Ο πυρήνας της αντιπαράθεσης βρίσκεται στον «μηχανισμό επανεξισορρόπησης» που δίνει τη δυνατότητα στις χώρες Mercosur – Βραζιλία, Αργεντινή, Ουρουγουάη και Παραγουάη – να ζητήσουν αποζημιώσεις ή προσαρμογές δασμών, εάν θεωρήσουν ότι μέτρα της ΕΕ, όπως ο Κανονισμός για την Αποψίλωση (EUDR), πλήττουν τα εμπορικά τους συμφέροντα.
Ο EUDR, που θα τεθεί σε ισχύ το 2025, επιβάλλει στις εταιρείες να αποδεικνύουν ότι τα προϊόντα τους – όπως σόγια, κακάο, βόειο κρέας και ξυλεία – δεν συνδέονται με αποψιλωμένες περιοχές, αλλιώς θα αντιμετωπίζουν αυστηρές κυρώσεις. Ωστόσο, οι χώρες Mercosur θεωρούν τον κανονισμό εμπόδιο στις εξαγωγές τους και επιδιώκουν να τον αμφισβητήσουν, γεγονός που θα μπορούσε να πλήξει τις ευρωπαϊκές προσπάθειες για την προστασία των δασών.
Η Ουρουγουάη υποστηρίζει ότι ο μηχανισμός αυτός λειτουργεί ως ασπίδα απέναντι στα μονομερή μέτρα της ΕΕ, όπως η Πράσινη Συμφωνία, προσφέροντας παράλληλα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις εξαγωγές. Ωστόσο, μια πιθανή αποδυνάμωση των περιβαλλοντικών κανόνων ενδέχεται να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις τόσο στις εμπορικές σχέσεις όσο και στη διατήρηση των δασών της Νότιας Αμερικής, μιας περιοχής που αποτελεί παγκόσμιο επίκεντρο αποψίλωσης.
Από την πλευρά της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαψεύδει κατηγορηματικά ότι η εμπορική συμφωνία με τη Mercosur υπονομεύει τους κανόνες της ΕΕ κατά της αποψίλωσης των δασών.
«Η συμφωνία δεν μεταβάλλει ή παρεκκλίνει από την ισχύουσα νομοθεσία, όπως ο Κανονισμός για την Αποψίλωση (EUDR). Αυτό είναι απολύτως σαφές. Εργαζόμαστε εντός των νομικών ορίων που ορίζει ο EUDR», τόνισε ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι χώρες της Mercosur «θα υπόκεινται στις ίδιες νομικές υποχρεώσεις με όλες τις άλλες χώρες», καθώς οι απαιτήσεις του EUDR αφορούν ευρωπαίους εισαγωγείς.
Η συζήτηση παραμένει ανοιχτή, με τις δύο πλευρές να διεκδικούν τη νίκη, ενώ ειδικοί προειδοποιούν για πιέσεις που ενδέχεται να αποδυναμώσουν τη δέσμευση της Ευρώπης για προστασία των δασών.
