Σύμφωνα με τους συνήθεις κανόνες, τα ταμεία αγροτικής ανάπτυξης - ως περιφερειακά ταμεία - προορίζονται για τη στήριξη επενδύσεων και μακροπρόθεσμων υποδομών και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως άμεσες πληρωμές στους αγρότες. Ωστόσο, σύμφωνα με το προσχέδιο που δημοσιεύθηκε σε διεθνή μέσα, η Επιτροπή πρόκειται να τα χρησιμοποιήσει για να εισαγάγει ένα μέτρο έκτακτης ανάγκης για την «γρήγορη αντιμετώπιση» των απωλειών στο σύστημα τροφίμων και στις αγροτικές κοινότητες που πλήττονται από φυσικές καταστροφές.
Τα μέτρα εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πακέτο στήριξης, μετά τη δέσμευση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για τη διάθεση δισεκατομμυρίων ευρώ στις περιοχές που επλήγησαν από την καταιγίδα Μπόρις στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη καθώς και από τις πυρκαγιές στην Πορτογαλία, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Euractiv.
Επιπλέον, προγραμματίζονται αλλαγές στους κανονισμούς που διέπουν το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-22, καθώς και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο Plus για την περίοδο 2021-2027. Αυτές οι αλλαγές θα επιτρέψουν σε έξι κράτη μέλη που επλήγησαν από την καταιγίδα Μπόρις (Πολωνία, Ρουμανία, Αυστρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Σλοβακία) και Πορτογαλία, να ανακατευθύνουν έως και 18 δισεκατομμύρια ευρώ σε έκτακτα μέτρα στήριξης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρότι τα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης προορίζονται κυρίως για αυτά τα κράτη μέλη, και άλλες χώρες που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές μπορούν να υποβάλουν αίτηση για ευελιξία και επαναπρογραμματισμό πόρων.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Επιτροπής, η συνολική αδιάθετη χρηματοδότηση της ΕΕ για την αγροτική ανάπτυξη την περίοδο 2014-22 ανέρχεται περίπου σε 18 δισεκατομμύρια ευρώ, αν και τα στοιχεία δεν είναι οριστικά.
Ευελιξία στην περιβαλλοντική φιλοδοξία
Τα νέα έκτακτα μέτρα για το ταμείο αγροτικής ανάπτυξης θυμίζουν τις παρεμβάσεις έκτακτης ανάγκης που εισήχθησαν το 2020 για τη στήριξη των αγροτών και των παραγωγών τροφίμων κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.
Η λύση της Επιτροπής δίνει τη δυνατότητα στις χώρες της ΕΕ να αξιοποιήσουν αδιάθετους πόρους από το ΕΓΤΑΑ 2014-2022, ώστε να προσφέρουν ρευστότητα σε αγρότες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις επεξεργασίας τροφίμων που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές μετά την 1η Ιανουαρίου 2024.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, αυτά τα νέα μέτρα μπορούν να χρηματοδοτηθούν πλήρως από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Η ενίσχυση, η οποία δεν θα υπερβαίνει τις 42.000 ευρώ ανά δικαιούχο, θα καταβάλλεται εφάπαξ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.
Το σχέδιο νόμου εισάγει επίσης ευελιξία στην εφαρμογή του ορίου της «μη παλινδρόμησης», το οποίο είχε θεσπιστεί στον κανονισμό του 2020 για την παράταση του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020. Με αυτόν τον κανόνα, οι εθνικές και περιφερειακές αρχές δεν μπορούσαν να μειώσουν τη χρηματοδότηση για το περιβάλλον κατά την παράταση. Τώρα, τα κράτη μέλη μπορούν να μειώσουν το ποσοστό αυτό κατά 15%, χωρίς όμως να πέσει κάτω από το 30%.
Παρότι παρέχει τέτοια ευελιξία, ο κανονισμός ενθαρρύνει τη διατήρηση και ενίσχυση των δράσεων για την πρόληψη καταστροφών και την κλιματική προσαρμογή.
Πηγή: Euractiv
