Βασικές γεωργικές πρακτικές όπως η αμειψισπορά, η αύξηση της χρήσης φυτοκάλυψης και η μετατροπή σε βιολογική γεωργία είναι οι τρεις γεωργικές πρακτικές που συμβάλλουν περισσότερο στο εκτιμώμενο δυναμικό μετριασμού (συνολικά 78%). Όσον αφορά τα μέσα της ΚΑΠ, τα οικολογικά σχήματα αντιπροσωπεύουν το 38% του εκτιμώμενου δυναμικού, ενώ οι περιβαλλοντικές και κλιματικές δεσμεύσεις του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης καλύπτουν το 30%.
Η ανάλυση καταδεικνύει ότι τα 19 Στρατηγικά Σχέδια της ΚΑΠ που εξετάστηκαν έχουν τη δυνατότητα να συμβάλουν θετικά στην προστασία των υφιστάμενων αποθεμάτων άνθρακα, με εκτιμώμενο όφελος 29 εκατομμυρίων τόνων ισοδύναμου CO2 ετησίως. Περισσότερο από το 54% αυτού του δυναμικού συνδέεται με τη διατήρηση της βιολογικής γεωργίας, ενώ ακολουθούν η διαχείριση ή συντήρηση των δασών (22%) και η προστασία των βοσκοτόπων (18%).
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δυνατότητες μετριασμού και προστασίας εκτιμώνται σε ετήσια βάση, πράγμα που σημαίνει ότι μπορούν να υλοποιηθούν κάθε χρόνο από το 2023 έως το 2027. Ωστόσο, η πλήρης αξιοποίησή τους και η πραγματική συμβολή τους στους κλιματικούς στόχους του 2030 εξαρτώνται από την τελική εφαρμογή των μέτρων καθώς και τη σύγκρισή τους με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο της ΚΑΠ. Προς το παρόν, δεν είναι δυνατό να αξιολογηθεί πλήρως ο βαθμός επίτευξης αυτών των στόχων.
Η προκύπτουσα ανάλυση θέτει ένα σημείο εκκίνησης για την ανάπτυξη μιας περαιτέρω βελτιωμένης μεθοδολογίας, βασισμένη σε δεδομένα των κρατών – μελών σχετικά με την πραγματική εφαρμογή των μέτρων και ακριβέστερους συντελεστές μετριασμού για τις υποστηριζόμενες γεωργικές πρακτικές. Παράλληλα, συμβάλλει στη μείωση του υψηλού επιπέδου αβεβαιότητας στην εθνική απογραφή εκπομπών και απορροφήσεων στον γεωργικό τομέα. Η μελέτη περιλαμβάνει συστάσεις που απευθύνονται στις εθνικές αρχές σχετικά με τη βελτίωση αυτών των διαδικασιών. Η Επιτροπή συνεχίζει να εργάζεται και να συνεργάζεται στενά με όλα τα κράτη μέλη για τη ενίσχυση της δράσης, της παρακολούθησης και της υποβολής εκθέσεων που σχετίζονται με τα Στρατηγικά Σχέδια της ΚΑΠ και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.
Η έκθεση προόδου για την Κλιματική Δράση του 2024, που δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, έδειξε μείωση των γεωργικών εκπομπών κατά 2% μεταξύ 2022 και 2023, διατηρώντας παράλληλα ή αυξάνοντας την παραγωγή για την εξασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας των πολιτών της ΕΕ. Οι προσπάθειες συνεχίζονται, με ιδιαίτερη έμφαση στη δέσμευση άνθρακα.
Τα Στρατηγικά Σχέδια της ΚΑΠ κατανέμουν το 32% του συνολικού προϋπολογισμού σε εθελοντικές δράσεις που προάγουν τους περιβαλλοντικούς, κλιματικούς στόχους και την καλή διαβίωση των ζώων. Εκτιμάται ότι το 35% της γεωργικής γης της ΕΕ θα πρέπει να επωφεληθεί από δράσεις τόσο για τη δέσμευση άνθρακα όσο και για τη μείωση των εκπομπών οξειδίου του αζώτου. Επίσης, παρατηρείται πρόοδος στη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων, με σημαντική έμφαση στην προστασία του εδάφους, καθώς εθελοντικές πρακτικές εφαρμόζονται στο 47% των γεωργικών εκτάσεων της ΕΕ.
Εκτός της ΚΑΠ, σημαντικοί πόροι, όπως τα προγράμματα Life, Horizon Europe και τα Ταμεία Συνοχής, είναι διαθέσιμοι για την προώθηση δράσεων δέσμευσης άνθρακα.
Επόμενα βήματα
Η μελέτη θα ολοκληρωθεί με την ένταξη των υπόλοιπων 9 στρατηγικών σχεδίων της ΚΑΠ, που έχουν προγραμματιστεί για τις αρχές του 2025.
Εν τω μεταξύ, έχουν ξεκινήσει δραστηριότητες ενίσχυσης ικανοτήτων που απευθύνονται στις αρμόδιες αρχές των κρατών-μελών. Στόχος είναι η εκπαίδευση εθνικών εμπειρογνωμόνων στην εφαρμογή της μεθοδολογίας της μελέτης, προκειμένου να βελτιωθεί η ακρίβεια των εκτιμήσεων.
