Στις 6 Νοεμβρίου, ερευνητές από το κορυφαίο αγροτικό πανεπιστήμιο της Ευρώπης το Wageningen (WUR) κατά την ετήσια διάλεξη Mansholt* στις Βρυξέλλες, εστίασαν σε πέντε κρίσιμα διλήμματα γύρω από τη γεωργία και την παραγωγή τροφίμων στην ήπειρο. Το κλίμα και η βιοποικιλότητα διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο σε αυτά τα ζητήματα, τα οποία στοχεύουν στην καλύτερη δυνατή χρήση των σπάνιων πόρων και της γης της Ευρώπης. Ο Tim van Hattum, η ομάδα του και πενήντα σπουδαστές ένωσαν τις δυνάμεις τους για να γράψουν μια έκθεση που θέτει τις βάσεις για μια συλλογική προοπτική για το μέλλον της Ευρώπης.
Δίλημμα 1: Σε ποιο βαθμό η ΕΕ πρέπει να στοχεύει στην αυτάρκεια σε τρόφιμα και βιομάζα;
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει την πρόκληση της μείωσης της εξάρτησής της από εισαγόμενους πόρους, όπως λιπάσματα, ενέργεια και ζωοτροφές. Μια πιθανή προσέγγιση περιλαμβάνει την καλλιέργεια περισσότερων καλλιεργειών πλούσιων σε πρωτεΐνες και ελαιούχων σπόρων εντός της ΕΕ. Ωστόσο, αυτή η αλλαγή θα απαιτούσε σημαντικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένου του περιορισμού της βιομάζας για καύσιμα και της προσαρμογής των προτύπων κατανάλωσης.
Δίλημμα 2: Τι ρόλο πρέπει να παίξει η κτηνοτροφία στην Ευρώπη;
Ο κτηνοτροφικός τομέας παρέχει πολύτιμα τρόφιμα και συμβάλλει στα παραδοσιακά τοπία της Ευρώπης. Ωστόσο, ένας μεγάλος πληθυσμός ζώων επηρεάζει επίσης το περιβάλλον, το κλίμα και τη βιοποικιλότητα. Η αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με την καλή διαβίωση των ζώων έχει οδηγήσει σε συζητήσεις σχετικά με τις ηθικές επιπτώσεις της χρήσης των ζώων για ανθρώπινη κατανάλωση. Ένας πιο εστιασμένος κτηνοτροφικός τομέας, χρησιμοποιώντας πόρους που δεν ανταγωνίζονται τις ανθρώπινες ανάγκες σε τρόφιμα, θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση των οικολογικών επιπτώσεων.
Δίλημμα 3: Οι στόχοι για το κλίμα και τη φύση πρέπει να προσαρμόζονται στα επιμέρους κράτη μέλη ή να τίθενται ως κοινοί στόχοι σε ολόκληρη την ΕΕ;
Ο Ευρωπαϊκός Νόμος για το Κλίμα έχει θέσει συγκεκριμένους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αλλά παραμένουν ερωτήματα σχετικά με το εάν κάθε χώρα πρέπει να τους εκπληρώσει μεμονωμένα ή να εργαστεί προς έναν συλλογικό στόχο. Οι προϋπολογισμοί άνθρακα θα μπορούσαν στη συνέχεια να ανταλλάσσονται μεταξύ των κρατών μελών. Αυτό το δίλημμα συνδέεται στενά με τη γεωργία και την πολιτική για τη φύση, δεδομένου ότι η βιοποικιλότητα και οι φυσικοί πόροι ποικίλλουν ευρέως στην ΕΕ.
Δίλημμα 4: Σε ποια κλίμακα μπορούμε να συνδυάσουμε την παραγωγή τροφίμων με την αποκατάσταση της φύσης;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ενσωματωθεί η παραγωγή τροφίμων και βιομάζας με τους στόχους της φύσης και του κλίματος. Ωστόσο, οι φιλόδοξοι στόχοι της ΕΕ για την επισιτιστική ασφάλεια, τη βιοποικιλότητα και τη μείωση των εκπομπών μπορεί να οδηγήσουν σε αντικρουόμενους ισχυρισμούς χρήσης γης. Η πρόκληση είναι να βρεθεί μια ισορροπία που να λειτουργεί τόσο σε εθνικό όσο και σε επίπεδο ΕΕ.
Δίλημμα 5: Πόσο πρέπει να επηρεάζουμε τη συμπεριφορά των καταναλωτών;
Οι επιλογές των καταναλωτών επηρεάζουν σημαντικά το κλίμα, το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα. Η στροφή προς πιο βιώσιμα πρότυπα κατανάλωσης είναι απαραίτητη, ωστόσο υπάρχει μια συνεχής συζήτηση σχετικά με τον βαθμό της κρατικής παρέμβασης. Ενώ υπάρχει κοινωνική υποστήριξη για βιώσιμες επιλογές, η ελευθερία των καταναλωτών παραμένει σημαντική. Πόσο μακριά πρέπει να φτάσουμε στη συμπεριφορά για αλλαγή του τιμονιού;
Η διάλεξη Mansholt υπογραμμίζει την ανάγκη για μια ισορροπημένη προσέγγιση, όπου οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αναγνωρίζουν τις αλληλεξαρτήσεις αυτών των διλημμάτων. Οι λύσεις βρίσκονται σε έναν χώρο διαπραγμάτευσης που επιτρέπει πολλαπλές προοπτικές και μια διαδρομή όπου η βιωσιμότητα και η ισότητα λειτουργούν χέρι-χέρι.
*Ο Ολλανδός Sicco Mansholt έγινε ο πρώτος Επίτροπος Γεωργίας της Ευρώπης το 1958
