκτης τιμών των αγροτών της ΕΕ μειώθηκε σε σύγκριση με το επίπεδο του 2022, αλλά αυτή η μείωση δεν έχει ακόμη μεταδοθεί πλήρως στις τιμές των τροφίμων των μεταποιητών και των καταναλωτών, γεγονός που θα μπορούσε ενδεχομένως να ανακουφίσει περαιτέρω τους καταναλωτές. Ενώ ο δείκτης τιμών καταναλωτή των τροφίμων στην ΕΕ έχει σταθεροποιηθεί από τον Μάρτιο του 2023, έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 43% σε σύγκριση με το 2015. Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, η αύξηση ήταν πιο σημαντική, όπως στην Πολωνία (+65%) ή στη Λιθουανία (+ 69%).
Οι καιρικές συνθήκες έχουν αποδειχθεί γενικά καλές για τις περισσότερες χειμερινές καλλιέργειες, αλλά η υγρασία θα μπορούσε να αποτελέσει πρόκληση για ορισμένες βορειοδυτικές περιοχές της ΕΕ. Δεδομένου του απρόβλεπτου χαρακτήρα των ακραίων καιρικών φαινομένων και των απότομων αλλαγών που παρατηρήθηκαν τον τελευταίο χρόνο, οι τρέχουσες ενδείξεις πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή.
Αροτραίες καλλιέργειες
Η παραγωγή σιτηρών της ΕΕ προβλέπεται να αυξηθεί σε περίπου 278,5 εκατομμύρια τόνους (+3% σε ετήσια βάση), κυρίως λόγω των καλύτερων αποδόσεων. Οι υγρές συνθήκες επηρέασαν την παραγωγή δημητριακών το 2023/24 και κατέστησαν μερικές φορές δύσκολη την πρόσβαση των αγροτών στα χωράφια τους για να σπείρουν ανοιξιάτικα σιτηρά. Συνολικά, οι εισαγωγές σιτηρών στην ΕΕ το 2023/24 (Ιούλιος 2023-Ιούνιος 2024) θα μπορούσαν να παραμείνουν 17% υψηλότερες από τον μέσο όρο της πενταετίας. Η έκταση καλλιέργειας και οι αποδόσεις για σπόρους σόγιας και ηλιόσπορους αυξάνονται το 2023/24. Η παραγωγή ελαιούχων σπόρων και πρωτεϊνούχων καλλιεργειών αναμένεται να αυξηθεί το 2024/25, λόγω της αύξησης της σόγιας, των μπιζελιών και των κουκιών. Η ανάκαμψη της παραγωγής ζάχαρης στην ΕΕ επιβεβαιώνεται στους 15,6 εκατομμύρια τόνους. Ωστόσο, η υψηλή τιμή της ζάχαρης στην ΕΕ έχει περιορίσει την ανάκαμψη της κατανάλωσης μέχρι στιγμής.
Εξειδικευμένες καλλιέργειες
Η παραγωγή ελαιολάδου στην ΕΕ αναμένεται να ανακάμψει ελαφρώς το 2023/24 (Οκτώβριος 2023-Σεπτέμβριος 2024) μετά από ρεκόρ χαμηλής συγκομιδής πέρυσι. Η μειωμένη προσφορά εξακολουθεί να αυξάνει τις τιμές. Αυτό οδηγεί τους καταναλωτές να στραφούν σε άλλα έλαια και λίπη ή να μειώσουν τη συνολική πρόσληψη ελαίων. Ως αποτέλεσμα, η κατανάλωση στην ΕΕ θα μπορούσε να είναι ιστορικά χαμηλότερη το 2023/24. Η παραγωγή κρασιού στην Ιταλία και την Ισπανία μειώθηκε σημαντικά το 2023/24 (Αύγουστος 2023-Ιούλιος 2024) λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.
Η κατανάλωση κρασιού στην ΕΕ συνεχίζει τη πτωτική της τάση, καθώς οι νεότερες γενιές προτιμούν άλλους τύπους αλκοολούχων ποτών, όπως μπύρες ή κοκτέιλ, πέρα από τη χαμηλότερη αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Η απόσταξη κρίσης, που εγκρίθηκε το καλοκαίρι του 2023 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τέθηκε σε εφαρμογή σε αρκετές χώρες της ΕΕ για την απόσυρση περίπου 33 εκατομμυρίων εκατόλιτρων από την αγορά. Παρά την παρέμβαση αυτή και τη μείωση της παραγωγής, τα αποθέματα δεν αναμένεται να ακολουθήσουν.
Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες επηρέασαν επίσης αρνητικά την παραγωγή μήλων και πορτοκαλιών στην ΕΕ. Οι εξαγωγές φρέσκων μήλων και πορτοκαλιών της ΕΕ αναμένεται να μειωθούν απότομα και οι εισαγωγές πορτοκαλιών να αυξηθούν, ασκώντας μεγαλύτερη πίεση στους εγχώριους παραγωγούς.
Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
Παρά τη συνεχή μείωση του κοπαδιού αγελάδων γαλακτοπαραγωγής (-0,5%), η προσφορά γάλακτος στην ΕΕ προβλέπεται να παραμείνει σχετικά σταθερή το 2024 (+0,4%), γεγονός που θα μπορούσε να υποστηριχθεί από την αύξηση των αποδόσεων (+0,9%). Οι χώρες της ΕΕ αντιμετωπίζουν αντικρουόμενες καταστάσεις, που επηρεάζονται διαφορετικά από τις καιρικές συνθήκες ή τις συνεχιζόμενες διαρθρωτικές αλλαγές. Η παραγωγή και οι εξαγωγές τυριών της ΕΕ παραμένουν ισχυρές και θα μπορούσαν να συνεχίσουν να αυξάνονται το 2024. Οι εξαγωγές βουτύρου της ΕΕ θα μπορούσαν επίσης να παραμείνουν θετικές με σταθερή εγχώρια κατανάλωση.
Προϊόντα κρέατος
Ο κτηνοτροφικός τομέας βιώνει διαρθρωτικές αλλαγές, που οφείλονται κυρίως στη μετατόπιση των προτιμήσεων των καταναλωτών από το βόειο κρέας στο πουλερικό και από περιβαλλοντικούς περιορισμούς. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση βοείου κρέατος στην ΕΕ το 2023 μειώθηκε στα 9,7 κιλά (-4,7% από έτος σε έτος). Η μείωση της κατανάλωσης θα μπορούσε να συνεχιστεί κατά 2,8% το 2024.
Η παραγωγή βοείου κρέατος στην ΕΕ θα μπορούσε να συνεχίσει να μειώνεται και αυτό θα μπορούσε να διατηρήσει τις τιμές του βοείου κρέατος στην ΕΕ. Η παραγωγή χοιρινού κρέατος στην ΕΕ παρουσιάζει παρόμοια μείωση με -6,6% το 2023. Η μείωση θα μπορούσε να επιβραδυνθεί στο 0,4% το 2024.
Η ζήτηση για πουλερικά, ως φθηνότερη πηγή πρωτεΐνης, εξακολουθεί να είναι υψηλή. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 3% το 2023 και θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 2% επιπλέον το 2024. Οι εισαγωγές πουλερικών συνεχίζουν επίσης να είναι υψηλές.
