Θυµίζουµε ότι κατά την προηγούµενη του θητεία ο Τραµπ, o οποίος δεν συµπαθεί ιδιαιτέρως τους οργανισµούς πολυµερούς διπλωµατίας, είχε απειλήσει να αποσύρει την χώρα του από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Εµπορίου, υποστηρίζοντας ότι αδικεί µε τις αποφάσεις που λαµβάνει τις ΗΠΑ.
Σύµφωνα µε κοινή µελέτη του Ινστιτούτου για την Παγκόσµια Οικονοµία στο Κίελο (IfW) και του Αυστριακού Ινστιτούτου Οικονοµικών Ερευνών (WIFO) που δηµοσιεύθηκε λίγο πριν τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, µία απενεργοποίηση του ΠΟΕ θα είχε για τους Ευρωπαίους πιο αρνητικές συνέπειες από ό,τι για τους Αµερικανούς, ενώ ο «µεγάλος χαµένος» θα ήταν η Κίνα. Συγκεκριµένα, το πραγµατικό ΑΕΠ στην ΕΕ θα υποχωρούσε κατά 0,5%. Στο ακραίο σενάριο, επισηµαίνουν οι ερευνητές Γιούλιαν Χιντς και Γκάµπριελ Φελµπερµάγερ, το πραγµατικό ΑΕΠ στη Γερµανία θα υποχωρούσε κατά 3,2%, στην Κίνα 6% και στις ΗΠΑ 2,2%.
Όπως επισηµαίνει στην Deutsche Welle ο Μίχαελ Σέφερ, πρώην πρεσβευτής της Γερµανίας στο Πεκίνο, ο Τραµπ «θεωρεί χάσιµο χρόνου τη συνεχή αναζήτηση συµβιβασµών στο πλαίσιο των διεθνών οργανισµών. Πιστεύω ότι βρισκόµαστε µπροστά σε µία εντελώς διαφορετική φιλοσοφία για το πώς λειτουργεί η διεθνής κοινότητα. Η πολιτική του “America First” σηµαίνει διµερείς συµφωνίες µετά από µία ει δυνατόν απευθείας διαπραγµάτευση µε τον αντισυµβαλλόµενο, µία διαπραγµάτευση στην οποία οι ΗΠΑ έχουν το πάνω χέρι, καθώς είναι ο πιο ισχυρός διαπραγµατευτής».
Το παράδειγµα του ΠΟΕ δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικό, όπως σηµειώνει στην DW, ο Γερµανός οικονοµολόγος Χέριµπερτ Ντίτερ, συνεργάτης του Γερµανικού Ιδρύµατος Επιστήµης και Πολιτικής (SWP) στο Βερολίνο, «ο ΠΟΕ αντιµετωπίζει δυσκολίες, είναι η σκιά του εαυτού του. Θεωρητικά συνεχίζει τη λειτουργία του, αλλά στην πραγµατικότητα δεν διαθέτει καν έναν αποτελεσµατικό µηχανισµό υποχρεωτικής διαιτησίας για τις εµπορικές διαφορές». Αντίστοιχα, και η Ελληνοαµερικανίδα οικονοµολόγος Πένυ Γκόλντµπεργκ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήµιο του Γέιλ εκτιµά πως «ο ΠΟΕ βρίσκεται σε κρίση».
Επιζήµια για µικρές χώρες τυχόν απενεργοποίηση ΠΟΕ
Οδυνηρές θα ήταν οι συνέπειες τυχόν απενεργοποίησης του ΠΟΕ και για τις µικρότερες χώρες. Όπως εξηγεί ο Χέριµπερτ Ντίτερ «ιδιαίτερα σηµαντική είναι η συµµετοχή στον ΠΟΕ για τις µικρότερες και λιγότερο ισχυρές χώρες, οι οποίες προσβλέπουν στον Μηχανισµό Επίλυσης ∆ιαφορών στα πλαίσια του διεθνούς οργανισµού. Για πολλά χρόνια ο µηχανισµός λειτουργούσε αποτελεσµατικά, αλλά σήµερα τορπιλίζεται από τις ΗΠΑ, που από το 2018 δεν συναινούν στον διορισµό νέων δικαστών».
Bέβαια οι µεγάλες δυνάµεις, όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση, βρίσκουν τρόπους να επιβάλλουν τα συµφέροντά τους, ακόµα και χωρίς τον ΠΟΕ. Οι µικρότερες χώρες, ωστόσο, είναι αναγκασµένες να υποκύψουν στα συµφέροντα των ισχυρών, σχολιάζει το άρθρο της Deutche Welle. Mάλιστα, όπως τονίζει η Πένυ Γκόλντµπεργκ, «η ενσωµάτωση στο παγκόσµιο εµπόριο µέσω διεθνών οργανισµών είναι ιδιαίτερα σηµαντική για τις µικρές χώρες, οι οποίες κατά τεκµήριο δεν διαθέτουν µεγάλη εσωτερική αγορά».
Το ελεύθερο εµπόριο µε δεσµευτικούς κανόνες βαδίζει προς το τέλος του
Για τον «dealmaker» Ντόναλντ Τραµπ η διεθνής κοινότητα λειτουργεί µε διαφορετικό τρόπο. Ως εκ τούτου, το ελεύθερο εµπόριο µε βάση δεσµευτικούς κανόνες υπό την σκέπη του ΠΟΕ φαίνεται να βαδίζει προς το τέλος του, εκτιµά ο Γερµανός οικονοµολόγος Χέρµπερτ Ντίτερ, όµως σε ένα πολύ πιο κατακερµατισµένο ρυθµιστικό πλαίσιο. «Αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό» διευκρινίζει ο Ντίτερ. «Στην εµπορική πολιτική ίσως µπορεί κανείς µε µικρά βήµατα να επιτύχει περισσότερα απ’ ό,τι στο πλαίσιο του ΠΟΕ, όπου κάθε κράτος-µέλος διαθέτει δικαίωµα βέτο. Σε κάθε περίπτωση, δεν έχει έρθει το τέλος των διεθνών εµπορικών σχέσεων, αλλά ούτε και το τέλος της παγκοσµιοποίησης», δηλώνει στην Deutche Welle.
