Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για στοχευμένες τροποποιήσεις του ισχύοντος νομικού πλαισίου της Κοινής Οργάνωσης της Αγοράς (ΚΟΑ) γεωργικών προϊόντων και η εισαγωγή νέου κανονισμού για τη διασυνοριακή επιβολή της νομοθεσίας κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών έχουν σκοπό να ενισχύσουν τη διαφάνεια και τη δίκαιη λειτουργία της ενιαίας αγοράς γεωργικών προϊόντων στην ΕΕ.
Η βελτίωση της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων διατροφής και η στήριξη του εισοδήματός τους αποτελούν σημαντικούς στόχους της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ). Οι σημερινές στοχευμένες τροπολογίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στοχεύουν στην ενίσχυση της θέσης των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και τροφίμων και στην επίτευξη υψηλότερου βαθμού εμπιστοσύνης μεταξύ των φορέων της αγοράς, μέσω συγκεκριμένων μέτρων που περιλαμβάνουν:
- Η γενική υποχρέωση για γραπτές συμβάσεις μεταξύ γεωργών και αγοραστών είναι μια από τις κύριες αλλαγές. Αυτή η ρύθμιση διασφαλίζει ότι όλες οι εμπορικές συμφωνίες θα καταγράφονται με σαφήνεια, μειώνοντας τις πιθανότητες κακής πρακτικής ή παρερμηνείας των όρων της συμφωνίας. Ειδικότερα για τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις, η πρόταση βελτιώνει τον τρόπο με τον οποίο αυτές θα λαμβάνουν υπόψη τις διακυμάνσεις των τιμών, τις οικονομικές συνθήκες και τις εξελίξεις στην αγορά, κάτι που καθιστά τις συμβάσεις πιο ευέλικτες και ρεαλιστικές, δίνοντας στους γεωργούς τη δυνατότητα να προστατεύονται από αθέμιτες αλλαγές ή ζημίες λόγω της οικονομικής αβεβαιότητας.
- Η πρόταση καθιστά υποχρεωτική τη δημιουργία μηχανισμών διαμεσολάβησης μεταξύ γεωργών και αγοραστών, κάτι που θα διευκολύνει τη λύση διαφορών και θα εξασφαλίσει τη δίκαιη διαχείριση των συγκρούσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού. Οι μηχανισμοί αυτοί θα προσφέρουν μια εναλλακτική λύση στα δικαστικά μέσα, επιτρέποντας ταχύτερη και φιλικότερη επίλυση των προβλημάτων, ενισχύοντας τις σχέσεις εμπιστοσύνης.
- Ενίσχυση των οργανώσεων παραγωγών και των ενώσεών τους
Με στόχο την ενίσχυση της διαπραγματευτικής δύναμης των γεωργών, η πρόταση βελτιώνει τη δυνατότητα των οργανώσεων παραγωγών να διεκδικούν καλύτερους όρους και προστασία έναντι των μεγάλων αγοραστών. Επιπλέον, προβλέπεται ότι τα κράτη-μέλη μπορούν να παρέχουν μεγαλύτερη οικονομική στήριξη στις οργανώσεις παραγωγών στο πλαίσιο των τομεακών παρεμβάσεων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ). - Η ΕΕ θα έχει τη δυνατότητα να στηρίξει οικονομικά τις οργανώσεις παραγωγών που αναλαμβάνουν ιδιωτικές πρωτοβουλίες για τη διαχείριση κρίσεων, βοηθώντας τους να αντιμετωπίσουν ξαφνικές ή αναπάντεχες αλλαγές στις αγορές ή φυσικές καταστροφές. Οι οργανώσεις αυτές θα μπορούν να υιοθετούν όρους όπως «δίκαιη», «ισότιμη» και «σύντομη αλυσίδα εφοδιασμού», για να περιγράψουν και να προωθήσουν την οργάνωση της αλυσίδας εφοδιασμού, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα της εμπορίας γεωργικών προϊόντων.
- Η πρόταση επιτρέπει στους γεωργούς και άλλους φορείς να συμφωνούν σε πρωτοβουλίες βιωσιμότητας που περιλαμβάνουν και κοινωνικές πτυχές. Αυτό περιλαμβάνει τη στήριξη της ανανέωσης των γενεών, τη διατήρηση της βιωσιμότητας των μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Αυτές οι πρωτοβουλίες αποσκοπούν στη δημιουργία πιο βιώσιμων και δίκαιων γεωργικών πρακτικών, ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή και την ευημερία των κοινοτήτων που εξαρτώνται από τη γεωργία.
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για νέους κανόνες σχετικά με τη διασυνοριακή επιβολή της νομοθεσίας κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών (UTP – Unfair Trading Practices) εστιάζει στον έλεγχο και τη ρύθμιση των εμπορικών πρακτικών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, με στόχο την προστασία των γεωργών και των μικρών προμηθευτών από καταχρηστικές πρακτικές.
Κατά μέσο όρο, περίπου το 20% των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων που καταναλώνονται σε ένα κράτος-μέλος προέρχονται από άλλο κράτος-μέλος. Είναι ανάγκη να ενισχυθεί η συνεργασία των εθνικών αρχών επιβολής, ιδίως η βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών, των ερευνών και των κυρώσεων.
Η σημερινή πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διασυνοριακή επιβολή κατά των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στοχεύει στην ενίσχυση της προστασίας των γεωργών και των μικρομεσαίων προμηθευτών, εξασφαλίζοντας καλύτερη συνεργασία και συντονισμό μεταξύ των εθνικών αρχών επιβολής των κανόνων της ΕΕ.
Η βασική καινοτομία της πρότασης είναι η δημιουργία ενός μηχανισμού αμοιβαίας συνδρομής που θα επιτρέπει στις εθνικές αρχές επιβολής να συνεργάζονται στενότερα και να αντλούν πληροφορίες μεταξύ τους για την αντιμετώπιση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών που διασχίζουν τα σύνορα των κρατών-μελών της ΕΕ. Αυτός ο μηχανισμός θα περιλαμβάνει τη δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών, καθώς και την δυνατότητα να ζητούν από άλλες εθνικές αρχές να αναλάβουν δράση ή να προβούν σε μέτρα επιβολής εκ μέρους τους.
Η πρόταση προβλέπει επίσης διαδικαστικούς κανόνες που καθορίζουν τον τρόπο και τις προϋποθέσεις για την εκτέλεση διασυνοριακών ερευνών και την ανάληψη συντονισμένων δράσεων από τις αρχές επιβολής, όταν υπάρχουν βάσιμες υποψίες ότι οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές ενδέχεται να έχουν ευρύτερη διασυνοριακή διάσταση. Αυτό θα επιτρέπει στις αρμόδιες αρχές να ενεργούν συλλογικά και να αποτρέπουν την εξάπλωση τέτοιων πρακτικών σε περισσότερες από μία χώρες της ΕΕ.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν δήλωσε: «Η δικαιοσύνη για τους αγρότες αποτελεί βασική προτεραιότητα. Αξιοπρεπές εισόδημα, δίκαιες τιμές, ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση στην τροφική αλυσίδα και καλύτερη προστασία., ως ένα από Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα πρώτα μέτρα αυτής της εντολής, είμαι υπερήφανη που ανακοινώνω προτάσεις που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστική τους θέση.»
Παράλληλα με τις σημερινές προτάσεις, η Επιτροπή έλαβε περαιτέρω μέτρα για τη στήριξη του γεωργικού τομέα. Η Επιτροπή ενέκρινε επίσης μια τροποποίηση του κανονισμού «de minimis» για τον γεωργικό τομέα, η οποία εξαιρεί μικρά ποσά στήριξης στον γεωργικό τομέα από τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων. Ο αναθεωρημένος κανονισμός επιτρέπει στα κράτη-μέλη να στηρίζουν τους γεωργούς σε μεγαλύτερο βαθμό με απλό, γρήγορο, άμεσο και αποτελεσματικό τρόπο, καθώς η εν λόγω στήριξη ήσσονος σημασίας δεν χρειάζεται να κοινοποιηθεί ούτε να εγκριθεί από την Επιτροπή.
