Το σύνολο των δημοσιευμένων συστάσεων θέτει ένα γενικό πλαίσιο μέτρων και προληπτικών ενεργειών που πρέπει να ληφθούν, κοινό για όλα τα μέλη και τους παρατηρητές. Δεδομένου ότι η ασφάλεια των τροφίμων αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της επισιτιστικής κυριαρχίας, της ανοιχτής στρατηγικής αυτονομίας και της οικονομικής ανθεκτικότητας, οι συστάσεις αυτές αναμένεται να συμβάλλουν άμεσα στην επικείμενη έκθεση για την πολιτική και αμυντική προετοιμασία και ετοιμότητα της Ευρώπης, η οποία έχει ενταχθεί στο παρελθόν από τον πρώην Φινλανδό Πρόεδρο Sauli Niinistö.
Αναλυτικά το σύνολο των συστάσεων της Κομισιόν αναφέρει τα εξής:
Η εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων της ΕΕ έχει αποδείξει την ανθεκτικότητα και την αποτελεσματικότητά της από τις πρώτες εβδομάδες του COVID-19 το 2020, καθώς και στις διαταραχές του εμπορίου που ακολούθησαν την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία στις αρχές του 2022. Οι πολίτες της ΕΕ μπορούν ανά πάσα στιγμή να έχουν πρόσβαση σε επαρκή και ποικίλη προμήθεια ασφαλών, θρεπτικών, προσιτών και βιώσιμων τροφίμων. Ωστόσο, αυτή η κατάσταση και το έργο όλων των παραγόντων στην αλυσίδα δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο. Αρκετοί κίνδυνοι και τρωτά σημεία θα μπορούσαν να απειλήσουν τη σταθερότητα από την οποία επωφελούμαστε τώρα.
Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε από το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) τον Νοέμβριο του 2023 εντόπισε 28 κατηγορίες κινδύνου (βιοφυσικός και περιβαλλοντικός, οικονομικός και αγορά, κοινωνικοπολιτιστικός και δημογραφικός, γεωπολιτικός και θεσμικός, απόδοση της αλυσίδας εφοδιασμού, πληροφορίες και τεχνολογία) και εννέα βασικούς παράγοντες που αποτελούν τρωτά σημεία. Μια υποομάδα EFSCM εργάστηκε από τα τέλη του 2023 έως σήμερα για να αναπτύξει σχέδια συστάσεων που θα μετριάσουν αυτούς τους κινδύνους, βασιζόμενη στα συμπεράσματα της έκθεσης του ΚΚΕρ.
Ο στόχος ήταν να συμφωνηθεί ένα γενικό σύνολο συστάσεων που θα μπορούσαν να χωρέσουν όλους τους παράγοντες στην αλυσίδα, θέτοντας τις βάσεις για πιθανές μελλοντικές, λεπτομερείς και μεμονωμένες αναλύσεις κινδύνου. Αναμένεται ότι όλες οι εθνικές αρχές και οι ενδιαφερόμενοι φορείς χρησιμοποιούν τις συμβουλές που δίνονται για τον δικό τους στρατηγικό σχεδιασμό, την ετοιμότητα και τη διαχείριση κρίσεων.
Η έκθεση παρουσιάζει δύο γενικές αρχές για τον μετριασμό των κινδύνων, δέκα διαρθρωτικά μέτρα για την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας της τροφικής αλυσίδας και έξι συμβουλές για την ενίσχυση της ετοιμότητας έναντι κρίσεων.
Υπάρχει υψηλή διασύνδεση μεταξύ του τομέα των τροφίμων και όλων των άλλων τομέων της οικονομίας για τη διασφάλιση της ευρωπαϊκής επισιτιστικής ασφάλειας. Η δυνατότητα συνεργασίας και προσαρμογής είναι το κλειδί για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των κινδύνων. Η πλήρης χρήση των υφιστάμενων πλατφορμών για την ανταλλαγή κρίσιμων πληροφοριών που σχετίζονται με κινδύνους και αναδυόμενες απειλές, όπως, για παράδειγμα, η ομάδα εμπειρογνωμόνων για το EFSCM, ο πίνακας ελέγχου για τον εφοδιασμό τροφίμων και την επισιτιστική ασφάλεια και το Σύστημα Πληροφοριών για την Αγροτική Αγορά (AMIS) επιτρέπει τη συλλογική απάντηση στις προκλήσεις. Η έκθεση αναγνωρίζει ότι το νομικό πλαίσιο της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής και της εργαλειοθήκης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, εξακολουθεί να είναι το κλειδί για την αύξηση της σταθερότητας και της συνέχειας της διαθεσιμότητας τροφίμων. Η ομάδα τονίζει επίσης, την ανάγκη για ισχυρά μέτρα βιομηχανικής πολιτικής, όπως η βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ, για την ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας κρίσιμων εισροών και τεχνολογιών στην Ευρώπη και στις χώρες εταίρους. Τυχόν αδικαιολόγητοι περιορισμοί και φραγμοί θα πρέπει να αποτραπούν για να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς.
Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να εντοπίζουν συνεχώς τους κινδύνους και να συνεχίζουν να αναπτύσσουν στρατηγικές για αποτελεσματική ετοιμότητα, μετριασμό και διαχείριση κρίσεων. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ετοιμότητας και Αντιμετώπισής της Επισιτιστικής Ασφάλειας (EFSCM) θα συνεχίσει να συνεδριάζει σε τακτική βάση και όποτε είναι απαραίτητο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Αναλυτικά το σύνολο των συστάσεων της Κομισιόν αναφέρει τα εξής:
Η εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων της ΕΕ έχει αποδείξει την ανθεκτικότητα και την αποτελεσματικότητά της από τις πρώτες εβδομάδες του COVID-19 το 2020, καθώς και στις διαταραχές του εμπορίου που ακολούθησαν την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία στις αρχές του 2022. Οι πολίτες της ΕΕ μπορούν ανά πάσα στιγμή να έχουν πρόσβαση σε επαρκή και ποικίλη προμήθεια ασφαλών, θρεπτικών, προσιτών και βιώσιμων τροφίμων. Ωστόσο, αυτή η κατάσταση και το έργο όλων των παραγόντων στην αλυσίδα δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο. Αρκετοί κίνδυνοι και τρωτά σημεία θα μπορούσαν να απειλήσουν τη σταθερότητα από την οποία επωφελούμαστε τώρα.
Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε από το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) τον Νοέμβριο του 2023 εντόπισε 28 κατηγορίες κινδύνου (βιοφυσικός και περιβαλλοντικός, οικονομικός και αγορά, κοινωνικοπολιτιστικός και δημογραφικός, γεωπολιτικός και θεσμικός, απόδοση της αλυσίδας εφοδιασμού, πληροφορίες και τεχνολογία) και εννέα βασικούς παράγοντες που αποτελούν τρωτά σημεία. Μια υποομάδα EFSCM εργάστηκε από τα τέλη του 2023 έως σήμερα για να αναπτύξει σχέδια συστάσεων που θα μετριάσουν αυτούς τους κινδύνους, βασιζόμενη στα συμπεράσματα της έκθεσης του ΚΚΕρ.
Ο στόχος ήταν να συμφωνηθεί ένα γενικό σύνολο συστάσεων που θα μπορούσαν να χωρέσουν όλους τους παράγοντες στην αλυσίδα, θέτοντας τις βάσεις για πιθανές μελλοντικές, λεπτομερείς και μεμονωμένες αναλύσεις κινδύνου. Αναμένεται ότι όλες οι εθνικές αρχές και οι ενδιαφερόμενοι φορείς χρησιμοποιούν τις συμβουλές που δίνονται για τον δικό τους στρατηγικό σχεδιασμό, την ετοιμότητα και τη διαχείριση κρίσεων.
Η έκθεση παρουσιάζει δύο γενικές αρχές για τον μετριασμό των κινδύνων, δέκα διαρθρωτικά μέτρα για την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης ανθεκτικότητας της τροφικής αλυσίδας και έξι συμβουλές για την ενίσχυση της ετοιμότητας έναντι κρίσεων.
Υπάρχει υψηλή διασύνδεση μεταξύ του τομέα των τροφίμων και όλων των άλλων τομέων της οικονομίας για τη διασφάλιση της ευρωπαϊκής επισιτιστικής ασφάλειας. Η δυνατότητα συνεργασίας και προσαρμογής είναι το κλειδί για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των κινδύνων. Η πλήρης χρήση των υφιστάμενων πλατφορμών για την ανταλλαγή κρίσιμων πληροφοριών που σχετίζονται με κινδύνους και αναδυόμενες απειλές, όπως, για παράδειγμα, η ομάδα εμπειρογνωμόνων για το EFSCM, ο πίνακας ελέγχου για τον εφοδιασμό τροφίμων και την επισιτιστική ασφάλεια και το Σύστημα Πληροφοριών για την Αγροτική Αγορά (AMIS) επιτρέπει τη συλλογική απάντηση στις προκλήσεις. Η έκθεση αναγνωρίζει ότι το νομικό πλαίσιο της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής και της εργαλειοθήκης της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, εξακολουθεί να είναι το κλειδί για την αύξηση της σταθερότητας και της συνέχειας της διαθεσιμότητας τροφίμων. Η ομάδα τονίζει επίσης, την ανάγκη για ισχυρά μέτρα βιομηχανικής πολιτικής, όπως η βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ, για την ενίσχυση της παραγωγικής ικανότητας κρίσιμων εισροών και τεχνολογιών στην Ευρώπη και στις χώρες εταίρους. Τυχόν αδικαιολόγητοι περιορισμοί και φραγμοί θα πρέπει να αποτραπούν για να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς.
Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να εντοπίζουν συνεχώς τους κινδύνους και να συνεχίζουν να αναπτύσσουν στρατηγικές για αποτελεσματική ετοιμότητα, μετριασμό και διαχείριση κρίσεων. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων για τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ετοιμότητας και Αντιμετώπισής της Επισιτιστικής Ασφάλειας (EFSCM) θα συνεχίσει να συνεδριάζει σε τακτική βάση και όποτε είναι απαραίτητο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
