Οι τροποποιήσεις αφορούν τους κανονισμούς που διέπουν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο + ( ΕΚΤ+), για την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027, καθώς και τον κανονισμό του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) στο πλαίσιο του πλαισίου 2014-2020.
Οι προτάσεις αυτές έρχονται ως άμεση απάντηση στις πλημμύρες που έπληξαν τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και στις πυρκαγιές στην Πορτογαλία τον Σεπτέμβριο του 2024. Οι προτάσεις από κοινού θα μπορούσαν να επιτρέψουν στα επτά ενδιαφερόμενα κράτη μέλη (Πολωνία, Ρουμανία, Αυστρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Πορτογαλία και Σλοβακία) να επαναπρογραμματίσουν περίπου 18 δισ. ευρώ (περίπου 17,7 δισ. ευρώ στο πλαίσιο των ταμείων της πολιτικής συνοχής και 588 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο του ΕΓΤΑΑ) για να βοηθήσουν στο πλαίσιο καταστροφών που σχετίζονται με το κλίμα. Τα μέτρα αυτά θα διασφαλίσουν ότι η ΕΕ μπορεί να στηρίξει με ευελιξία όλα τα κράτη μέλη που πλήττονται από πρόσφατες και πιθανές μελλοντικές καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Όταν οι κλιματικές καταστροφές επλήγησαν, η Ευρώπη είναι ισχυρότερη όταν είναι ενωμένη. Είδα από πρώτο χέρι τις επιπτώσεις των πλημμυρών στα κράτη μέλη της ΕΕ τον Σεπτέμβριο και υποσχέθηκα να εισαγάγω νέες δυνατότητες ευελιξίας για τη στήριξη των κρατών μελών για την ανάκαμψη, την επισκευή και την ανοικοδόμηση. Οι σημερινές προτάσεις δείχνουν ότι εκπληρώνουμε αυτές τις υποσχέσεις: εισάγοντας ρευστότητα με υψηλότερη προχρηματοδότηση και συγχρηματοδότηση κονδυλίων της ΕΕ, κάνουμε πραγματικά τη διαφορά για τους ανθρώπους και τις περιφέρειες που πλήττονται σκληρά από αυτές τις καταστροφές. Παρέχουμε στα κράτη μέλη τα εργαλεία για να γίνουν πιο ανθεκτικά και καλύτερα προετοιμασμένα για μελλοντικές κρίσεις.»
Παροχή ρευστότητας με αυξημένη προχρηματοδότηση και συγχρηματοδότηση στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής
Τα ταμεία της πολιτικής συνοχής στηρίζουν ήδη τα κράτη μέλη για την πρόληψη και την ανάκαμψη από καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα. Ωστόσο, οι σημερινές προτάσεις παρέχουν στα κράτη μέλη πρόσθετη ευελιξία να χρησιμοποιούν μέρος των Ταμείων για την επισκευή κατεστραμμένων υποδομών και εξοπλισμού, την παροχή τροφίμων και βασικής υλικής βοήθειας και κοινωνικής στήριξης και υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και την προσωρινή στήριξη της χρηματοδότησης συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας.
Επιπλέον, θα εισαχθούν δύο νέα μέτρα στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ+. Πρώτον, μια πρόσθετη προχρηματοδότηση ύψους 30 % θα προσφέρει άμεση εισφορά ρευστότητας για τη μείωση της δημοσιονομικής πίεσης στα επηρεαζόμενα κράτη μέλη. Δεύτερον, η ΕΕ θα είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει έως και το 100 % των υποστηριζόμενων μέτρων, χωρίς να απαιτείται εθνική συγχρηματοδότηση για την έναρξη των εργασιών ανασυγκρότησης.
Το 10 % κατ' ανώτατο όριο των υφιστάμενων κονδυλίων της πολιτικής συνοχής που προορίζονται για τα κράτη μέλη για την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027 μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επίτευξη των στόχων αυτών, επιτρέποντας μεταφορές μεταξύ των ταμείων της πολιτικής συνοχής.
Ισχυρότερες δυνατότητες χρηματοδότησης της αγροτικής ανάπτυξης για γεωργούς, δασοκαλλιεργητές και επιχειρήσεις
Επιπλέον, και χάρη στις αλλαγές που προτείνονται σήμερα στα ταμεία αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ (νομικό πλαίσιο ΕΓΤΑΑ 2014-2022), τα κράτη μέλη θα έχουν μεγαλύτερη ευελιξία για τη στήριξη των γεωργών, των δασοκαλλιεργητών και των επιχειρήσεων που πλήττονται από φυσικές καταστροφές.
Η χρηματοδοτική στήριξη που παρέχεται από το ΕΓΤΑΑ θα καλύπτεται κατά 100 % από κονδύλια της ΕΕ. Η τροπολογία θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να παρέχουν άμεσα και γρήγορα βοήθεια έκτακτης ανάγκης στους γεωργούς, τους δασοκαλλιεργητές και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) με τη μορφή κατ' αποκοπή ποσών. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα επωφεληθούν από μεγαλύτερη ευελιξία για τη θέσπιση και την ενίσχυση μέτρων για την αποκατάσταση του παραγωγικού δυναμικού των επηρεαζόμενων γεωργικών εκμεταλλεύσεων και δασών.
Επόμενα βήματα
Η πρόταση θα περάσει τώρα από τη συνήθη νομοθετική διαδικασία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μόλις εγκριθούν και σύμφωνα με την αρχή της επιμερισμένης διαχείρισης, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη θα πρέπει να αποφασίσουν σχετικά με τον καλύτερο τρόπο αξιοποίησης αυτών των δυνατοτήτων ευελιξίας, την ποσότητα της χρηματοδότησης για την κινητοποίηση για την αντιμετώπιση πρόσφατων καταστροφών, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ειδικές ανάγκες τους. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλουν τροποποιήσεις του προγράμματος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για επανεξέταση και έγκριση.
